Những 'chiến sĩ' thầm lặng: Bài 4: Phải chiến thắng chính mình
Nếu như không chiến thắng nỗi sợ hãi, e ngại của chính mình thì ông Phan Văn Độ, Phạm Thanh Bình, hai trong ba người của “biệt đội đoàn thể” chống tham nhũng phường Nghĩa Đô (quận Cầu Giấy, Hà Nội) không thể nào đi đến thành quả cuối cùng khi liên tục gặp phải cản trở, trù dập, khủng bố từ chính cấp trên và kẻ xấu.
Ông Phan Văn Độ (áo kẻ) bàn bạc với người dân về việc chỉnh trang lại lòng đường trong ngõ. Ảnh: Quang Vinh .
“Biệt đội đoàn thể” chống tham nhũng
Một buổi chiều hè oi ả, giữa khu dân cư đông đúc đến ngột ngạt của phường Nghĩa Đô, vườn hoa trên địa bàn Tổ 18, 19, ngay sát Trường Tiểu học Nghĩa Đô như một chiếc máy điều hoà làm không gian tươi mát. Những người già thong dong tập thể dục, những tiếng trẻ nô đùa…Vườn hoa xinh xắn ấy được nhiều người gọi là “vườn hoa chống tham nhũng”.
Bà Phạm Hồng Thắm, một người dân ở đây chia sẻ: “Vườn hoa này hình thành từ kết quả chống tham nhũng của các bác làm công tác đoàn thể đấy”.
Chúng tôi tìm những nhân vật của “biệt đội đoàn thể” chống tham nhũng. Đấy là ông Phan Văn Độ, Phạm Thanh Bình và Nguyễn Thành Dưng.
Ông Độ đang loay hoay với một đống giấy tờ ngồn ngộn và cười bảo: “Mọi người trong gia đình tôi cứ hay đùa, nghỉ hưu mà còn bận hơn đi làm, thậm chí nguy hiểm. Quả tình 19 năm liên tục làm công tác ở địa phương, công việc cứ cuốn đi. Nhiều vấn đề xảy ra, mình không đành lòng khoanh tay đứng nhìn”.
Vì nếu “khoanh tay ” thì không xứng với sự tín nhiệm của Đảng, của nhân dân, “dù chúng tôi chỉ là cán bộ đoàn thể ở một địa bàn dân cư nhỏ bé”, ông Độ vừa chia sẻ vừa lật đật chạy đi chạy lại pha ấm nước chè để mời chúng tôi.
Những năm trước, Nghĩa Đô là khu vực “từ làng lên phố”. Nhiều người lợi dụng “đục nước béo cò” để làm giàu, nhất là việc lấn, chiếm đất công, chuyển đổi mục đích sử dụng đất sai quy định. Những thửa ruộng trở thành “bờ xôi, ruộng mật” để chia chác.
Năm 2005, ông Phạm Thanh Bình được bầu làm Bí thư Đảng uỷ phường. Khi làm Bí thư, ông Bình cùng các cán bộ phát hiện ra 14 vụ việc sai phạm, chủ yếu là về đất đai, liên quan đến một số cán bộ. Nhưng lúc đó chỉ có ông Phan Văn Độ là Thường trực UB MTTQ, Chủ tịch Hội Cựu Chiến binh, ông Nguyễn Thành Dưng là Chủ tịch Hội người cao tuổi phường Nghĩa Đô quyết tâm hợp lực cùng với ông Bình để chống tham nhũng.
Bộ ba chống tham nhũng nghiên cứu tài liệu, tìm ra dấu vết những sai phạm để làm bằng chứng chuyển lên cấp trên.
“Nhưng những ý kiến tâm huyết của chúng tôi không nhận được sự ủng hộ của lãnh đạo Quận ủy lúc đó. Chẳng những vậy, tôi còn bị cấp trên quy chụp “tội” làm mất đoàn kết nội bộ. Chúng tôi viết đơn kiến nghị lên Thành ủy Hà Nội. Thành ủy lại chuyển về cho quận xem xét. Thành ra vụ việc thêm bế tắc”, ông Phạm Thanh Bình chia sẻ.
Quá trình đấu tranh đi vào giai đoạn quyết liệt thì ông Bình bị cách chức Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch HĐND.
Từng nghe lãnh đạo Đảng, Nhà nước phát biểu, chống tham nhũng gian nan, bởi đây là “giặc nội xâm”, là những người có chức, có quyền. Bộ ba chống tham nhũng chỉ cảm thấy buồn vì lúc đó, hơn ai hết, họ cảm nhận rõ rệt con đường chông gai ấy.
Khó khăn càng nhân lên, khi ông Bình không còn giữ cương vị Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường. Nhưng Đảng, Nhà nước đã tạo cơ chế cho cuộc đấu tranh này và tạo nhiều diễn đàn để người dân có thể tham gia chống tham nhũng. Gặp khó ở cấp phường, cấp quận ông Độ bàn với ông Bình, ông Dưng đợi đến những hội nghị tiếp xúc cử tri với đại biểu HĐND thành phố, với đại biểu Quốc hội để đưa ra ánh sáng sai phạm.
“Trong các vụ việc, nổi lên là vụ 1.306 m2 đất ruộng được cấp sổ đỏ làm đất ở. Người ta thành lập cả “hội đồng ma” để cấp sổ đỏ trái phép. Có người đứng tên sổ đỏ là vợ của cán bộ cao cấp ở Bộ Công an. Chúng tôi đã tìm cách có được bản sao của sổ đỏ để làm bằng chứng đấu tranh, tố cáo những sai phạm”, ông Phan Văn Độ nhớ lại.
Tại các cuộc tiếp xúc với đại biểu HĐND thành phố, đại biểu Quốc hội, với tư cách một cử tri, ông Phan Văn Độ đã cung cấp đầy đủ tài liệu cho các đại biểu. Thanh tra Thành phố Hà Nội cuối cùng đã vào cuộc, đưa ra kết luận rõ ràng.
Cho đến năm 2016, phần lớn các vụ việc mới được giải quyết, đất được thu hồi trả lại cho nhân dân. UBND quận Cầu Giấy đã quyết định đầu tư để biến mảnh đất rộng 1.306 m2 được “biệt đội đoàn thể” chống tham nhũng đòi lại thành vườn hoa. Và đó chính là nguồn gốc của tên gọi “vườn hoa chống tham nhũng”.
Ông Phạm Thanh Bình - dù nghỉ chế độ nhưng vẫn “sẵn sàng chống tham nhũng khi còn có thể”. ảnh: Tiến Đạt.
Điểm tựa lòng dân
Từ kết quả này, “biệt đội đoàn thể” chống tham nhũng đã được tuyên dương tại Đại hội thi đua yêu nước lần thứ 8, năm 2010 vì đã có thành tích trong công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng. Nhưng sắp đến ngày đi dự đại hội, ông Phan Văn Độ bỗng dưng bị một xe ô tô đâm gẫy chân, rồi bỏ trốn…
Nhớ lại lúc ấy, ông Độ bảo, không có thời gian để tìm hiểu xem rốt cuộc người lái xe đâm phải ông là do bất cẩn hay vì một lý do nào khác. Vì để cuộc chiến đi đến đích, ông đã lao tâm khổ tứ, bất chấp kẻ xấu vừa “đánh lén” vừa đánh “trực diện”, chưa kể việc thu hồi lại được diện tích đất bị chiếm dụng mà còn đấu tranh để phục chức cho người đồng đội của mình - ông Phạm Thanh Bình - Bí thư Đảng uỷ phường Nghĩa Đô.
Đó là khi lãnh đạo quận Cầu Giấy tổ chức họp với các Đảng uỷ viên của phường Nghĩa Đô, ông Phạm Thanh Bình không được mời dự họp vì đã bị cách chức trước đó.
Nghe theo lời ông Độ, ông Bình vẫn đến cuộc họp, quyền Bí thư phường Nghĩa Đô khi ấy yêu cầu ông Bình ra ngoài. Ông Độ đã chuẩn bị sẵn máy ảnh, máy ghi âm vì “nếu người ta cưỡng chế thì cần phải chụp lại làm bằng chứng”.
Tin vào lẽ phải, ông Độ kiên quyết đáp trả lời của lãnh đạo phường Nghĩa Đô và lãnh đạo quận Cầu Giấy: “Đồng chí Phạm Thanh Bình bị cách chức Bí thư Đảng uỷ phường. Nhưng đồng chí ấy vẫn là Thường vụ Đảng uỷ. Không có lý do gì để đồng chí Bình không được dự”.
Bí thư quận uỷ Cầu Giấy đành phải chấp nhận cho ông Bình dự họp. Sau này, cùng với sai phạm được làm rõ, một số cán bộ quận Cầu Giấy, phường Nghĩa Đô bị cách chức, điều chuyển công tác. Còn ông Phan Văn Độ tiếp tục là người đấu tranh cho đến khi phục được chức Bí thư Đảng ủy phường cho ông Phạm Thanh Bình.
Chúng tôi hỏi: “Đấu tranh chống tham nhũng luôn khó khăn. Các bác lại gặp nhiều trở ngại do cấp trên tạo ra, vậy điều gì khiến các bác vượt qua khó khăn ấy?”.
Ông Phan Văn Độ trầm ngâm bảo, “chúng tôi luôn tin rằng, có một số lãnh đạo thoái hóa, song không phải tất cả. Việc chúng tôi làm, sẽ có lãnh đạo cấp cao hơn hiểu được và xử lý. Ví như trong lúc bế tắc nhất, chúng tôi luôn có được sự động viên, đồng hành của bác Phạm Xuân Hằng- khi đó là Chủ tịch Ủy ban MTTQ TP Hà Nội, nay bác đã mất rồi. Và cái chính là chúng tôi biết, phía sau mình luôn có nhân dân”.
Không ít người nghĩ, cán bộ đoàn thể thường chỉ là những người vận động phong trào nhưng theo ông Độ, từ thực tế, nếu biết cách vận động, nhân dân chính là cội nguồn sức mạnh để cán bộ cơ sở có thể làm được nhiều việc lớn lao hơn.
Chống tham nhũng khi còn có thể
Bộ ba chống tham nhũng bây giờ chỉ còn hai người. Ông Nguyễn Thành Dưng đã qua đời. Ông Phạm Thanh Bình về nghỉ chế độ. Chỉ còn lại ông Phan Văn Độ vẫn tiếp tục công tác. Năm 2016, ông Độ là 1 trong 10 công dân tiêu biểu của quận Cầu Giấy đi dự Đại hội thi đua yêu nước TP Hà Nội.
Bây giờ vừa là Chủ tịch Hội Cựu Chiến binh vừa phụ trách Khối Dân Vận của Đảng ủy phường, ông Độ bảo vẫn chống tham nhũng khi còn có thể. Đó cũng là tinh thần của người chiến sĩ Phạm Thanh Bình, dù ông đã nghỉ chế độ. Và bởi có lẽ, chuyện đấu tranh cũng khó thành nếu các ông không nhận được sự ủng hộ tuyệt đối từ gia đình.
“Biệt đội” chống tham nhũng đã bị kẻ xấu cho người dọa nạt, chửi bởi. Họ vứt phân trộn dầu luyn vào nhà nhiều lần. Nhiều ngày cọ rửa không hết mùi hôi thối, ông Độ còn phải cậy cả nền nhà lên lát lại.
Cảm phục tinh thần chiến đấu của những người cán bộ cơ sở như ông Phan Văn Độ, chúng tôi bất giác thắc mắc ông về bằng khen vì trong nhà không thấy treo một tấm bằng nào.
Người cán bộ ấy chỉ mỉm cười hiền lành, rồi ông đứng lên đi vào trong phòng khệ nệ bê ra một chồng hơn 70 giấy khen, bằng khen các loại như để chúng tôi hiểu thêm cuộc đời ông - một người lính kiên trung, một đảng viên gương mẫu, một cán bộ cơ sở không bao giờ chùn bước trước gian nan, thử thách.
* “Tham nhũng có ở khắp nơi nhưng tôi nghĩ mỗi người góp một tay vẫn sẽ làm được kể cả khi tham nhũng dính đến công an, dính đến “xã hội đen”, dính đến cả chính quyền. Cho nên chống tham nhũng phải là sức mạnh của tập thể. Nhưng trong tập thể cần phải có người nhận trách nhiệm tiên phong. Và người đi đầu ấy phải thắng được chính mình, phải trong sáng thì mới chống được tham nhũng” – Ông Phan Văn Độ.
(Bài cuối: Phối hợp, thống nhất cùng hành động)
