Hai luồng ý kiến về cấp phiếu lý lịch tư pháp cho pháp nhân thương mại bị kết án

Thời gian cấp phiếu lý lịch tư pháp giảm còn 5 ngày

Báo cáo tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Long cho biết, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung quy định về việc sử dụng Phiếu lý lịch tư pháp nhằm khắc phục tình trạng lạm dụng Phiếu lý lịch tư pháp số 2 và phù hợp với quy định pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Để giảm tình trạng người dân yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và phù hợp với mối quan hệ phối hợp công tác giữa các cơ quan nhà nước, dự thảo Luật đã bổ sung quy định cung cấp thông tin lý lịch tư pháp cho cơ quan, tổ chức bằng hình thức văn bản.

Bên cạnh đó, để cụ thể hóa tối đa chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, thực hiện dịch vụ công trực tuyến, chuyển đổi số trong công tác lý lịch tư pháp, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về Phiếu lý lịch tư pháp điện tử, đa dạng các phương thức cấp Phiếu lý lịch tư pháp, trong đó khuyến khích yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp trực tuyến.

Thủ tục cấp Phiếu lý lịch tư pháp được quy định theo hướng đơn giản hóa tối đa hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp, chỉ bao gồm Tờ khai yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp và giấy tờ nhân thân (căn cước công dân, thẻ căn cước, hộ chiếu).

Trường hợp hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp đã có thông tin, thành phần hồ sơ trong Cổng dịch vụ công quốc gia, hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính, cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành được chia sẻ, khai thác theo quy định của pháp luật thì không yêu cầu cá nhân cung cấp hoặc xuất trình lại các thông tin, giấy tờ này. Thời gian cấp Phiếu lý lịch tư pháp giảm còn 5 ngày.

Có nên cấp phiếu lý lịch tư pháp cho pháp nhân thương mại bị kết án?

Ông Long cũng cho biết, có một số ý kiến cho rằng cần thiết mở rộng phạm vi điều chỉnh tại dự thảo Luật, bổ sung quy định về cấp Phiếu lý lịch tư pháp cho pháp nhân thương mại bị kết án để phù hợp với quy định của Bộ luật Hình sự.

Tuy nhiên, Chính phủ nhận thấy việc xây dựng dự án Luật được thực hiện theo trình tự, thủ tục rút gọn trên cơ sở Nghị quyết số 190/2025/QH15 của Quốc hội; Nghị quyết số 77/2025/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Việc bổ sung quy định cấp Phiếu lý lịch tư pháp cho pháp nhân thương mại bị kết án làm thay đổi đối tượng áp dụng và phạm vi điều chỉnh của Luật Lý lịch tư pháp năm 2009, theo đó, căn cứ quy định tại khoản 4 Điều 8 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật phải sửa đổi toàn diện, thay thế Luật Lý lịch tư pháp 2009.

Ông Long nói rằng, việc quy định về cấp Phiếu lý lịch tư pháp cho pháp nhân thương mại là vấn đề hoàn toàn mới, cần có thời gian nghiên cứu, đánh giá thực tiễn kết hợp tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm nước ngoài để bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất, chặt chẽ các quy định pháp luật có liên quan và tính khả thi, hiệu quả trong thực tiễn. Ngày 4/5/2025, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân nhằm tháo gỡ, xóa bỏ rào cản hành chính, cơ chế, tạo điều kiện để kinh tế tư nhân có thể phát triển nhanh và bền vững theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Quy định cấp Phiếu lý lịch tư pháp cho pháp nhân thương mại có thể sẽ làm phát sinh thủ tục hành chính cần có thông tin lý lịch tư pháp của pháp nhân thương mại có thể sẽ phát sinh “thủ tục con”, tạo rào cản cho doanh nghiệp.

“Từ những lý do nêu trên, Chính phủ đề xuất việc sửa đổi, bổ sung Luật lần này chưa xem xét đến nội dung này”, ông Long cho hay.

Liên quan đến vấn đề trên, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho hay, vấn đề này qua thảo luận Thường trực Uỷ ban Pháp luật và Tư pháp có 2 loại ý kiến.

Theo đó, một số ý kiến cho rằng Bộ luật Hình sự đã có quy định về trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại và việc xóa án tích đối với pháp nhân thương mại bị kết án (từ năm 2015, có hiệu lực thi hành từ năm 2018). Thực tiễn cũng cho thấy, Tòa án nhân dân các cấp đã xét xử một số vụ án do pháp nhân thương mại phạm tội. Bên cạnh đó, theo quy định của Bộ luật Hình sự thì án tích là một trong các tình tiết xác định cấu thành tội phạm, tái phạm, tái phạm nguy hiểm, bao gồm cả đối với pháp nhân thương mại. Vì vậy, việc xây dựng cơ sở dữ liệu và cung cấp thông tin lý lịch tư pháp của pháp nhân thương mại là cần thiết.

Song ông Tùng cũng nêu có nhiều ý kiến tán thành với đề nghị của Chính phủ với các lý do như đã thể hiện tại Tờ trình và cho rằng đây là vấn đề mới, số lượng vụ án đã xét xử do pháp nhân thương mại phạm tội còn rất ít nên vấn đề này chưa thực sự là yêu cầu cấp thiết hiện nay và cần tiếp tục nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm để triển khai một cách đồng bộ.

Trong bối cảnh trước mắt chỉ tập trung sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp để đáp ứng yêu cầu điều chuyển nhiệm vụ quản lý nhà nước về lý lịch tư pháp thì việc chưa bổ sung quy định về cấp Phiếu lý lịch tư pháp đối với pháp nhân thương mại bị kết án tại thời điểm này theo đề nghị của Chính phủ là phù hợp.

“Trong thời gian tới, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan hữu quan tiếp tục nghiên cứu, đề xuất việc sửa đổi toàn diện các quy định của pháp luật về lý lịch tư pháp và các quy định khác của pháp luật có liên quan vào thời điểm thích hợp để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật cũng như đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước trong lĩnh vực này”, ông Tùng nói.