Hải Phòng: Nỗi lo sạt lở khi mùa mưa đến

Sạt lở đến tận móng nhà

Con đường bờ sông Lạch Tray, đoạn qua khu vực Đò Quán, thôn Quán Trang (xã Bát Trang, huyện An Lão, TP Hải Phòng) với chiều dài khoảng 200m bị sạt lở nghiêm trọng. Nhiều đoạn kè đường vỡ tung, có đoạn sạt lở liên tục dài hàng chục mét, vào sát móng nhà dân. Việc sạt lở diễn ra trong suốt nhiều năm qua đã cuốn trôi diện tích lớn đất trồng vải, trồng chuối, thậm chí cuốn trôi cả nhà ở, công trình phụ của 8 hộ dân sinh sống tại khu vực này.

Giữa trưa tháng 4, ông Nguyễn Văn Thái (SN 1953), một trong 8 hộ dân bị ảnh hưởng bởi sạt lở cho hay: Trước năm 1990, gia đình ông nhận chuyển nhượng hơn 1.000m2 đất của người dân địa phương. Bắt đầu từ năm 2016, khu vực bãi bồi bắt đầu sạt lở khiến toàn bộ nhà ở, ruộng vườn của gia đình ông bị cuốn trôi. Từ diện tích hơn 1.000 m2 đất, đến hiện tại nhà ông chỉ còn khoảng 100m2. Để duy trì cuộc sống, ông dựng lại một ngôi nhà mới tiến sâu vào phía trong và chi thêm hơn 100 triệu để đổ đá hộc chèn móng nhà cho vững chắc. Tuy nhiên, những ngày nước lớn cũng như mưa bão, hai vợ chồng ông Thái vẫn nơm nớp lo sợ ngôi nhà bị cuốn trôi đi.

Cách nhà ông Thái không xa, nhà bà Vũ Thị Miễu (SN 1963) cũng “bám víu” vào mỏm đất nhiều vết nứt cạnh bến Đò Quán. Gia đình bà Miễu sống ở đây từ năm 1988. Trước kia, mỏm đất ấy từng là ngôi nhà 2 gian, nơi gia đình bà sinh sống yên ổn với nghề chài lưới.

“Từ năm 2018, nước cuốn mất vườn, mất bếp, rồi cuốn nốt cả ngôi nhà. Vợ chồng tôi phải san đất từ ao sau nhà để dựng nhà tạm bằng tôn. Ngay cả ban đêm, tôi mở toang cửa khi đi ngủ để nếu có tiếng động, vợ chồng tôi sẽ chạy nhanh ra ngoài thoát thân, phòng trường hợp nhà tiếp tục bị sạt lở”, bà Miễu nói.

Giống như ông Thái, bà Miễu, nhà của các hộ dân còn lại cũng sạt cả chục mét, phải chăng bạt để đất không bị trôi thêm. Đất lở tới đâu, các hộ lại phải xây, sửa chữa công trình, lui nhà vào tới đó. Có hộ phải sống tạm dưới tàu cát, có hộ phải đi ở nhờ. Đồ đạc có giá trị đều phải đem đi gửi nhà người thân, người quen.

Cần đẩy nhanh tiến độ tái định cư

Trao đổi với PV, ông Phan Viết Lệ, Chủ tịch UBND xã Bát Trang cho biết: Khu vực bến đò Quán là bãi sông nằm ngoài bờ đê sông Văn Úc. Tại bãi sông này có 71 hộ dân sinh sống, dựng nhà ở và sản xuất nông nghiệp từ trước năm 1995. Các hộ chủ yếu sống bằng nghề chài lưới và có hoàn cảnh khá khó khăn. Thời điểm chưa sạt lở, nhà ở của các hộ dân cách mép sông Lạch Tray khoảng 30m. Tình trạng sạt lở bờ sông diễn ra từ năm 2017 và trở nên nghiêm trọng từ sau cơn bão Yagi (tháng 9/2024). Trong đó, 8 hộ ở ven sông chịu ảnh hưởng trực tiếp từ việc sạt lở này.

Cũng theo ông Phan Viết Lệ, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng sạt lở nói trên xuất phát từ việc một đơn vị tư nhân được phép khai thác cát tại khu vực bãi bồi Soi Mờ, gần bến Đò Quán từ trước năm 2016. Đến năm 2016, đơn vị này dừng hoạt động do giấy phép khai thác hết hiệu lực. Quá trình khai thác cát, bãi bồi Soi Mờ không còn dẫn đến hướng của dòng chảy bị thay đổi, làm sạt lở bờ sông khu vực bến Đò Quán.

Trước tình trạng sạt lở trên, UBND huyện An Lão và UBND xã Bát Trang đã triển khai nhiều giải pháp, hỗ trợ vật chất và tinh thần cho các hộ dân. Để đảm bảo an toàn, trẻ em và người già được di dời đến khu vực khác sinh sống. Năm 2020, UBND TP Hải Phòng đã có văn bản về việc thu hồi đất vùng sạt lở khu vực Đò Quán, xã Bát Trang. UBND TP Hải Phòng cũng đồng ý chủ trương giao đất tái định cư (có thu tiền) đối với 8 hộ dân trên. Tuy nhiên, đến nay, sau nhiều năm, chủ trương trên vẫn chưa thành hiện thực.

Hiện, dự án “Khu tái định cư 8 hộ dân bị sạt lở khu vực Đò Quán và đấu giá quyền sử dụng đất vào mục đích làm nhà ở tại thôn Quán Trang, xã Bát Trang” đã triển khai các bước theo quy định. Khu vực bố trí tái định cư trên đã hoàn thiện san nền, xây dựng xong hệ thống đường giao thông, đường điện, hệ thống cấp nước sinh hoạt, thoát nước đồng bộ.

UBND huyện An Lão đã hoàn thiện các thủ tục cuối cùng, trình UBND TP Hải Phòng phê duyệt để giao đất cho các hộ dân. Dự kiến, trong tháng 4/2025, việc phê duyệt sẽ hoàn tất. Khi đó, UBND xã Bát Trang sẽ tổ chức bốc thăm, giao đất và hướng dẫn các thủ tục cấp phép xây dựng cho các hộ dân.

Bà Vũ Thị Miễu bày tỏ mong muốn: “Khi mùa mưa bão tới gần, nỗi lo của tôi cũng như các hộ dân tại khu vực Đò Quán càng hiện hữu. Sống quá nửa đời người, chúng tôi chỉ mơ ước có một nơi ăn, chốn ở an toàn. Do đó, chúng tôi mong được các cấp, các ngành đẩy nhanh tiến độ giao đất tái định cư, sớm ổn định cuộc sống”.