Ngăn chặn gian lận hóa đơn điện tử

Chênh lệch lớn về doanh thu và thuế giá trị gia tăng

Mới đây, Cục Thuế Quảng Trị đã có văn bản báo cáo gửi các cơ quan chức năng danh sách hàng loạt doanh nghiệp (DN) “ma” mua bán hóa đơn trái phép hoặc có dấu hiệu trốn thuế trên địa bàn tỉnh. Trong đó, đa phần là các DN được thành lập dưới hình thức Công ty TNHH MTV và hoạt động chỉ một thời gian ngắn.

Cụ thể, qua kiểm tra, rà soát hồ sơ kê khai thuế của Công ty TNHH MTV Lộc Anh Quảng Trị (địa chỉ đăng ký kinh doanh: thôn Mai Lộc 1, xã Cam Chính, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị) phát hiện nhiều dấu hiệu vi phạm bất thường. Theo hồ sơ, DN này được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh tháng 11/2018, vốn điều lệ 3 tỷ đồng. Ngày 8/5/2022, DN đã đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT) và được cơ quan thuế chấp nhận. Căn cứ dữ liệu HĐĐT có mã cơ quan thuế từ ngày 8/5/2022 đến 16/5/2023 của Công ty sử dụng 65 HĐĐT.

Đối chiếu doanh thu kê khai trên hồ sơ khai thuế giá trị gia tăng (GTGT) với doanh thu bán ra trên ứng dụng HĐĐT, Cục Thuế Quảng Trị phát hiện có sự chênh lệch “khủng” về doanh thu và thuế GTGT.

Trong năm 2022 DN này đều có sự chênh lệch về doanh thu và chênh lệch về thuế GTGT đầu ra. Đặc biệt, quý 1/2023 thông tin trên tờ khai thuế GTGT của DN này với doanh thu là hơn 1,68 tỷ đồng, thuế GTGT đầu ra là hơn 168 triệu đồng. Thế nhưng, thông tin trên hệ thống HĐĐT DN (quý 1/2023) với doanh thu 256,3 tỷ đồng, thuế GTGT là hơn 25,63 tỷ đồng. Theo Cục Thuế Quảng Trị, chênh lệch về doanh thu của DN này là hơn 254,6 tỷ đồng và chênh lệch thuế GTGT đầu ra là hơn 25,46 tỷ đồng.

Ngày 12/5, Chi cục Thuế khu vực Đông Hà - Cam Lộ cùng chính quyền địa phương xã Cam Chính kiểm tra, xác minh địa chỉ mà DN này đã đăng ký với cơ quan thuế. Kết quả, phát hiện Công ty TNHH MTV Lộc Anh Quảng Trị không hoạt động tại địa chỉ đăng ký cũng như không liên lạc được với người đại diện theo pháp luật của công ty.

Theo các cơ quan thuế, qua kiểm tra của cơ quan thuế và các cơ quan chức năng, các DN bị nghi vấn đều không hoạt động tại địa chỉ đăng ký cũng như không liên lạc được với người đại diện theo pháp luật. Sở dĩ DN “ma” dễ dàng hoành hành do thủ tục thành lập công ty TNHH rất đơn giản, dễ dàng nhờ người thân hoặc thuê người đứng tên giám đốc, với chi phí chỉ vài triệu đồng và thời gian chờ đợi rất ngắn, cũng không cần xác minh vốn kinh doanh, tài sản.

Điều này tạo kẽ hở cho các đối tượng thành lập DN “ma” mua bán lòng vòng hóa đơn mà không cần giao dịch thực tế. Hầu hết các DN có tuổi thọ rất ngắn và không có hoạt động kinh doanh thực tế, không có nhà kho, bến bãi, phương tiện sản xuất hay nhân công lao động. Các DN cử nhân viên đi tìm kiếm khách để bán hóa đơn cho các công ty trên khắp cả nước có nhu cầu mua hóa đơn giả để kê khai báo cáo thuế, hoàn thuế thu lợi bất chính.

Tối ưu hoá công nghệ để phát hiện gian lận

Hiện Tổng cục Thuế đang tiếp tục đẩy mạnh công tác quản lý hóa đơn dựa trên kết quả phân tích rủi ro theo các tiêu chí đánh giá để xác định người nộp thuế có rủi ro cao là người nộp thuế có nhiều dấu hiệu nghi ngờ gian lận trong sử dụng hóa đơn để đưa vào kiểm tra, thanh tra. Tăng cường đối chiếu thông tin giữa dữ liệu người nộp thuế tại hồ sơ khai thuế và dữ liệu HĐĐT mà người nộp thuế đã khởi tạo và gửi cơ quan thuế, để đưa ra danh sách người nộp thuế có sự sai lệch giữa hồ sơ và dữ liệu, đảm bảo DN khai đúng, đủ, không trì hoãn thời gian nộp thuế.

Ngành Thuế cũng đã thực hiện các chức năng kiểm soát thông tin HĐĐT, kiểm tra các dấu hiệu cảnh báo sớm giúp đưa ra các trường hợp cần giám sát, kiểm tra thường xuyên. Tiến tới phòng ngừa từ sớm, từ xa việc xuất khống HĐĐT, sẽ có cảnh báo tới người nộp thuế về sự bất thường hoặc đột biến so với hoạt động kinh doanh thông thường, trong việc sử dụng hóa đơn ngay khi người nộp thuế thực hiện xuất hóa đơn. Việc này sẽ được thực hiện theo ngày để ngăn chặn cảnh báo việc xuất hóa đơn của người nộp thuế có dấu hiệu rủi ro.

Tổng cục Thuế cho biết, cơ quan này đã nghiên cứu, áp dụng công nghệ xử lý dữ liệu lớn, công nghệ trí tuệ nhân tạo vào thực hiện phân tích dữ liệu HĐĐT với các nội dung như: xử lý ngôn ngữ tự nhiên, học máy, thống kê nhận biết tên hàng hóa, dịch vụ; xác định giá trị hàng hóa bất thường; xác định chuỗi mua bán giữa các DN giúp trung tâm phân tích dữ liệu HĐĐT có thể phát hiện ra những trường hợp gian lận, nghi ngờ mua bán hóa đơn với xâu chuỗi nhiều DN tham gia. Đồng thời ngành Thuế phối hợp chặt chẽ với cơ quan điều tra để xử lý theo quy định đối với DN bán hóa đơn; truy vết xử lý DN mua hóa đơn và xử lý triệt để tình trạng bao che cho những hành vi vi phạm pháp luật trong sử dụng hoá đơn.

Cơ quan Thuế cho biết đã phối hợp với cơ quan chức năng rà soát, phát hiện một số đối tượng sử dụng chứng minh thư/CCCD giả để thành lập mới hoặc mua lại DN ngừng hoạt động để bán hóa đơn không hợp pháp cho các DN. Đã phát hiện 524 DN bán hóa đơn không hợp pháp, hóa đơn khống . Trường hợp 524 DN bán hóa đơn này khác với trường hợp các DN bán hàng rồi bỏ địa chỉ kinh doanh đã đăng ký với cơ quan thuế vì các DN bán hóa đơn chủ yếu khai khống hóa đơn hàng hóa mua vào.