Thống kê của Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội, Vật lý là môn học có tỷ lệ học sinh chọn học cao nhất ở các trường THPT trên địa bàn hiện nay.
Đến thời điểm hiện tại, học sinh lớp 10 trên địa bàn thành phố Hà Nội đã trải qua một học kỳ học tập cơ bản đáp ứng yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Ở năm học đầu tiên triển khai Chương trình mới, tỷ lệ học sinh lớp 10 của Hà Nội học các môn lựa chọn được thống kê ở thời điểm hiện tại như sau: Môn Địa lý là 56,3%, Giáo dục kinh tế và pháp luật là 55,4%, Vật lý là 68,2%...
Tỷ lệ này khá tương đồng với tỷ lệ tổ hợp môn lựa chọn trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022. Số học sinh lớp 10 lựa chọn môn Vật lý là 68,2% thì có 66,6% số học sinh lớp 12 đăng ký lựa chọn xét tuyển đại học khối A1 và khối A00 trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022.
Tuy nhiên, ghi nhận thực tế có một số trường hợp học sinh muốn thay đổi môn học tự chọn vì nhiều lý do khác nhau. Công văn mới đây của Bộ Giáo dục và Đào tạo cho phép hiệu trưởng xem xét, quyết định cho học sinh có nguyện vọng chuyển đổi môn học lựa chọn, cụm chuyên đề học tập phù hợp với khả năng tổ chức của nhà trường. Đồng thời, Bộ quy định để được đổi môn lựa chọn, yêu cầu học sinh phải có bản cam kết tự bổ sung kiến thức, kỹ năng của chương trình môn học mới, cụm chuyên đề học tập mới ở lớp học trước đó để đủ năng lực học tiếp môn học mới ở lớp học tiếp theo.
Cùng với đó, nhà trường có các giải pháp phù hợp hỗ trợ học sinh bổ sung kiến thức, kỹ năng; tổ chức kiểm tra, đánh giá việc tự bổ sung kiến thức, kỹ năng của học sinh theo nội dung, yêu cầu cần đạt.
Theo lý giải của đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo, chương trình đã quy định tổng số tiết theo một năm, nên không khuyến khích học sinh chuyển tổ hợp hay chuyển trường trong học kỳ 1, mà nên đợi hết năm. Học sinh muốn chuyển phải đủ năng lực để học các môn mới, các môn cũ cũng cần đảm bảo đủ điều kiện lên lớp.
Dẫu vậy, xuất phát từ nhu cầu có thật, là nguyện vọng chính đáng của học sinh và gia đình, nhiều ý kiến cho rằng các trường cần tôn trọng và bố trí sắp xếp để học sinh có nguyện vọng chuyển môn nhằm đảm bảo quyền lợi cho các em. Đặc biệt, đối với những học sinh phải chuyển trường, việc quyết định cho các em sớm đổi môn tự chọn có thể giúp các em thuận tiện hơn khi tìm trường mới mà không phải đi quãng đường xa để học ở trường cũ. Khi các em chỉ mới học được một học kỳ, việc nhà trường bố trí để các em học bù kiến thức sẽ đơn giản và dễ dàng hơn so với học bù cả năm.