Hải quan gặp khó trong việc chứng minh vi phạm của doanh nghiệp
Theo Cục Hải quan, hiện nay chưa có quy định cụ thể về cách xác định “hàng hóa có nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa ghi chỉ dẫn giả mạo về nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa”. Do đó, cơ quan Hải quan gặp khó khăn trong việc xác định và chứng minh hành vi vi phạm của doanh nghiệp nhập khẩu.
Cục Hải quan cho rằng, khoản 13 Điều 3 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP sửa đổi của Chính phủ đã có quy định về căn cứ xác định nguồn gốc nơi sản xuất hoặc xuất xứ của hàng hóa bao gồm: thông tin được thể hiện trên nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa, tài liệu kèm theo hàng hóa; chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa... Tuy nhiên, trong thực tế nhiều trường hợp đã phát hiện thông tin về xuất xứ hàng hóa thể hiện trên nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa khác với chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa.
Cụ thể, một số vụ việc hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, nội dung khai trên tờ khai hải quan thể hiện xuất xứ Trung Quốc, hồ sơ hải quan có Giấy chứng nhận xuất xứ do cơ quan có thẩm quyền của Trung Quốc cấp (C/O mẫu E), trong khi kết quả kiểm tra thực tế hàng hóa phát hiện trên nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa thể hiện xuất xứ Việt Nam, Đức, Hàn Quốc, Thụy Điển...
Bất cập ở chỗ, hiện vẫn chưa có quy định cụ thể về cách xác định “hàng hóa có nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa ghi chỉ dẫn giả mạo về nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa”. Do đó, cơ quan Hải quan gặp khó khăn trong việc xác định và chứng minh hành vi vi phạm của doanh nghiệp nhập khẩu.
Đại diện Cục Hải quan không khỏi băn khoăn, đó là việc hồ sơ hải quan có giấy chứng nhận xuất xứ do cơ quan có thẩm quyền của Trung Quốc cấp nhưng trên nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa lại thể hiện xuất xứ khác ngoài Trung Quốc thì căn cứ vào giấy chứng nhận xuất xứ đã đủ cơ sở để xác định hàng hóa được sản xuất tại Trung Quốc và là hàng hóa giả mạo xuất xứ hay chưa? Cục Hải quan đề nghị Chính phủ và Bộ Công thương có quy định hướng dẫn cụ thể về nội dung này làm cơ sở cho việc thực thi.
Mới đây, Bộ Công thương có Báo cáo tổng kết việc thi hành Nghị định số 98/2020/NĐ-CP gửi tới Chính phủ. Nội dung báo cáo cũng nêu một số bất cập tại điểm đ khoản 7 Điều 3 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP sửa đổi quy định hàng giả là: “Hàng hóa có nhãn hàng hóa hoặc bao bì hàng hóa ghi chỉ dẫn giả mạo tên, địa chỉ tổ chức, cá nhân sản xuất hoặc nhập khẩu, phân phối hàng hóa; giả mạo mã số đăng ký lưu hành, mã số công bố, mã số mã vạch của hàng hóa hoặc giả mạo bao bì hàng hóa của tổ chức, cá nhân khác”.
Theo quy định trên, hàng hóa có nhãn, bao bì ghi chỉ dẫn giả mạo cả tên và địa chỉ mới được xác định là hàng giả hay chỉ giả mạo tên hoặc địa chỉ của tổ chức, cá nhân sản xuất hoặc nhập khẩu, phân phối hàng hóa cũng được xác định là hàng giả? Vậy trường hợp hàng hóa có nhãn, bao bì ghi Website thuộc sở hữu của thương nhân khác có được xác định là hàng giả hay không?
Một bất cập khác, trường hợp giả mạo mã số đăng ký lưu hành, mã số công bố, mã số mã vạch hàng hóa hoặc giả mạo bao bì hàng hóa của hàng hóa khác có được xác định là hàng giả hay không? Qua thực tế kiểm tra, kiểm soát, ngành Hải quan đã phát hiện cùng một tổ chức sản xuất, kinh doanh (phân bón, thuốc bảo vệ thực vật) đã được cấp chứng nhận đăng ký lưu hành, mã sản phẩm cho một sản phẩm nhưng lại sản xuất thêm một sản phẩm khác có công thức thành phần, tên gọi tương tự nhưng sử dụng số đăng ký lưu hành, mã sản phẩm được cấp lưu hành nên không thể áp dụng xử phạt vì nhiều ý kiến cho rằng phải giả của của tổ chức, cá nhân khác.
Theo Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Sinh Nhật Tân, Bộ Công thương vừa đề xuất với Chính phủ theo hướng làm rõ việc xác lập căn cứ về giao dịch dân sự giữa tổ chức, cá nhân sản xuất hàng hóa với bên có liên quan bởi đang có nhiều cách hiểu khác nhau, chưa thống nhất…
