Lừa đảo, rửa tiền xuyên biên giới qua tiền mã hóa
Cơ quan Công an vừa triệt phá hàng loạt đường dây lừa đảo do các đối tượng người nước ngoài thuê người Việt Nam mở tài khoản ngân hàng, thành lập công ty để rửa tiền cho các đối tượng thực hiện hành vi phạm tội.
“Rửa tiền” cho tội phạm lừa đảo
Tòa án nhân dân TP Hà Nội vừa xét xử, tuyên phạt các bị cáo: Nguyễn Thị Thanh Huyền (26 tuổi, ở Đắk Lắk) mức án 8 năm tù; Lê Văn Xuân (40 tuổi, ở Hà Nội) và Nguyễn Văn Tốn (29 tuổi, ở Hà Nội) cùng bị phạt 7 năm tù; Nguyễn Viết Lãm (29 tuổi, ở Hà Nội) bị phạt 7 năm 6 tháng tù và các bị cáo Nguyễn Đình Hải (29 tuổi, ở Hải Phòng); Hạ Thị Thu Hiền (30 tuổi, ở Hà Nội); Nguyễn Đình Học, Quách Việt Tuấn, Nguyễn Thị Hạnh, (đều 29 tuổi, ở Hà Nội) bị Tòa tuyên phạt 5 năm tù về tội “rửa tiền”.
2 bị cáo Ngô Duy Khánh (27 tuổi) và Hà Thị Trang (31 tuổi) cùng ở Trà Vinh nhận án phạt cải tạo không giam giữ về hành vi “thu thập, mua bán trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng”.
Theo hồ sơ vụ án, tháng 9/2023, bị cáo Khánh vào nhóm "Hội việc làm Mỹ Phước 123" trên Facebook, làm quen với tài khoản tên "Oliver" người Campuchia (chưa rõ lai lịch). Oliver thuê Khánh mở tài khoản tại các ngân hàng ở Việt Nam rồi bán lại cho mình. Nhóm lừa đảo mạo danh nhân viên của sàn chứng khoán TPHCM (HOSE); công ty chứng khoán MBS Quân đội, hoặc kết bạn qua mạng xã hội, dụ dỗ đầu tư chứng khoán, tiền ảo sau đó dụ cài app, chuyển tiền hoặc bị hack tài khoản để chiếm đoạt tiền.
Sau khi chiếm đoạt 30,2 tỷ đồng của 7 bị hại, nhóm lừa đảo đã sử dụng dịch vụ nhận “rửa tiền” của bên thứ 3 tại Campuchia, chuyển khoản đến nhiều tài khoản ngân hàng khác nhau, trong đó có các tài khoản Khánh và Trang mở thuê cho Oliver. Tính đến năm 2024, Lãm cùng đồng phạm đã “rửa tiền” tổng cộng 7 tỷ đồng, hưởng lợi hơn 2,8 tỷ đồng; Tốn cùng đồng phạm “rửa tiền” 1,2 tỷ đồng, hưởng lợi 250 triệu đồng.
Theo ông Phan Đức Trung - Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Blockchain Việt Nam, số liệu từ Chainalysis cho thấy trong vòng 5 năm (từ năm 2019 - 2024) có khoảng gần 100 tỷ USD tiền mã hóa bất hợp pháp đã được rửa thông qua các dịch vụ chuyển đổi. Riêng năm 2022, hoạt động rửa tiền này đã lên cao nhất, tới 31,5 tỷ USD, đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với các cơ quan quản lý về việc tăng cường giám sát, quản lý.
Tại Việt Nam, nhiều đơn vị không rõ thông tin như CrossFi, Mineplex, BOM Network... liên tiếp tổ chức các hội thảo kín, lợi dụng hình ảnh những nhân vật có ảnh hưởng nhằm huy động vốn từ cộng đồng. Nhiều báo cáo từ người dùng gửi về ChainTracer cho biết, họ bị lừa đảo thông qua việc gửi, nạp tiền lên các nền tảng sàn giao dịch, ví không rõ thông tin.
Bên cạnh đó, các sàn giao dịch như MEXC, Binance, Gate... liên tục quảng bá, tiếp thị, truyền thông công khai, quy mô lớn, dù không được cấp phép hoạt động tại Việt Nam, tập trung vào các nhóm khách hàng dễ bị lôi kéo như sinh viên, giới trẻ…
Giải pháp chống lừa đảo trên không gian mạng
Ông Phan Đức Trung - Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Blockchain Việt Nam đề xuất cần nhanh chóng phổ cập kiến thức về blockchain và AI đến mọi đối tượng để giảm thiểu tình trạng bị lừa đảo, nhất là đối với những người yếu thế (người lớn tuổi, trẻ nhỏ, phụ nữ...). Hình thức đào tạo cần linh hoạt, đa dạng, bao gồm đào tạo trực tiếp, tổ chức hội thảo, diễn đàn, đào tạo online qua MasterTeck (nền tảng học trực tuyến mở (MOOC) Blockchain và AI đầu tiên của Việt Nam theo Chiến lược Blockchain Quốc gia).
Ông Ngô Minh Hiếu - Giám đốc Dự án Phòng chống lừa đảo cho biết, tâm lý của nạn nhân là một trong những rào cản lớn khiến nhiều người không muốn trình báo các cơ quan chức năng. Đối với các nạn nhân bị lừa đảo các khoản tiền lớn, đa phần là lừa đảo tình cảm thì họ thường lo lắng bị ảnh hưởng đến uy tín và các mối quan hệ xã hội. Một số người khác lại cho rằng số tiền quá nhỏ không muốn báo cáo cơ quan chức năng hoặc cho rằng báo cáo cũng không giải quyết được nên lựa chọn phương án im lặng.
Cũng theo ông Hiếu, việc nhận diện lừa đảo trên không gian mạng không hề khó. Người dân chỉ cần chậm lại, kiểm chứng thông tin và báo cáo các cơ quan chức năng thì có thể giảm thiểu nguy cơ lừa đảo.
Bộ Công an khuyến cáo, người dân cần bảo đảm an toàn thông tin cá nhân, không chia sẻ thông tin cá nhân hoặc thông tin tài khoản ngân hàng với người lạ trên không gian mạng. Tuyệt đối không mua bán, cho thuê, cho mượn tài khoản ngân hàng tiếp tay cho tội phạm thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật như: lừa đảo chiếm đoạt tài sản, rửa tiền, trốn thuế… Tùy thuộc vào mức độ vi phạm, hành vi thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng sẽ bị xử lý vi phạm hành chính hoặc có thể phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định.
