Hải Phòng: Cần làm rõ hàng trăm “sổ đỏ” có vi phạm pháp luật hay không?

Một bản án khó hiểu

Tháng 2/1991, cụ Nguyễn Hậu (SN: 1914) và vợ là Nguyễn Thị Cử (SN: 1923), địa chỉ xã Ninh Hải, huyện Ninh Thanh (sau là huyện Ninh Giang), tỉnh Hải Dương (hiện là xã Khúc Thừa Dụ, TP Hải Phòng) làm Giấy giao nhượng tài sản cho hai người con gái là Nguyễn Thị Liên và Nguyễn Thị Hiệp. Theo đó, mảnh đất của vợ chồng cụ Hậu rộng 550m2, bà Liên được chia miếng đất phía Đông, còn bà Hiệp được hưởng miếng đất phía Tây cùng 9 gian nhà. Giấy giao nhượng tài sản này được UBND xã Ninh Hải xác nhận vào ngày 21/2/1991. Ngày 11/7/1992, UBND xã Ninh Hải lập Biên lai thu tiền với số tiền 30.000 đồng từ cụ Hậu. Lý do thu: “Tách đất ở cho con”.

Ngày 15/8/1993, cụ Nguyễn Hậu lập Bản phân giao tài sản. Cụ thể, chia cho bà Liên 232m2 đất ở vườn dưới; chia cho bà Hiệp 246m2 đất, còn lại 144m2 đất dùng làm nơi ở của vợ chồng cụ Hậu.

Bà Nguyễn Thị Hiệp cho biết, năm 1994, chị gái của mình là bà Liên đã bán phần đất được chia cho ông Bùi Văn Dâng, người cùng thôn Bồng Lai, xã Ninh Hải (nay là xã Khúc Thừa Dụ) với số tiền 3 triệu đồng. Làm việc với phóng viên Báo Đại đoàn kết, ông Dâng công nhận thời điểm năm 1994 đang làm việc tại Quảng Ninh nên có nhờ bố đẻ và mẹ vợ của mình gặp bà Liên để mua đất. Tiền mua đất do ông Dâng bỏ ra, sau đó quản lý diện tích đất này và bán cho người khác.

Sau khi bán đất cho ông Dâng, bà Liên tiếp tục chiếm luôn phần đất còn lại. Bằng chứng là việc bà Liên tự ý đứng ra làm các thủ tục để được cấp Giấy chứng nhận QSD đất (gọi tắt là “sổ đỏ”) trên chính mảnh đất mà vợ chồng cụ Hậu cùng vợ chồng em gái là bà Hiệp đang ở. Ngày 29/6/2011, UBND huyện Ninh Giang tiến hành cấp Giấy chứng nhận QSD đất số BD 495137, thuộc thửa đất số 132a, tờ bản đồ số 02, diện tích 240m2 đất cho bà Nguyễn Thị Liên. 

Ngày 28/9/2025, Toà án nhân dân (TAND) Khu vực 8-Hải Phòng, TAND TP Hải Phòng mở phiên xét xử sơ thẩm vụ án dân sự: “Tranh chấp QSD đất, tranh chấp thừa kế, yêu cầu huỷ Giấy chứng nhận QSD đất”. Nguyên đơn là bà Nguyễn Thị Hiệp, bị đơn là bà Nguyễn Thị Liên. Bà Hiệp đề nghị: Công nhận một phần di chúc của cụ Nguyễn Hậu; Huỷ Giấy chứng nhận QSD đất số BD 495137, ngày 29/6/2011 được UBND huyện Ninh Giang (cũ) cấp cho bà Liên; Buộc bà Liên phải trả lại phần diện tích 240m2 đất (trong đó có 96m2 đất bà Hiệp được bố chia và 144m2 đất được vợ chồng cụ Hậu ở và sau chuyển thành nhà thờ).

Tại phiên toà, Hội đồng xét xử (HĐXX) không chấp thuận Bản phân giao tài sản được cụ Nguyễn Hậu lập ngày 15/8/1993 là di chúc vì chỉ có chữ ký của cụ Hậu, không có chữ ký của vợ là là Nguyễn Thị Cử.

Đối với Giấy chứng nhận QSD đất số BD 495137, thuộc thửa đất số 132a, tờ bản đồ số 02, diện tích 240m2 đất được UBND huyện Ninh Giang cấp cho bà Nguyễn Thị Liên vào ngày 29/6/2011, HĐXX nhận định việc cấp Giấy chứng nhận QSD đất cho bà Liên là không đúng. Thửa đất này là tài sản của vợ chồng cụ Hậu lúc còn sống và là di sản thừa kế được chia theo pháp luật khi hai cụ đã chết.

HĐXX nhận định, ngoài thửa đất số 132a, tờ bản đồ số 02, diện tích 240m2 đứng tên bà Liên, còn có thửa đất số 132, tờ bản đồ số 02, diện tích 293,1m2 được UBND huyện Ninh Giang (cũ) cấp Giấy chứng nhận QSD đất cho vợ chồng bà Hiệp vào ngày 5/9/2008 cùng đất nông nghiệp khác cũng là tài sản chung và chia cho các hàng thừa kế liên quan.

Bản án số: 119/2025/DS-ST, ngày 28/9/2025 của TAND TP Hải Phòng không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Nguyễn Thị Hiệp. Mặc dù nhận định việc cấp Giấy chứng nhận QSD đất cho bà Liên là không đúng nhưng Toà vẫn chia tài sản thừa kế cho bà Liên là 240m2 đất trên đúng thửa đất số 132a, tờ bản đồ số 02 mà bà Liên tự ý đứng ra làm Giấy chứng nhận QSD đất và không tuyên huỷ Giấy chứng nhận QSD đất đứng tên bà Liên.

Bà Hiệp được chia diện tích 299,8m2 đất trên chính phần diện tích thửa đất số 132, tờ bản đồ số 02 mà vợ chồng bà bỏ bao công sức gây dựng, san lấp từ đất ao mà thành (nguồn gốc theo nhận định của UBND huyện Ninh Giang (cũ) là đất Hợp tác xã).

Dấu hiệu cấp “sổ đỏ” vi phạm luật đang bị làm ngơ

Luật sư Hoàng Văn Doãn, Đoàn luật sư TP Hà Nội phân tích, việc TAND TP Hải Phòng cho rằng đất của vợ chồng bà Hiệp đang ở thuộc thửa đất số 132, tờ bản đồ số 02, diện tích 293,1m2 là tài sản chung hoàn toàn không thuyết phục. Văn bản số: 1387/UBND-TNMT, ngày 12/11/2024 của UBND huyện Ninh Giang thể hiện, cụ Hậu chỉ có hai thửa đất. Thửa thứ nhất được con gái cụ Hậu là bà Liên bán cho ông Bùi Văn Dâng (như lời ông Dâng khẳng định với cơ quan báo chí). Thửa thứ hai chính là thửa mà bà Liên tự ý đứng ra làm Giấy chứng nhận QSD đất và bị chính HĐXX khẳng định việc làm sổ này không đúng quy định pháp luật. Như vậy, thửa đất số 132, tờ bản đồ số 02, diện tích 293,1m2 của vợ chồng bà Hiệp được UBND huyện Ninh Giang trước đây khẳng định có nguồn gốc là đất HTX, không có dòng nào thể hiện đây là tài sản của vợ chồng cụ Hậu.

Việc TAND TP Hải Phòng khẳng định UBND huyện Ninh Giang trước đây không đúng khi cấp Giấy chứng nhận QSD đất cho bà Liên đã cho thấy quy trình tiến hành làm thủ tục để bà Liên được cấp “sổ đỏ” từ phía UBND xã Ninh Hải, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Ninh Giang và cuối cùng là UBND huyện Ninh Giang trước đây hết sức lỏng lẻo, có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật, trong đó có Luật Đất đai.

Văn bản số: 1387/UBND-TNMT của UBND huyện Ninh Giang thể hiện, bà Liên chỉ việc tự đứng ra kê khai, làm các thủ tục về đất đai, sau đó được UBND xã Ninh Hải, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Ninh Giang chấp thuận và cấp “sổ đỏ”. Các quy trình như lấy chữ ký hộ giáp ranh liền kề, người liên quan trong gia đình, công khai thông tin tại nhà văn hoá và trụ sở UBND xã không được nhắc tới.

Cùng với bà Liên còn có 220 trường hợp nữa cùng xã cũng được UBND huyện cấp “sổ đỏ”. Sau này, vào năm 2013 khi vợ chồng ông Lê Đình Chẩu tiến hành làm thủ tục cấp “sổ đỏ” (ông Chẩu mua lại đất từ ông Dâng) cho thấy quy trình làm “sổ đỏ” giống hệt trường hợp của bà Liên. Thời điểm này cũng có tới 195 trường hợp cùng xã với vợ chồng ông Chẩu cũng được UBND huyện Ninh Giang cấp “sổ đỏ”.

Tại Văn bản số: 1387/UBND-TNMT của UBND huyện Ninh Giang cho thấy, đến thời điểm vợ chồng ông Chẩu làm Giấy chứng nhận QSD đất năm 2013: “một phần hợp pháp trong hồ sơ vẫn đứng tên cụ Hậu. Quá trình lập hồ sơ làm giấy chứng nhận chưa có đầy đủ thông tin về việc chuyển QSD đất”. Cụ Hậu chết vào năm 2008. Vậy năm 2013 ai là người thay cụ Hậu làm thủ tục để vợ chồng ông Chẩu được cấp Giấy chứng nhận QSD đất?

Theo luật sư Doãn, nhẽ ra HĐXX phải tuyên huỷ Giấy chứng nhận QSD đất đứng tên bà Liên, thậm chí chuyển hồ sơ sang cơ quan cảnh sát điều tra làm rõ, ngoài bà Liên còn có nhiều trường hợp khác cũng được cấp Giấy chứng nhận QSD đất không chặt chẽ, không tuân thủ các quy định của Luật Đất đai và các quy định khác hay không. Nhưng HĐXX đã không làm vậy.

Về phía UBND xã Khúc Thừa Dụ hiện tại thay vì kiến nghị tới UBND TP Hải Phòng kiểm tra lại quy trình cấp giấy chứng nhận QSD đất cho 415 trường hợp nêu trên thì lại chọn hình thức đồng tình với Văn bản số: 1387/UBND-TNMT của UBND huyện Ninh Giang trước đây. Các cán bộ làm việc với phóng viên Báo Đại đoàn kết, trong đó có ông Bùi Ngọc Hưng- Phó trưởng Phòng Kinh tế hạ tầng xã cố tình kéo dài thời gian, không cung cấp đầy đủ thông tin, tài liệu cho báo chí.

Bản phân giao tài sản được cụ Nguyễn Hậu lập ngày 15/8/1993 không được toà án công nhận là di chúc vì chỉ có chữ ký của cụ Hậu. Nhưng Giấy giao nhượng tài sản lập tháng 2/1991 được vợ chồng cụ Hậu, Cử cùng ký để chia đất cho hai con gái là bà Liên, bà Hiệp và có xác nhận của UBND xã lại không được HĐXX nhắc tới.