Hoạt động giám sát, quản lý, điều hành ngân sách nhà nước được nâng cao hơn nhờ Kiểm toán nhà nước

Theo đó, mối quan hệ công tác ngày càng đi vào thực chất và hiệu quả, góp phần thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi cơ quan; nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong thực hiện nhiệm vụ kiểm toán của KTNN. Đặc biệt, các hoạt động giám sát, quản lý, điều hành ngân sách nhà nước (NSNN) của Hội đồng nhân dân (HĐND), Ủy ban nhân dân (UBND) đã được nâng cao hơn thông qua việc nắm bắt các thông tin từ kết quả kiểm toán.

Chủ động trao đổi, nâng cao chất lượng kiểm toán

Lãnh đạo KTNN khu vực III cho biết, để tăng cường mối quan hệ công tác giữa KTNN với các địa phương, cũng như nhằm thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi cơ quan, KTNN và Thường trực HĐND, UBND TP. Đà Nẵng và các tỉnh: Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định thống nhất ban hành Quy chế phối hợp công tác giữa các cơ quan.

Theo đó, đối với việc phối hợp trong xây dựng Kế hoạch kiểm toán, hằng năm KTNN khu vực III khi tiến hành xây dựng Kế hoạch kiểm toán luôn chủ động trao đổi, lấy ý kiến tham gia của HĐND, UBND các tỉnh, thành phố. Thường trực HĐND, UBND các tỉnh, thành phố luôn quan tâm phối hợp đề xuất các đầu mối, đơn vị, chủ đề kiểm toán phục vụ cho hoạt động giám sát của HĐND; chỉ đạo các đơn vị liên quan cung cấp thông tin, tài liệu đầy đủ, kịp thời. Hằng năm, các địa phương đều gửi dự toán ngân sách địa phương (NSĐP), báo cáo quyết toán NSĐP cho KTNN, cũng như các văn bản chỉ đạo, điều hành do địa phương ban hành… giúp KTNN nắm được các chính sách cụ thể liên quan đến quản lý kinh tế - xã hội của địa phương, thuận lợi cho việc xây dựng Kế hoạch kiểm toán.

Kết quả kiểm toán trong 27 năm hoạt động (1996-2023), KTNN khu vực III đã thực hiện 157 cuộc kiểm toán, phát hiện và kiến nghị xử lý tài chính 23.293,2 tỷ đồng, trong đó: Tăng thu NSNN 2.772,1 tỷ đồng; giảm chi NSNN 8.572,3 tỷ đồng; các kiến nghị xử lý khác 11.948,8 tỷ đồng. Kết quả thực hiện kiến nghị kiểm toán tăng qua các năm, cụ thể: Năm 2021 đạt 87%, tăng 7%; năm 2022 đạt 89%, tăng 2%; năm 2023, tính đến ngày 31/3/2024, thực hiện kiến nghị đạt 85%.

Quá trình thực hiện kiểm toán, Thường trực HĐND, UBND các tỉnh, thành phố luôn phối hợp kịp thời và tạo điều kiện thuận lợi nhất để các Đoàn kiểm toán thực hiện các nhiệm vụ, chức trách theo kế hoạch được giao. Đồng thời, KTNN thường xuyên trao đổi với Thường trực HĐND, UBND các tỉnh, thành phố về tiến độ kiểm toán, những vướng mắc phát sinh để kịp thời phối hợp xử lý có hiệu quả, qua đó nâng cao chất lượng kiểm toán.

Đối với việc phối hợp trong thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán, lãnh đạo KTNN khu vực III cho hay, các Báo cáo kiểm toán, Thông báo kết quả kiểm toán phát hành đều được gửi đến Thường trực HĐND, UBND các tỉnh, thành phố, trên cơ sở đó UBND các tỉnh, thành phố đã chỉ đạo các đơn vị tổ chức thực hiện nghiêm túc các kết luận, kiến nghị kiểm toán của KTNN. Đặc biệt, các địa phương luôn phối hợp chặt chẽ trong công tác kiểm tra thực hiện kiến nghị kiểm toán và giải quyết các vướng mắc trong quá trình thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán của KTNN.

Ngoài ra, công tác phối hợp trong các hoạt động khác, như: Giám sát, thẩm tra, quyết định dự toán và phê chuẩn quyết toán ngân sách, quản lý và điều hành NSĐP; phối hợp chặt chẽ trong công tác bồi dưỡng, tập huấn nâng cao kiến thức về lĩnh vực tài chính, ngân sách cho đại biểu dân cử và trong việc xây dựng, sửa đổi, bổ sung, tuyên truyền các dự án Luật, văn bản quy phạm pháp luật, chính sách, chế độ có liên quan đến hoạt động của KTNN và của HĐND, UBND các địa phương… đều được triển khai nghiêm túc, đầy đủ và đạt nhiều kết quả tích cực.

Tiếp tục phối hợp chặt chẽ hơn nữa từ khâu lập dự toán hằng năm

Từ những kết quả đạt được, lãnh đạo các địa phương đánh giá cao công tác phối hợp giữa KTNN và Thường trực HĐND, UBND các tỉnh, thành phố; KTNN đã tư vấn và giúp HĐND, UBND các tỉnh, thành phố hoàn thiện hơn trong công tác chỉ đạo, điều hành, quản lý, sử dụng ngân sách; đặc biệt nhấn mạnh vai trò quan trọng của KTNN đối với công tác quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công và việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Theo đại diện lãnh đạo tỉnh Quảng Nam công tác phối hợp giữa KTNN với tỉnh Quảng Nam đã góp phần nâng cao hiệu quả công tác lập, phân bổ, chấp hành dự toán và quyết toán NSNN ở địa phương, đặc biệt là trong việc hoàn thiện các quy định quản lý nhà nước về tài chính ngân sách. Qua đó, địa phương sử dụng tiết kiệm, hiệu quả hơn tiền và tài sản nhà nước, tránh lặp lại những hạn chế mà kết luận kiểm toán đã chỉ ra; đồng thời, giúp HĐND các cấp có đầy đủ thông tin để tăng cường công tác giám sát, thẩm tra, quyết định dự toán, quản lý điều hành NSĐP, phát hiện kịp thời những sai sót trong công tác quản lý, quyết toán thu, chi NSNN.

Trong khi đó, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Nguyễn Tự Công Hoàng đánh giá: Thông qua hoạt động kiểm toán, KTNN đã hỗ trợ tỉnh hoàn thiện công tác chỉ đạo, điều hành, quản lý, sử dụng NSNN và tài sản công. Trên cơ sở kiến nghị của KTNN, HĐND tỉnh tiến hành rà soát các kết luận giám sát có liên quan; điều chỉnh, bãi bỏ các cơ chế, chính sách, quy định trong lĩnh vực tài chính ngân sách do địa phương ban hành chưa phù hợp với quy định pháp luật; đồng thời, tăng cường công tác giám sát, thẩm tra, phê chuẩn dự toán và quyết toán, điều hành NSĐP hằng năm.

Phó Chủ tịch thường trực UBND TP. Đà Nẵng Hồ Kỳ Minh cho hay, qua công tác kiểm toán, địa phương nhận ra những tồn tại, hạn chế, bất cập trong công tác quản lý tài chính công, tài sản công, từ đó kịp thời có biện pháp khắc phục, nâng cao hiệu quả công tác quản lý tài chính - ngân sách, tài sản công, góp phần phòng ngừa tiêu cực, tham nhũng, lãng phí tại địa phương.

Thành ủy giao cho cơ quan Ban Nội chính Thành ủy thường xuyên đôn đốc, theo dõi và báo cáo định kỳ hằng quý cho Ban Thường vụ Thành ủy, xem nhiệm vụ thực hiện kiến nghị kiểm toán là nhiệm vụ thường xuyên của các cơ quan, đơn vị. Hội đồng nhân dân (HĐND) Thành phố thường xuyên giám sát tình hình thực hiện các kiến nghị của kiểm toán, yêu cầu báo cáo định kỳ và tổ chức các phiên giải trình.

Bên cạnh những kết quả đạt được, nhiều ý kiến cho rằng, việc phối hợp công tác giữa KTNN và Thường trực HĐND, UBND các tỉnh, thành phố còn một số hạn chế, như: Chưa tổ chức đánh giá, rút kinh nghiệm trong thực hiện công tác phối hợp để kịp thời chỉnh sửa, bổ sung các nội dung sát với yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình thực tế; Thường trực HĐND các tỉnh, thành phố chưa có nhiều đề xuất về nội dung, đơn vị được kiểm toán để KTNN phối hợp lập kế hoạch kiểm toán hằng năm, từ đó cung cấp thông tin cho HĐND phê chuẩn quyết toán ngân sách...

Do đó, đại diện các địa phương kiến nghị, thời gian tới, KTNN và địa phương cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ hơn nữa ngay từ khâu lập dự toán hằng năm. KTNN cần tham gia ý kiến với HĐND, UBND tỉnh trong việc xây dựng, ban hành các cơ chế, chính sách liên quan đến lĩnh vực tài chính, ngân sách trên địa bàn; kiến nghị bãi bỏ, sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách địa phương ban hành nhưng không còn phù hợp với các quy định của pháp luật liên quan và phối hợp kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ngành liên quan sửa đổi, bổ sung cơ chế, chính sách không còn phù hợp với thực tế tại địa phương. Đồng thời, KTNN phối hợp bồi dưỡng, tập huấn, kết hợp việc tuyên truyền phổ biến về Luật KTNN, quy trình, quy chế hoạt động của đoàn kiểm toán nhằm nâng cao nhận thức cho các cấp, các ngành ở địa phương về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của KTNN.