Lý giải nguyên nhân sự cố nhiễu sóng điều khiển không lưu

Theo “Báo cáo kết quả điều tra, xác minh ban đầu” của Cục Hàng không Việt Nam vào ngày 24-6 cho biết, đã cùng với đại diện của Cục Tần số vô tuyến điện, Quân chủng Phòng không - Không quân tìm hiểu nguyên nhân, nhưng chưa xác định rõ được chính xác do dạng can nhiễu xảy ra ngày 16-6 tại khu vực Sân bay Tân Sơn Nhất và Sân bay Đà Nẵng là lần đầu tiên xảy ra tại nước ta.

Liên quan đến các sự cố kể trên, TS Nguyễn Bách Phúc (Chủ tịch Hội Tư vấn Khoa học công nghệ & Quản lý TP.HCM HASCON, Viện trưởng Viện Điện – Điện tử - Tin học EEI) đã có nhận định ban đầu về nguyên nhân sự cố.

Theo TS Phúc, sáng 16-6 đài kiểm soát không lưu Tân Sơn Nhất đã bị gián đoạn điều hành là do nhiễu sóng điều khiển không lưu. Về phía đại diện lãnh đạo Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam cho biết, trong thời gian từ 6h47 đến 7h05 sáng 16-6, đài kiểm soát không lưu Tân Sơn Nhất đã bị nhiễu sóng điều hành trên tất cả các kênh do bị một nguồn sóng lạ đè. Đại diện cơ quan này có đánh giá ban đầu: “Đây là nguồn sóng tương đối mạnh, phủ sóng trên các tần số điều hành của đài kiểm soát”.

“Ở đây chúng tôi chỉ dựa vào nguyên lý hoạt động, để sơ bộ đưa ra những nguyên nhân có thể của hiện tượng “bị một nguồn sóng lạ đè”, TS Phúc cho biết, đồng thời phân tích: Trước tiên, các giải tần số vô tuyến điện đã được phân chia rất khoa học và rất chặt chẽ, sao cho các giải tân số của các ứng dụng không chồng chéo và xâm phạm lẫn nhau. Hiện nay, Cục quản lý tần số quản lý rất chặt chẽ sự phân chia này và đã có hiệu lực pháp luật. Khoảng cách giữa giải tần của hai ứng dụng khác nhau đủ lớn để khó xảy ra sự cố chồng chéo. Như vậy khi nói “bị một nguồn sóng lạ đè” lên, người nghe có thể hiểu nguyên nhân xuất phát từ một trong hai khả năng: là ngẫu nhiên hoặc cố ý.

TS Phúc diễn giải, trong trường hợp nguồn sóng lạ là ngẫu nhiên thì có thể do một sự cố nghiêm trọng xảy ra ở các thiết bị điện, năng lượng, hoặc các máy phát sóng của một ứng dụng khác đang hoạt động trong khu vực. Bởi vì, hằng ngày các thiết bị này vẫn làm việc bình thường mà không gây ra sóng lạ, chỉ khi bị sự cố mới có khả năng phát ra sóng lạ.

Trong trường hợp ngẫu nhiên thứ hai là sự cố xảy ra tại chính nguồn phát sóng của điều khiển không lưu. Sự cố khiến máy phát ra một nguồn sóng lạ, khác với nguồn sóng bình thường của mình. “Tuy nhiên, cách giải thích trường hợp này không có sức thuyết phục, bởi vì sóng lạ tại sao chỉ đè có 18 phút, chẳng lẽ máy phát sóng của điều khiển không lưu chỉ sự cố có 18 phút, rồi tự khôi phục lại như bình thường?”, TS Phúc đặt vấn đề.

Cho đến nay, ngoài tham vấn ý kiến của các nhà khoa học, các Hội, Vụ, viện chuyên môn thì Bộ GT-VT cũng đã chỉ đạo Cục Tần số vô tuyến điện thực hiện điều tra, cũng như sớm công bố kết luận điều tra, xác minh vụ việc.