Kích hoạt 'vốn mồi'

Tạo nền tảng tăng trưởng 2 con số

Ngày 19/8, 250 dự án, công trình với tổng vốn đầu tư khoảng 1,28 triệu tỷ đồng đã đồng loạt được khánh thành, khởi công xây dựng. Trong số này, có 129 dự án sử dụng nguồn vốn nhà nước, với vốn đầu tư 478.000 tỷ đồng, chiếm 37% tổng mức đầu tư; 121 dự án được đầu tư từ nguồn vốn khác, với 802.000 tỷ đồng, chiếm 63% tổng mức đầu tư. Việc khánh thành, đưa vào khai thác các công trình, dự án và khởi công đồng loạt các công trình có quy mô lớn góp phần tạo động lực, tạo thế để phát triển kinh tế - xã hội đất nước, tăng cường kết nối vùng, miền; góp phần thúc đẩy tăng trưởng đạt mục tiêu đã đề ra.

Cục Thống kê, Bộ Tài chính từng tính toán, cứ 1 đồng vốn đầu tư công sẽ kéo theo 1,61 đồng vốn đầu tư ngoài nhà nước; cứ giải ngân vốn đầu tư công tăng 1% so với năm trước, thì sẽ thúc đẩy GDP tăng thêm 0,06 điểm phần trăm.

Bởi thế, thúc giải ngân đầu tư công trong bối cảnh Chính phủ muốn đẩy tăng trưởng kinh tế trong năm 2025 lên trên 8%, hướng tới mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong những năm tới là vô cùng quan trọng.

Bên cạnh đó giới chuyên gia cũng nhận định, hiệu quả của đầu tư công phụ thuộc rất lớn vào chất lượng thể chế và sức sống của khu vực kinh tế tư nhân. Do đó, cần coi việc hoàn thiện thể chế và tháo gỡ các nút thắt cho kinh tế tư nhân là nhiệm vụ song hành.

TS Nguyễn Quốc Việt, chuyên gia chính sách công, Trường đại học Kinh tế (Đại học Quốc gia Hà Nội) nhận định, việc phân bổ một lượng lớn vốn nhà nước vào các dự án trọng điểm sẽ trực tiếp thúc đẩy giải ngân đầu tư công thực sự là động lực cho tăng trưởng kinh tế trong năm 2025 và các năm tiếp theo và đóng vai trò dẫn dắt đầu tư tư nhân.

Bộ Xây dựng dự kiến 250 dự án này sẽ đóng góp hơn 18% giá trị GDP cả nước ngay trong năm 2025 và hơn 20% cho những năm tiếp theo. Mức đóng góp GDP ấn tượng này cho thấy các dự án được kỳ vọng sẽ là động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế.

Đây là một chiến lược kích hoạt hiệu ứng lan tỏa, tạo ra một chu kỳ đầu tư tích cực, thúc đẩy tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng hiện đại hóa.

Thúc đẩy mạnh mẽ đầu tư tư nhân

Theo TS Lê Duy Bình - Giám đốc điều hành Economica Việt Nam, ngoài việc đóng góp trực tiếp cho tăng trưởng GDP trong năm nay, các dự án trải dài trên địa bàn 34 tỉnh, thành phố và tập trung vào các công trình cơ sở hạ tầng thiết yếu, sẽ mở rộng không gian tăng trưởng của nền kinh tế, tăng cường kết nối giữa các vùng kinh tế, các cực tăng trưởng, giảm chi phí hậu cần, kết nối các vùng nguyên, nhiên liệu, vùng sản xuất với thị trường trong nước.

Năng lực cạnh tranh của nền kinh tế nhờ vậy sẽ tiếp tục được cải thiện, chi phí kinh doanh sẽ được giảm mạnh. Không gian tăng trưởng được mở rộng, tính kết nối giữa các vùng kinh tế được cải thiện và năng lực cạnh tranh được cải thiện sẽ thúc đẩy mạnh mẽ hơn đầu tư tư nhân.

Theo PGS.TS Phạm Văn Hùng (Đại học Kinh tế quốc dân), đầu tư công cần đóng vai trò dẫn dắt chiến lược vào các lĩnh vực ưu tiên như công nghệ cao, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, phát triển hạ tầng xanh, chống biến đổi khí hậu. Nguồn vốn đầu tư cần được ưu tiên cho hạ tầng phục vụ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo (trung tâm nghiên cứu, khu công nghệ cao, vườn ươm khởi nghiệp) và hạ tầng số nền tảng (mạng 5G, dữ liệu mở, trung tâm dữ liệu, AI).

Ông Hùng cho rằng, để kiểm soát hiệu quả đồng vốn bỏ ra, tiêu chí phân bổ vốn phải được thiết lập rõ ràng; có hệ thống tiêu chí khách quan và định lượng dựa trên năng lực hấp thụ của địa phương, nhu cầu đầu tư thực tiễn và hiệu quả định lượng của từng dự án.

Cơ chế quản lý đầu tư công cũng phải được đổi mới theo hướng thiết lập cơ chế giám sát, đánh giá độc lập, phản hồi chính sách linh hoạt với trách nhiệm giải trình cao hơn. Toàn bộ quá trình quản lý đầu tư công cần được số hoá, ứng dụng dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo trong đánh giá hiệu quả dự án theo thời gian thực.