Nắng nóng, đột quỵ không chừa độ tuổi nào

Gia tăng tình trạng đột quỵ ở người cao tuổi

Nhiệt độ trên 39 - 40°C kéo dài nhiều ngày tại một số địa phương đã gây kiệt sức và làm tăng đột biến số ca đột quỵ, đặc biệt ở người cao tuổi. Trung tâm Đột quỵ (Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ) cho biết, chỉ trong một tháng đã tiếp nhận khoảng 35 ca đột quỵ nhồi máu có tắc mạch lớn, trong đó 20% là người trên 90 tuổi.

Đơn cử, cụ ông 94 tuổi (ở Cẩm Khê, Phú Thọ) nhập viện trong tình trạng hôn mê sâu do tắc hoàn toàn động mạch não giữa. Sau khi được cấp cứu và tái thông mạch máu kịp thời, ông hồi phục gần như hoàn toàn. Cụ bà 92 tuổi (ở Tuyên Quang) cũng được cứu sống nhờ phát hiện sớm và can thiệp đúng lúc khi gặp tình trạng tương tự.

BSCKI Lưu Văn Thìn – Trung tâm Đột quỵ (Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ) cho biết: Đột quỵ não là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn phế ở người cao tuổi. Đặc biệt vào mùa hè, khi thời tiết nắng nóng gay gắt, nguy cơ đột quỵ tăng do nhiều yếu tố sinh lý và môi trường. Nhận biết sớm, phòng ngừa đúng cách và xử trí kịp thời sẽ giúp cứu sống người bệnh và giảm thiểu hậu quả lâu dài.

Theo BSCKI Huỳnh Thị Ngọc Huyền (Bệnh viện Tim Tâm Đức), mùa hè với nhiệt độ cao và nắng gắt là yếu tố làm tăng đáng kể các ca đột quỵ. Nhiệt độ cao khiến cơ thể dễ mất nước và điện giải qua mồ hôi, làm giảm thể tích tuần hoàn và tăng độ nhớt máu, thúc đẩy hình thành huyết khối gây đột quỵ thiếu máu não. Đồng thời, nhiệt độ cao cũng làm tăng huyết áp và rối loạn điều hòa thân nhiệt, đặc biệt ở người cao tuổi và người có bệnh tim mạch nền, tạo điều kiện cho đột quỵ xuất huyết não. Nghiên cứu thế giới cho thấy mỗi độ C tăng nhiệt độ môi trường làm tăng 1,1% tỷ lệ mắc và tử vong do đột quỵ. Năm 2021, nghiên cứu trên 1.271 bệnh nhân đột quỵ não cấp cho thấy 60,89% ca xảy ra vào mùa nóng.

BS Huyền cho biết, người trên 65 tuổi, người có bệnh lý nền là những nhóm có nguy cơ đột quỵ não gia tăng rõ rệt. Thực tế, những thói quen tưởng chừng vô hại như uống ít nước, ngủ trong phòng kín không thông gió, tắm lạnh ngay sau khi từ ngoài nắng vào... lại là tác nhân âm thầm gây đột quỵ. Đặc biệt, nhóm người cao tuổi, người có bệnh lý nền như tăng huyết áp, tiểu đường, tim mạch, béo phì cần cảnh giác vì khả năng điều hòa thân nhiệt và tuần hoàn máu đã suy giảm.

Trong khi đó, BS Lưu Văn Thìn cũng cho biết: “Người bệnh đột quỵ nếu được phát hiện sớm và cấp cứu kịp thời sẽ có cơ hội phục hồi chức năng, giảm thiểu di chứng và trở lại cuộc sống sinh hoạt bình thường. Nhiều trường hợp dù tuổi cao, bệnh nặng nhưng nhờ được đưa đến cơ sở y tế kịp thời và xử trí đúng đã thoát khỏi nguy cơ tử vong hoặc tàn phế.

Người trẻ cũng có nguy cơ mắc đột quỵ

Đột quỵ không chỉ xảy ra ở người cao tuổi mà còn có xu hướng trẻ hóa. Theo Bộ Y tế, người trẻ và trung niên dưới 50 tuổi chiếm khoảng 1/3 tổng số ca đột quỵ, với tỷ lệ tăng 2% mỗi năm. Tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Tĩnh, bệnh nhân N.V.K. (49 tuổi) nhập viện với triệu chứng tê tay chân, mệt mỏi và được chẩn đoán đột quỵ nhẹ. Nhờ nhập viện sớm, ông đã hồi phục hoàn toàn. Tuy nhiên, theo BS Trần Tiền - Phó Trưởng khoa Cấp cứu – Chống độc, trường hợp này khá hiếm, đa số bệnh nhân trẻ khác đến viện muộn, gây di chứng nặng.

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến đột quỵ ở người trẻ đến từ lối sống thiếu khoa học: sử dụng thực phẩm nhanh, nhiều dầu mỡ, lạm dụng rượu bia, thuốc lá, chất kích thích. Những yếu tố này làm tổn thương mạch máu, thúc đẩy xơ vữa và làm tăng nguy cơ vỡ hoặc tắc mạch não.

Không dừng lại tại đó, trẻ em cũng không nằm ngoài vùng nguy hiểm. Điển hình là trường hợp bé trai (15 tuổi ở Cần Thơ), đột ngột hôn mê do vỡ dị dạng mạch máu bẩm sinh, được cứu sống sau ca phẫu thuật mở sọ khẩn cấp tại Bệnh viện đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ. Theo BSCKI Trần Duy Vũ – người trực tiếp phẫu thuật cho biết: Đây là ca nguy kịch vì khối máu tụ trong não lên tới 67ml. Nếu bệnh nhi đến muộn chỉ vài giờ, khả năng tử vong gần như chắc chắn. Sau 1 tháng phục hồi chức năng, bệnh nhi đã có thể tự đứng dậy và đi lại được

Dị dạng mạch máu bẩm sinh như trường hợp trên thường không có biểu hiện rõ ràng, dễ bị bỏ qua cho đến khi xảy ra xuất huyết nghiêm trọng. Do đó, các bác sĩ khuyến cáo phụ huynh cần để ý đến những dấu hiệu bất thường ở trẻ như đau đầu kéo dài, yếu tay chân thoáng qua, co giật hoặc thay đổi hành vi đột ngột.