Nguy cơ bệnh nhân lao phổi trẻ hóa

Bệnh viện Phổi trung ương cho biết, Khoa Lao - Hô hấp của bệnh viện đang điều trị cho 6 bệnh nhân lao phổi trong lứa tuổi học sinh, sinh viên. Đang điều trị tại bệnh viện, T.L. (20 tuổi, sinh viên) cho biết, em có biểu hiện ho kéo dài từ tháng 2 năm nay. Sau một đợt uống thuốc điều trị, L. hết ho nhưng khi ngưng sử dụng thuốc thì ho lại tái phát. Sau khi tới bệnh viện làm các xét nghiệm chuyên sâu, bác sĩ phát hiện bệnh nhân mắc lao phổi.

Theo các chuyên gia, lao là bệnh truyền nhiễm lây qua đường hô hấp. Những người bình thường khi hít phải vi khuẩn lao từ người bệnh sẽ có tình trạng nhiễm lao, tuy nhiên không phải ai nhiễm lao cũng phát triển thành bệnh lao. Vi khuẩn lao khi ở trong cơ thể sẽ không sinh trưởng được vì hệ miễn dịch đã bảo vệ cơ thể. Thực tế, có những người nhiễm lao suốt đời nhưng không thành bệnh lao.

Tất cả mọi độ tuổi đều có nguy cơ mắc bệnh lao. Theo thống kê, tỷ lệ mắc lao cao nhất là trong độ tuổi lao động (từ khoảng 41-50 tuổi) chiếm gần 40%, với những người từ 21-30 và 31-40 tuổi chiếm khoảng 16% ở mỗi độ tuổi.

Đặc biệt, hiện nay, bệnh lao vẫn là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong các bệnh truyền nhiễm. Không ai bị mắc lao mà tử vong ngay, bệnh thường kéo dài âm thầm và phát hiện muộn.

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), đại dịch Covid-19 đã có tác động nghiêm trọng đến công tác chẩn đoán và điều trị lao trong những năm vừa qua.

Toàn bộ những tiến độ đạt được tính đến năm 2019 đã bị chậm lại, đình trệ. Mục tiêu thanh toán bệnh lao toàn cầu đã bị chệch hướng, lùi lại tới năm 2035 thay vì năm 2030 như trước.

Việt Nam hiện vẫn là nước có gánh nặng bệnh lao cao với 169.000 người mắc bệnh lao và 12.000 người tử vong do lao năm 2021. Trong đó, 63% bệnh nhân lao thường, 98% bệnh nhân lao kháng thuốc và gia đình đối mặt với những chi phí cao (chi phí cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh lao vượt quá 20% thu nhập hàng năm của cả hộ gia đình).

Có 2 yếu tố nguy cơ khiến nhiễm lao thành bệnh lao đó là số lượng vi khuẩn và sức đề kháng của mỗi người. Khi số lượng vi khuẩn nhiều, hệ miễn dịch của cơ thể không thể chống đỡ được thì sẽ từ nhiễm thành bệnh. Do đó, những người có nguy cơ cao mắc lao do hệ miễn dịch kém bao gồm: người suy dinh dưỡng, hút thuốc nhiều, mắc bệnh mãn tính, suy giảm miễn dịch do nhiễm HIV, trẻ em.... Nếu trong gia đình có nguồn lây lao phổi dương tính thì đây cũng là một trong những yếu tố chuyển hóa lao cho trẻ em.

Tùy thuộc vào sức khỏe và đề kháng của từng người mà bệnh lao ở phổi có thời gian ủ bệnh dài ngắn khác nhau. Trong giai đoạn ủ bệnh, bệnh nhân lao không có hoặc có ít biểu hiện các triệu chứng bệnh, do đó rất khó phát hiện được bệnh nhân mắc bệnh trong giai đoạn này.

Với những trường hợp đã biểu hiện bệnh, có triệu chứng lâm sàng thường gặp nhất là ho kéo dài trên 2 tuần, sốt về chiều, gầy sút cân, đổ mồ hôi, về lâu dài có thêm các triệu chứng đau ngực, ho ra máu... Tuy nhiên, bệnh lao sẽ bao gồm nhiều triệu chứng kết hợp với nhau chứ không có triệu chứng nào đặc hiệu.

Chuyên gia nhấn mạnh, bệnh nhân lao tử vong chủ yếu là do chưa được phát hiện và điều trị kịp thời. Vì vậy, phát hiện sớm, chủ động truy vết không những cứu sống người bệnh mà còn giảm nhanh nguồn lây lan cho cộng đồng, giảm nhanh dịch tễ bệnh lao và giảm gánh nặng tác hại của bệnh lao gây ra cho gia đình và xã hội.