Được triển khai từ năm 2018 đến nay, Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đã tạo nên nhiều thương hiệu cho các đặc sản ở nhiều địa phương, từ đó đưa nhiều sản phẩm khắp các vùng miền vươn xa, đồng thời gia tăng thu nhập cho người lao động.
Mỗi sản phẩm có dấu ấn riêng
Kể từ khi các địa phương triển khai Chương trình OCOP, người tiêu dùng biết đến nhiều hơn những thương hiệu của các vùng miền như: Bánh dừa nướng Quảng Nam; sâm Ngọc Linh, quế Trà My (Quảng Nam cũ); hay sản phẩm trà sen Tây Hồ (Hà Nội); Mật ong bạc hà Đồng Văn (Hà Giang cũ)... mỗi sản phẩm đều gắn với những địa danh và tạo nên thương hiệu riêng cho từng vùng, miền.
Đến với Quảng Nam (nay thuộc TP Đà Nẵng), không thể không nhắc đến sản phẩm bánh dừa nướng vốn đã hết sức quen thuộc đối với người dân xứ Quảng. Ở đây, món bánh dừa nướng xuất hiện từ nơi giản dị đơn xơ nhất như quán nước vỉa hè, cho đến nơi sang trọng hơn là nhà hàng, khách sạn. Món bánh dừa nướng đối với mỗi người dân ở vùng đất này là một thứ gắn kết, thân thương từ thuở ấu thơ. Chính vì vậy, với món bánh dừa nướng, người dân Quảng Nam (cũ) có thể kể rất nhiều câu chuyện về sản phẩm này. Theo chia sẻ của người dân nơi đây, sản phẩm này không đơn thuần là món ăn vặt, mà là một phần ký ức tuổi thơ được lưu truyền lâu đời.
Và để nâng tầm cho sản phẩm bánh dừa nướng xứ Quảng, Công ty Sản xuất thương mại Quý Thu (Quế Sơn, Quảng Nam, Đà Nẵng) đã bắt tay vào xây dựng thương hiệu cho sản phẩm bánh dừa nướng. Dấu mốc quan trọng trong hoạt động sản xuất của Quý Thu chính là việc đưa sản phẩm bánh dừa nướng tham dự chương trình OCOP. Từ đây, món ăn bánh dừa nướng thường ngày của người dân xứ Quảng đã được nhiều người biết đến hơn khi sản phẩm bánh dừa nướng Quý Thu được công nhận là sản phẩm OCOP 5 sao. Với việc phát triển dòng sản phẩm OCOP 5 sao bánh dừa nướng, Công ty Quý Thu đã mở rộng sản xuất, gia tăng nhân công và tăng thu nhập cho nhiều lao động.
Tương tự, tham gia chương trình OCOP, nhiều địa phương đã và đang khẳng định được thương hiệu cho riêng mình, được người tiêu dùng trong nước, thậm chí cả nước ngoài biết đến. Đến với Quảng Ninh, hẳn nhiều người sẽ nhắc đến những cái tên đã rất quen thuộc của vùng đất này: Trà hoa vàng, ba kích Ba Chẽ; miến dong Bình Liêu; nếp cái hoa vàng Đông Triều; sá sùng Vân Đồn... Điểm đáng chú ý, tất cả các sản phẩm này ngày càng được tiêu thụ mạnh hơn kể từ khi có chương trình OCOP.
Để sản phẩm OCOP vươn xa
Đối với Thủ đô Hà Nội, Thành phố được đánh giá là địa phương đang dẫn đầu cả nước trong phát triển sản phẩm OCOP, sản phẩm làng nghề. Với việc “sở hữu” nhiều làng nghề nổi tiếng làng nghề làm lụa, làng nghề làm bún, mây tre đan, làm hương, làm nón, đúc đồng, làm gốm... Hà Nội giàu tiềm năng để các sản phẩm OCOP thăng hoa.
Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Đình Hoa, với 1.350 làng nghề, chiếm 40% làng nghề cả nước – Thủ đô Hà Nội chính là "cái nôi" tiềm năng phát triển sản phẩm OCOP. Về ẩm thực, người Hà Nội có nhiều bí quyết chế biến đạt trình độ tinh hoa ẩm thực, có nhiều đặc sản có giá trị kinh tế to lớn, tạo bản sắc văn hóa đáng tự hào.
Từ năm 2019 đến nay, Hà Nội đã đánh giá, phân hạng được 3.317 sản phẩm OCOP (chiếm 21,3% của cả nước); trong đó có 6 sản phẩm 5 sao, 22 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 1.571 sản phẩm 4 sao và 1.718 sản phẩm 3 sao, dẫn đầu cả nước về số lượng sản phẩm OCOP.
Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết, nhằm kết nối sản phẩm OCOP và nông sản an toàn với thị trường, trong năm 2025, Hà Nội tiếp tục triển khai nhiều sự kiện xúc tiến thương mại, nổi bật là các sự kiện Tuần hàng nông sản, sản phẩm OCOP và làng nghề. Chính từ các sự kiện này, sản phẩm OCOP của Thủ đô có cơ hội tiếp cận nhiều hơn với người tiêu dùng ở khắp nơi trên cả nước, thậm chí vươn tầm xuất khẩu.
Phó Chánh Văn phòng chuyên trách Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới Hà Nội Ngọ Văn Ngôn thông tin, các tuần hàng sẽ được tổ chức tại nhiều địa phương ở Thủ đô, quy tụ hàng trăm sản phẩm OCOP tiêu biểu không chỉ của Hà Nội, mà còn từ nhiều tỉnh, thành phố của cả nước… Đây là dịp để các chủ thể sản xuất quảng bá thương hiệu, giao lưu học hỏi, đồng thời là cơ hội để người tiêu dùng tiếp cận sản phẩm đặc sắc, có chứng nhận về chất lượng.
Giới chuyên gia nhận định, chương trình OCOP đã mang lại nhiều thay đổi tích cực cho diện mạo nông thôn mới của nhiều địa phương. Từ đây, các sản phẩm đặc sản của mọi miền Tổ quốc không chỉ được nâng cao chất lượng nâng tầm giá trị, mang lại thu nhập cao cho người lao động, mà còn có cơ hội vươn mình ra thị trường thế giới, khẳng định giá trị thương hiệu sản phẩm “made in Vietnam”.
Tính từ năm 2018, thời điểm bắt đầu triển khai đến nay, cả nước đã đánh giá, phân hạng và có quyết định công nhận cho 14.642 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên, của 8.086 chủ thể OCOP. Trong đó, 79 sản phẩm mới đạt tiêu chuẩn và được công nhận OCOP 5 sao cấp quốc gia; 9 sản phẩm công nhận lại.