Hóa giải bất hợp lý cho cao tốc

Tại hội thảo do Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) tổ chức, ngày 19/3, Đại tá Nguyễn Quang Nhật - Trưởng phòng Hướng dẫn tuyên truyền, điều tra giải quyết tai nạn giao thông (Cục Cảnh sát giao thông) cho biết, hiện tồn tại nhiều bất cập về giao thông trên các tuyến cao tốc phân kỳ đầu tư, đặc biệt là cao tốc 2 làn xe, không có dải phân cách cứng và không có làn dừng khẩn cấp. Thống kê cho thấy, trong năm 2023 và 2 tháng đầu năm 2024, trên các tuyến đường bộ cao tốc xảy ra 267 vụ tai nạn, làm chết 91 người, bị thương 172 người.

Tới nay, cả nước đang khai thác, sử dụng nhiều tuyến đường cao tốc với tổng chiều dài 1.708km. Qua khảo sát trên các tuyến cao tốc do Cục Cảnh sát giao thông quản lý, cơ quan này đã phát hiện 132 điểm bất hợp lý về tổ chức giao thông, trong đó có nhiều điểm dẫn đến các vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng.

Có thể thấy, sau mỗi vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng trên cao tốc, nhiều giải pháp khắc phục lại được đưa ra, nhưng tai họa vẫn không chấm dứt.

Bộ Giao thông vận tải cũng đã từng yêu cầu các đơn vị trực thuộc tổng rà soát 17 tuyến cao tốc để khắc phục “bất cập về tổ chức giao thông”. Việc rà soát này là đúng nhưng chưa đủ vì mô hình các cao tốc mất an toàn vẫn đang hiện diện trong nhiều bản thiết kế các cao tốc đang và sắp được xây dựng. Trong khi đó, vẫn còn tình trạng thiếu người trực chốt, hệ thống hàng rào lưới thép nhiều vị trí chưa khép kín nên người dân vẫn có thể tự ý đi bộ, điều khiển xe môtô, xe ba gác vào cao tốc, kể cả lùa đàn gia súc đi trên cao tốc. Việc vừa khai thác hoạt động giao thông, vừa thi công, thậm chí còn tháo dỡ hộ lan để phương tiện chở vật liệu đi từ cao tốc xuống đường gom, thi công đường gom gây bụi làm cản trở, che khuất tầm nhìn của lái xe, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn giao thông.

Đặc biệt, những đoạn, tuyến không có dải phân cách cứng luôn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông.

Ngày càng có nhiều tuyến cao tốc hình thành, chính vì thế an toàn khi lưu thông trên cao tốc là vấn đề cần phải được đặt ra một cách cấp thiết. Theo đại diện Văn phòng Hiệp hội vận tải ô ô Việt Nam, nguyên nhân dẫn đến tai nạn giao thông có nhiều, nhưng chủ yếu là do ý thức chấp hành, kiến thức lái xe trên cao tốc của người tham gia giao thông. Không nhiều lái xe trên cao tốc “nằm lòng” quy tắc 4 giây áp dụng cho xe con, xe tải nhẹ để có sự an toàn, là khoảng 50m tương đương 50km/h; 80km/h là khoảng cách đạt 80m; 120km/h thì khoảng cách 120m mới đảm bảo. Còn quy tắc 6 giây áp dụng xe tải nặng và xe khách, lúc này là 50km/h là 70m tương ứng. Còn trong trường hợp trời mưa, sương mù sẽ phải nới rộng khoảng cách hơn nữa.

Còn nói như lãnh đạo Cục Đường bộ Việt Nam thì khi có một vụ tai nạn cần xem xét 3 yếu tố. Thứ nhất: ý thức. Thứ hai: chất lượng phương tiện. Thứ ba: chất lượng của hạ tầng.

Như vậy, những nguyên nhân dẫn đến tai nạn giao thông trên cao tốc đã được chỉ ra. Nhưng vì sao tai nạn không chấm dứt, thì phải xem xét trách nhiệm của các bên liên quan, trong đó có trách nhiệm của đơn vị xây dựng hạ tầng.

Xin được nhắc lại, sau vụ tai nạn giao thông thảm khốc khiến 3 mẹ con tử vong trên cao tốc Cam Lộ - La Sơn (sáng 18/2), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có Công điện yêu cầu Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo Cục Đường bộ Việt Nam phối hợp với các cơ quan có liên quan tiến hành rà soát và tăng cường tổ chức giao thông hợp lý không chỉ trên tuyến cao tốc này mà còn cả hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông trên các tuyến cao tốc, quốc lộ trọng yếu, nhất là các tuyến cao tốc chỉ có 2 làn xe và các tuyến cao tốc không có làn dừng khẩn cấp. Đặc biệt lưu ý bổ sung các kết cấu hộ lan, hốc cứu hộ, cứu nạn trên các tuyến cao tốc, quốc lộ trong cả nước.

Nâng cao ý thức, kiến thức của người lái xe trên cao tốc là cực kỳ quan trọng. Tuy nhiên, bên cạnh đó việc bảo đảm an toàn cho cao tốc ngay từ khi xây dựng phải thuộc về Bộ Giao thông vận tải. Đẩy nhanh tiến độ xây dựng, nhưng không thể vì thế mà bỏ qua sự an toàn của người dân. Muốn an toàn thì phải hóa giải được những bất hợp lý cho cao tốc.