Nâng chất lượng lao động đi làm việc ở nước ngoài
Hoạt động đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài không chỉ giúp giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập, mà còn đóng góp 6,5 - 7 tỷ USD kiều hối mỗi năm, trở thành một trong những nguồn ngoại tệ quan trọng của nền kinh tế. Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ Nội vụ, công tác đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài vẫn còn nhiều khó khăn cần sớm được tháo gỡ.
Vẫn còn tình trạng phí môi giới cao
Theo báo cáo của Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Nội vụ), 10 tháng qua, cả nước đã đưa hơn 121.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài, đạt 93,2% kế hoạch năm. Ước tính đến hết năm, tổng số lao động đi làm việc ở nước ngoài trong giai đoạn 2021–2025 đạt khoảng 636.000 người, vượt 127% chỉ tiêu đề ra. Các thị trường trọng điểm như Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc) và Hàn Quốc vẫn duy trì ổn định, trong khi nhiều thị trường mới ở châu Âu và Trung Đông như Đức, Rumani, Hungary, Israel, UAE đang mở rộng mạnh mẽ. Hoạt động đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài không chỉ giúp giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập, mà còn đóng góp 6,5-7 tỷ USD kiều hối mỗi năm, trở thành một trong những nguồn ngoại tệ quan trọng của nền kinh tế. Tuy nhiên, lĩnh vực đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài trong giai đoạn vừa qua vẫn tồn tại những bất cập.
Theo Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng, vẫn còn tình trạng thu phí cao tại một số doanh nghiệp (DN) gây khó khăn, bức xúc cho người lao động. Đồng thời, sự quản lý yếu kém, thiếu trách nhiệm của cơ quan nhà nước, chính quyền cơ sở khiến người lao động không nhận diện được hình thức đi làm việc theo hợp đồng phi lợi nhuận hay thương mại. “Tình trạng bị tính phí cao đã đẩy những người vốn yếu thế vào tình trạng yếu thế hơn, đã khó khăn rơi vào thế khó khăn hơn”, Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng nêu thực tế.
Đề cập sâu hơn về vấn đề này, ông Vũ Trường Giang - quyền Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Nội vụ) nêu thực tế: Trong số hơn 500 DN đang hoạt động, vẫn còn không ít DN năng lực yếu, đặc biệt là khả năng tìm kiếm khai thác hợp đồng còn thiếu kinh nghiệm dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh. Bên cạnh đó ở mỗi thị trường đều có những khó khăn, thách thức riêng.
Hướng tới xây dựng thị trường minh bạch
Đại diện Vụ Pháp chế (Bộ Nội vụ) cho biết, hệ thống pháp luật về người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài vẫn còn bất cập, chưa theo kịp yêu cầu đổi mới và hội nhập. Pháp luật hiện hành thiếu cơ chế phản ứng nhanh, linh hoạt và chưa đồng bộ với quy định của các nước tiếp nhận lao động. Một số văn bản, trong đó có Luật số 69/2020/QH14, vẫn còn khoảng cách so với tinh thần cải cách, vì vậy cần sớm được rà soát, hoàn thiện để phù hợp với bối cảnh phát triển mới.
Để tạo sự minh mạch trong công tác môi giới, đại diện Công ty TNHH quốc tế FUTURELINK STAR cho rằng, ngành chức năng cần có cơ chế để quản lý hoạt động của các đơn vị môi giới. Theo đó, người thực hiện công tác tư vấn phải được đào tạo và phải cấp chứng chỉ hành nghề, chứ không phải như hiện tại gần như ai cũng có thể tham gia vào công việc tư vấn và tuyển dụng lao động. Hệ quả là người lao động không biết được đâu là thông tin chính xác.
Từ thực trạng trên, Bộ Nội vụ cho biết, hiện Bộ Nội vụ đang đẩy nhanh tham mưu sớm hoàn thiện thể chế trong tháng 10 và 11/2025, để triển khai xây dựng Chiến lược đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng giai đoạn từ nay đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
