Lo ngại ho gà

Tiêm phòng là tấm lá chắn hữu hiệu nhất phòng bệnh ho gà cho trẻ em.

Trẻ nhập viện gia tăng

Theo thông tin từ Bộ Y tế, gần đây Khoa Truyền nhiễm của Bệnh viện Nhi Trung ương đã liên tục tiếp nhận các trẻ bị biến chứng nặng do ho gà vào nhập viện. Các bệnh nhân mắc bệnh rải rác ở các tỉnh và thành phố như: Hà Nội, Cao Bằng, Nam Định, Nghệ An, Bắc Ninh, Lạng Sơn, Thái Bình, Hải Dương, Hưng Yên, Phú Thọ, Hà Nam...

Đáng lưu ý, số ca mắc bệnh ho gà nhiều nhất là Hà Nội (với 10 trường hợp), tiếp sau đó là Nam Định (5 trường hợp). Tính đến chiều 10-3, đã có 5 trường hợp tử vong do mắc ho gà. Các trường hợp tử vong gồm: 1 trường hợp ở Hà Nội, 1 trường hợp ở Nam Định, 1 trường ở Cao Bằng, có 2 trường hợp xin về ở Nam Định và Nghệ An.

Hầu hết các trẻ mắc ho gà đều chưa tiêm vaccine hoặc tiêm chưa đủ liều. Các bác sĩ cũng cho biết, đáng lưu ý, ghi nhận các trẻ mắc ho gà còn rất nhỏ (dưới 2 tháng tuổi), trước thời điểm có chỉ định tiêm vaccine (theo chỉ định, trẻ tiêm vaccine ho gà mũi 1 lúc đủ hai tháng tuổi). Trong khi đó trẻ dưới sáu tháng tuổi mắc ho gà dễ bị biến chứng nặng.

Vì vậy, Bệnh viện Nhi Trung ương đã có công văn đề xuất với Bộ Y tế cho vaccine ho gà vào chương trình tiêm chủng cho các bà mẹ đang mang thai để tăng miễn dịch cộng đồng.

Bệnh ho gà có xu hướng tăng, trong đó có nhiều trẻ rất nhỏ. Thống kê trong 2015 cho thấy có 56,5% trẻ mắc ho gà dưới 3 tháng tuổi. Đây là nhóm trẻ có nguy cơ biến chứng nặng rất cao. Riêng từ đầu năm đến nay tình hình còn phức tạp hơn nhiều.

Tiến sĩ Trần Đắc Phu - Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, cho biết, số ca bệnh ho gà tăng do điều kiện thời tiết mùa đông - xuân ở các tỉnh phía Bắc thuận lợi cho mầm bệnh phát triển. Hầu hết trường hợp mắc ho gà là trẻ dưới 3 tháng tuổi (khoảng 80%). Các bé đều chưa được tiêm hoặc tiêm không đầy đủ.

Hiện số ca bệnh được ghi nhận rải rác nhiều tỉnh thành chứ không tập trung ở một địa phương. Tiến sĩ Phu lưu ý vài năm gần đây xuất hiện nhiều ca bệnh ở trẻ dưới 2 tháng tuổi - chưa đến tuổi chỉ định tiêm mũi vaccine ho gà mũi 1. Về nguyên tắc, trong 2 tháng đầu trẻ được bảo vệ nhờ miễn dịch từ mẹ truyền sang. Các bà mẹ không được tiêm phòng, cũng chưa từng mắc ho gà nên không có miễn dịch, vì thế trẻ sinh ra thiếu miễn dịch với ho gà.

Khả năng lây truyền cao

Bệnh ho gà là bệnh truyền nhiễm lây lan nhanh qua đường hô hấp, diễn biến bệnh có thể dẫn đến tử vong. Bệnh đã có vaccine phòng bệnh. Theo bác sĩ chuyên ngành, phụ huynh cũng không nên qua lo lắng nhưng cũng không nên chủ quan vì ngay cả khi bé chỉ được chăm sóc tại nhà cũng vẫn có thể lây vi khuẩn ho gà từ thành viên trong gia đình (người lớn có thể mang vi khuẩn nhưng không có biểu hiện bệnh).

Cục Y tế dự phòng cũng nêu rõ bệnh ho gà thường xảy ra ở trẻ nhỏ. Bệnh lây truyền do tiếp xúc trực tiếp qua đường hô hấp có các dịch tiết từ niêm mạc mũi họng bệnh nhân khi ho, hắt hơi. Bệnh có tính lây truyền rất cao nhất là đối với những người sinh hoạt trong cùng một không gian khép kín lâu dài như hộ gia đình, trường học…

Trước thực trạng này, Bộ Y tế vừa có văn bản khẩn yêu cầu các địa phương tăng cường phòng, chống bệnh ho gà, trong đó, rà soát đối tượng thuộc diện tiêm chủng mở rộng trên địa bàn, bảo đảm tỷ lệ tiêm vaccine đạt ít nhất 95% ở quy mô xã, phường.

Các địa phương cần tiêm vaccine bổ sung cho những trường hợp trì hoãn tiêm ngay trong từng tháng, kiên quyết xóa các vùng lõm trong tiêm chủng. Tăng cường tuyên truyền, vận động người dân đưa trẻ đi tiêm vaccine phòng bệnh ho gà đầy đủ, đúng lịch.

Các địa phương triển khai mạnh mẽ hoạt động vệ sinh phòng bệnh tại các cơ sở giáo dục, trường học, lớp học, nhà trẻ để bảo đảm môi trường thông thoáng, sạch sẽ, đủ ánh sáng và giữ vệ sinh cá nhân để phòng nguy cơ lây truyền bệnh. Tổ chức các đoàn kiểm tra, chỉ đạo kịp thời công tác tiêm chủng và phòng chống dịch bệnh, tập trung tại các khu vực có nguy cơ cao, các địa bàn có tỷ lệ tiêm chủng thấp.

Cảnh báo

Theo các chuyên gia y tế, khởi đầu, bệnh nhân ho gà có thể không sốt hoặc sốt nhẹ, viêm đường hô hấp trên, mệt mỏi, chán ăn và ho. Cơn ho gà rất đặc trưng, thể hiện trẻ ho rũ rượi không thể kìm hãm được, sau đó là giai đoạn thở rít như tiếng gà gáy. Cuối cơn ho, bệnh nhân thường chảy nhiều đờm dãi trong suốt và sau đó là nôn.

Bệnh thường diễn biến nặng, dễ tử vong do bị bội nhiễm, gây biến chứng viêm phổi, viêm phế quản-phổi, nhất là ở trẻ dưới 5 tuổi và trẻ suy dinh dưỡng.

Cục Y tế dự phòng khuyến cáo, để phòng chống bệnh ho gà, người dân cần đưa trẻ đi tiêm vaccine phòng bệnh ho gà đầy đủ, đúng lịch. Hiện có 2 loại vaccine phòng bệnh ho gà là DTP (phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván) và Quinvaxem (phòng bạch hầu, uốn ván, ho gà, viêm gan B và viêm phổi, viêm màng não do vi khuẩn Hib). Lịch tiêm chủng như sau: Mũi thứ nhất tiêm khi trẻ 2 tháng tuổi; mũi thứ 2 tiêm sau mũi thứ nhất 1 tháng; mũi thứ 3 tiêm sau mũi thứ hai 1 tháng.

Mọi người nên thường xuyên rửa tay bằng xà phòng; che miệng khi ho hoặc hắt hơi; giữ vệ sinh thân thể, mũi, họng cho trẻ hằng ngày; bảo đảm nhà ở, nhà trẻ, lớp học thông thoáng, sạch sẽ và có đủ ánh sáng.

Khi thấy trẻ có biểu hiện mắc bệnh, cần cách ly trẻ với những trẻ khác (kể cả trẻ đã được tiêm phòng) và đưa trẻ đến cơ sở y tế để được bác sĩ khám và điều trị càng sớm càng tốt để tránh nguy cơ biến chứng.