Nghiên cứu ‘khung kim loại-hữu cơ’ được trao giải Nobel Hóa học 2025
Ba nhà khoa học đến từ Nhật Bản, Anh và Jordan đã được trao giải Nobel Hóa học năm 2025 "vì sự phát triển của khung kim loại-hữu cơ".
Ngày 8/10, Giải Nobel Hóa học năm 2025 đã được trao cho bộ ba nhà nghiên cứu: Susumu Kitagaw đến từ Nhật Bản; Richard Robson đến từ Anh và Omar Yaghi đến từ Jordan vì đã phát triển "khung kim loại-hữu cơ".
Giải thưởng hơn một thế
kỷ này do Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển trao tặng và những người
chiến thắng sẽ cùng chia sẻ 11 triệu
Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển cho biết: "Thông qua sự phát triển của khung kim loại-hữu cơ, những người đoạt giải đã mang đến cho các nhà hóa học những cơ hội mới để giải quyết một số thách thức mà chúng ta đang phải đối mặt".
"Khung kim loại-hữu cơ có tiềm năng to lớn, mang đến những cơ hội chưa từng thấy trước đây cho các vật liệu tùy chỉnh với những chức năng mới", ông Heiner Linke, Chủ tịch Ủy ban Nobel Hóa học, cho biết.
Ủy ban đã khen ngợi những người đoạt giải vì đã tạo ra các cấu trúc phân tử với không gian rộng lớn cho phép khí và các hóa chất khác lưu thông. "Những cấu trúc này, gọi là khung kim loại-hữu cơ, có thể được sử dụng để thu thập nước từ không khí sa mạc, thu giữ carbon dioxide, lưu trữ khí độc hoặc xúc tác các phản ứng hóa học", Ủy ban cho biết.
Theo ông Linke, những người đoạt giải đã tìm ra cách tạo ra những vật liệu hoàn toàn mới “với các khoang lớn” bên trong, có chức năng “giống như phòng khách sạn, để các phân tử khách có thể ra vào từ cùng một vật liệu”.
Giải Nobel Hóa học là giải thưởng thứ 3 được công bố trong loạt giải thưởng năm nay. Các giải Nobel Y sinh và Vật lý đã được công bố vào đầu tuần này.
Được thành lập theo di chúc của nhà phát minh và doanh nhân người Thụy Điển Alfred Nobel, các giải thưởng dành cho những thành tựu trong khoa học, văn học và hòa bình đã được trao từ năm 1901, với một vài lần gián đoạn chủ yếu do các cuộc chiến tranh thế giới.
Bản thân ông Nobel là một nhà hóa học và những phát triển của ông trong lĩnh vực này đã góp phần củng cố khối tài sản mà ông tích lũy được từ phát minh ra thuốc nổ vào thế kỷ 19. Giải Nobel Kinh tế là một giải thưởng bổ sung sau này do Ngân hàng Trung ương Thụy Điển tài trợ.
Đôi khi bị lu mờ bởi những người đoạt giải nổi tiếng hơn trong các lĩnh vực vật lý, văn học và hòa bình, các giải Nobel Hóa học vẫn ghi nhận nhiều khám phá có ảnh hưởng như phân hạch hạt nhân, kỹ thuật giải trình tự DNA và nấm men. Giải Nobel Hóa học năm ngoái đã được trao cho các nhà khoa học Mỹ David Baker và John Jumper cùng nhà khoa học Anh Demis Hassabis cho công trình giải mã cấu trúc protein và tạo ra protein mới, mang lại những tiến bộ trong các lĩnh vực như phát triển thuốc.
