Ngăn chặn sớm ô nhiễm không khí ở khu vực nông thôn
Mật độ dân số thấp, ít phương tiện giao thông, trong khi lại có nhiều cây xanh, khu vực nông thôn vốn được xem là “thành trì” trong bảo vệ ô nhiễm không khí. Song, những năm gần đây, tại một số địa phương tình trạng ô nhiễm không khí bắt đầu xuất hiện. Để ngăn chặn từ sớm, từ xa, chính quyền cùng các đoàn thể cần nhanh chóng bắt tay hành động.
Báo động ô nhiễm môi trường nông thôn
Tình trạng ô nhiễm môi trường nông thôn tại một số địa phương đã dần được
nâng lên mức báo động trong những năm gần đây. Đặc biệt, sau những vụ thu hoạch
lúa, nhiều nơi, bầu không khí “
Không phải đi đâu xa, ngay các xã ven đô của Hà Nội như: Hoài Đức, Đông Anh, Thuận An, An Khánh… cứ sau mùa gặt, chỉ cần đi dọc những tuyến quốc lộ, tỉnh lộ lớn, những cánh đồng hai bên đường luôn trong tình trạng khói bụi mù mịt. Rác thải sinh hoạt tại khu vực nông thôn nhiều nơi cũng chưa được thu gom, xử lý. Cách xử lý “nhanh gọn” nhất là đốt cũng đang khiến bầu không khí tại khu vực nông thôn bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Ngoài ra, không thể không nói đến hoạt động của các làng nghề. Những làng nghề nổi
tiếng ở miền Bắc như: làng tái chế nhôm Mẫn Xá (xã Văn Môn, tỉnh Bắc Ninh),
làng tái chế Minh Khai (xã Như Quỳnh, tỉnh Hưng Yên), làng sơn mài Hạ Thái (xã
Duyên Thái, Hà Nội)… Tình trạng ô nhiễm nói chung, nhất là ô nhiễm không khí do
những làng nghề này gây ra không chỉ ảnh hưởng đến
Thực trạng trên khiến Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã triển khai Báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia năm 2023 với chủ đề “Môi trường nông thôn - Thực trạng và giải pháp”. Báo cáo đã đánh giá tổng thể môi trường khu vực nông thôn, trong đó, có kết quả quan trắc tại một số địa bàn cụ thể.
Kết quả quan trắc tại trạm xã Văn Môn, nơi gần làng nghề đúc nhôm Mẫn Xá cho thấy thông số bụi PM 10 và PM 2.5, từ năm 2020 đến nay liên tiếp vượt quy chuẩn. Hay tại khu vực gần khu công nghiệp như cụm công nghiệp Phong Khê 2, Lỗ Sung (Bắc Ninh), Phong Phú (Trà Vinh), khu công nghiệp Tằng Loỏng (Lào Cai) liên tục nhiều năm nay bụi PM 2.5 đều vượt quy chuẩn. Ngoài ra, những địa bàn có các nhà máy, xí nghiệp khai thác khoáng sản cũng thường xuyên vượt quy chuẩn cho phép.
Chuyển đổi công nghệ xanh, thân thiện với môi trường
Để sớm ngăn chặn tình trạng ô nhiễm môi trường nhiều giải pháp đồng bộ đã được các địa phương quyết liệt triển khai. Đối với khối làng nghề, giải pháp tối ưu là chuyển đổi công nghệ “xanh”, kết hợp di dời đến các khu công nghiệp tập trung.
Điển hình trong số này phải kể đến làng gốm Bát Tràng (xã Bát Tràng, Hà Nội). Trước đây, làng nghề từng có hàng trăm lò gốm lớn nhỏ dùng than tổ ong khiến không khí làng nghề bị ô nhiễm nặng nề. Những năm gần đây 100% lò gốm chuyển sang sử dụng lò ga, lò điện với công nghệ hiện đại.
Nghệ nhân Hà Nội Dương Duy Anh, Giám đốc Công ty TNHH Phúc Quý Việt Nam (xã Bát Tràng) cho biết: “Kể từ khi bắt đầu ứng dụng khoa học công nghệ trong việc làm gốm sứ thì chất lượng sản phẩm được kiểm soát tốt hơn trước rất nhiều, ô nhiễm giảm còn sản phẩm ra lò vẫn đảm bảo chất lượng cao”.
Trong khi đó “thủ phủ" tái chế nhôm Mẫn Xá cũng đang từng bước thay đổi. Đến nay, toàn xã đã tháo dỡ 382 lò cô đúc, 327 cột khói tại 207 cơ sở, hộ sản xuất. 100% cơ sở đã di dời khỏi khu dân cư. Ngoài giải quyết ô nhiễm ở Mẫn Xá, Bắc Ninh cũng là địa phương triển khai hiệu quả giải quyết ô nhiễm môi trường ở một số làng nghề khác, nhất là việc di dời sản xuất khỏi các khu dân cư. Tuy nhiên, về lâu dài, khi chuyển sang sản xuất tại khu công nghiệp tập trung, các doanh nghiệp vẫn cần tiếp tục chuyển đổi sang ứng dụng công nghệ mới, giúp giảm thiểu phát thải gây ô nhiễm môi trường.
Song song với nỗ lực của các cấp chính quyền, ngành môi trường, việc xây dựng “nếp sống xanh” cần được triển khai hiệu quả hơn thông qua các cuộc vận động, các phong trào của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội.
Hiện nay, MTTQ đang triển khai hiệu quả cuộc vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng Nông thôn mới, đô thị văn minh, phong trào Toàn dân tham gia bảo vệ môi trường; Hội Liên hiệp Phụ nữ có phong trào “Năm không, ba sạch”, chưa kể một số phong trào “sống xanh” của Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên…
Thông qua các phong trào, cuộc vận động, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội cần vận động các thành viên, hội viên tích cực tham gia các hoạt động cải tạo môi trường, trồng cây tại các khu dân cư. Đặc biệt, vận động thành viên, hội viên chấm dứt “nạn” đốt rơm, đốt rác thải bừa bãi, từ đó góp phần giữ gìn môi trường xanh, sạch, đẹp.
