Minh bạch để thí sinh chủ động lựa chọn
Từ tháng 10/2025, nhiều cơ sở giáo dục đại học (ĐH) trong cả nước đã bắt đầu công bố phương án tuyển sinh năm 2026 theo yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT). Quy định này nhằm giúp thí sinh và phụ huynh có thêm thời gian tiếp cận thông tin, chủ động ôn luyện và lựa chọn ngành, trường phù hợp; đồng thời là bước chuẩn bị cho những thay đổi lớn mà Bộ đang đề xuất đối với công tác tuyển sinh trong những năm tới.
Thuận lợi cho thí sinh
Một điểm đáng chú ý của mùa tuyển sinh 2026 là các trường điều chỉnh mạnh phương thức xét tuyển theo hướng giảm bớt hình thức xét tuyển đơn lẻ, đẩy mạnh phương thức xét tuyển tổng hợp, gắn kết đa yếu tố như học bạ, điểm thi, đánh giá năng lực, thành tích khác…
Trường ĐH Công nghiệp TPHCM thông tin, dự kiến chuyển hẳn sang xét tuyển tổng hợp từ năm 2026 (ngoài xét tuyển thẳng theo quy chế Bộ) với các điểm thành phần gồm điểm thi tốt nghiệp THPT, điểm thi đánh giá năng lực, học bạ và các thành tích nổi bật. Sau đó, sẽ quy về thang điểm chung như quy định của Bộ GDĐT).
Trường ĐH Bách khoa (ĐH Quốc gia TPHCM) thông tin, phần lớn chỉ tiêu năm 2026 sẽ dành cho xét tuyển tổng hợp. Trong đó, phương thức này có thể chiếm tới 95% – 99% tổng chỉ tiêu, phần còn lại là xét tuyển thẳng hoặc ưu tiên theo quy định của Bộ.
Trường ĐH Công Thương TPHCM tiếp tục áp dụng 5 phương thức như năm 2025: xét điểm thi tốt nghiệp THPT, học bạ, điểm thi đánh giá năng lực ĐH Quốc gia TPHCM, điểm thi năng lực chuyên biệt của ĐH Sư phạm TPHCM kết hợp học bạ, tuyển thẳng. Nhưng trường cũng đề ra lộ trình: giảm tỷ lệ xét học bạ và dừng hoàn toàn vào năm 2028, thay bằng xét tuyển tổng hợp.
Trước đó, Bộ GDĐT yêu cầu các cơ sở đào tạo hoàn thiện và công bố phương thức tuyển sinh năm 2026 trong tháng 10/2025. Trước đây, các trường thường công bố đề án tuyển sinh vào khoảng tháng thứ 2-3 của năm học mới, sau khi Bộ phát hành quy chế tuyển sinh. Việc “đẩy lùi” thời điểm công bố lên sớm vài tháng được kỳ vọng sẽ mang lại lợi ích thiết thực: thí sinh có thời gian cân nhắc ngành, trường, phương thức xét tuyển từ trước, không “bị động” chờ đợi công bố muộn.
Tuy nhiên, việc công bố sớm đồng nghĩa với việc trường phải làm sớm hơn rất nhiều khâu chuẩn bị: thống nhất tổ hợp xét tuyển, quy đổi điểm, công bố thang điểm và trọng số các thành phần xét tuyển, quy chế ưu tiên, điểm cộng (nếu có). Vì vậy, các cơ sở giáo dục ĐH đang phải lên kế hoạch kỹ lưỡng về bài toán tuyển sinh 2026 nhằm tránh gây bất ổn cho thí sinh.
Thí sinh lưu ý
Theo chỉ đạo của Bộ GDĐT, các trường cần rà soát để giảm số lượng phương thức xét tuyển, đảm bảo tính ổn định, công bằng và phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông 2018. Bộ cũng đang lấy ý kiến về việc bỏ hoặc giữ xét tuyển học bạ, cũng như giới hạn số lượng nguyện vọng đăng ký xét tuyển của thí sinh. Bên cạnh đó, Bộ đề xuất xử phạt nghiêm các vi phạm trong tuyển sinh với mức phạt lên tới 150 triệu đồng và đình chỉ tuyển sinh từ 12–18 tháng.
Bên cạnh những lợi ích của việc công bố sớm, thí sinh cũng cần lưu ý nếu trường chưa có Quy chế chính thức hoặc trong thời gian chờ Bộ GDĐT ban hành quy chế sửa đổi tuyển sinh 2026, việc hiệu chỉnh, thay đổi sau đó có thể gây ảnh hưởng rất lớn đến thí sinh, đặc biệt nếu có thay đổi cách tính điểm, trọng số, điểm cộng. Vì vậy, yêu cầu đặt ra là các trường buộc phải chuẩn bị kỹ lưỡng, giữ ổn định tới mức tối đa.
Nếu nhà trường đặt ra nhiều chính sách ưu tiên, miễn điểm, điểm cộng không rõ ràng, thí sinh có thể hiểu sai hoặc bị ảnh hưởng quyền lợi. Vì thế, sự minh bạch trong công bố đề án là cực kỳ quan trọng.
Một rủi ro khác là áp lực về nguồn lực xử lý thông tin, tư vấn tuyển sinh tại các trường do thời gian chuẩn bị đề án bị rút ngắn hơn trước. Nếu công tác truyền thông, đối thoại với trường phổ thông và thí sinh không tốt, thông tin có thể bị hiểu sai hoặc lan truyền nhầm.
Vì vậy, theo các chuyên gia tuyển sinh, ngay từ bây giờ thí sinh và gia đình cần theo dõi thông tin chính thức từ website trường, cổng tuyển sinh, quan tâm tới thang điểm, trọng số các thành phần xét tuyển (điểm thi, học bạ, đánh giá năng lực, thành tích) để cân nhắc chiến lược đăng ký. Đối với những trường có kỳ thi riêng cần chuẩn bị sớm, đăng ký thi đúng đợt phù hợp.
Một lưu ý về chính sách ưu tiên, điểm cộng (nếu có) và cách quy đổi điểm giữa các phương thức sẽ giúp tính “điểm xét tuyển ước tính”. Thường xuyên cập nhật thông tin, nếu trường điều chỉnh sau khi công bố dự kiến, cần kiểm tra kỹ xem có ảnh hưởng tới phương án xét tuyển đã lên kế hoạch của mình hay không.
Để đạt được mục tiêu công bằng và nâng cao chất lượng tuyển sinh, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ, các trường ĐH và địa phương, đồng thời, tiếp tục hoàn thiện quy chế tuyển sinh để phù hợp với chương trình GDPT mới và nhu cầu lao động thực tế.
