Báo điện tử hiện không còn là “đọc”, “xem” mà là “nghe”, “nhìn”, “tham gia”. Không phụ thuộc kỳ xuất bản, không hạn chế số trang, tích hợp chữ viết-âm thanh-hình ảnh, ngôn ngữ truyền tải mới lạ, hấp dẫn dưới dạng thông tin đa phương tiện, bạn đọc có thể tương tác trực tiếp với tác giả và toà soạn… Ðó là lý do báo điện tử ngày càng chiếm ưu thế.
Thay đổi để phục vụ bạn đọc
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, báo điện tử muốn nhanh về đích trong cuộc đua “chuyển đổi số” thì việc đầu tiên cần làm đó là phải đổi tư duy làm báo.
Thông tin trên báo điện tử có tính thời sự rất cao. Gần như ngay lập tức, tin tức được đưa đến bạn đọc từ những khoảng cách xa nhất. Thông tin cũng được cập nhật từng ngày, từng giờ, thậm chí từng phút.
Có thể nói, báo điện tử giúp công chúng tiếp nhận thông tin ở bất kỳ lúc nào, bất cứ nơi đâu, chỉ cần nơi đó có internet. Bạn đọc cũng có thể trực tiếp tham gia làm báo, tương tác trực tiếp với tác giả và toà soạn ngay trên bài viết thông qua chatbox, email, bình luận.
Báo điện tử không có tính định kỳ, không có trọng lượng, không phụ thuộc khoảng cách địa lí, không hạn chế số trang, không tốn chi phí cho việc in ấn, phát hành nhưng lại cung cấp khối lượng thông tin đồ sộ và thu hút được lượng bạn đọc khổng lồ… Thông qua các tính năng siêu liên kết của báo điện tử, bạn đọc có thể dễ dàng tìm kiếm các thông tin, kể cả những thông tin từ “ngày xửa ngày xưa”. Tính năng này không tìm thấy ở báo in, truyền hình hay phát thanh.
Tuy nhiên, hiện nay bạn đọc đã trở thành trung tâm. Bạn đọc có quyền chủ động lựa chọn thông tin phù hợp với nhu cầu, đây cũng chính là thách thức của báo điện tử. Vì vậy, để đáp ứng được nhu cầu của bạn đọc, ngoài thông tin mới, lạ, hấp dẫn, báo điện tử cần phải tích hợp đủ các loại hình như phát thanh, truyền hình, báo in và thể hiện dưới nhiều dạng thức khác nhau như emagazine, podcast, video channel, infographic…
Emagazine trên báo điện tử là sản phẩm đa phương tiện (multimedia) có thể bao gồm cả chữ viết, ảnh tĩnh, ảnh động, video, file âm thanh, infographic được thiết kế theo phương thức hoàn toàn mới.
Còn podcast là hình thức truyền thông âm thanh, người dùng có thể nghe các chương trình, thảo luận, phỏng vấn qua các tập podcast. Podcast thường được phân loại theo chủ đề và người dẫn chương trình. Người nghe có thể truy cập và tải về các tập podcast từ các nền tảng podcasting.
Video channel cũng là một kênh truyền thông trực tuyến đáng gờm, chuyên cung cấp nội dung video, bao gồm tin tức, giải trí, hướng dẫn, thể thao, vlogs và nhiều nội dung khác. Người dùng có thể xem và tương tác với nội dung thông qua các nền tảng chia sẻ video như YouTube, Facebook, TikTok và nhiều ứng dụng khác.
Sự xuất hiện infographic (tin đồ họa) trên báo điện tử trong thời gian gần đây cũng đã giúp cho công chúng có thêm nhiều cách tiếp nhận thông tin mới. Infographic là một trong các hình thức thông tin kỹ nghệ được xem là hiện đại, hấp dẫn và có nhiều ưu điểm. Những năm gần đây, infographic đã được các nhà báo, các cơ quan báo chí lựa chọn làm một trong những phương thức thông tin chủ đạo trong các tác phẩm của mình.
Với tính chất là dạng đồ họa, hình ảnh trực quan, sinh động, infographic có thể chuyển hóa thông tin phức tạp, khó hiểu sang thông tin ngắn gọn, mạch lạc, giúp người đọc tiếp cận nhanh thông tin trong thời gian ngắn nhất. Thay vì đọc cả bài dài kỳ để hiểu về một vụ việc với chi chít con chữ, độc giả hoàn toàn có thể nắm được những mắt xích thông tin chỉ trong một tin đồ họa. Tin đồ họa đã trở thành “gia vị” mới, hấp dẫn cho báo điện tử.
Độc giả đã thay đổi thói quen và cách thức tiếp cận báo chí, do vậy, báo chí truyền thống phải thay đổi tích cực để thích ứng và phục vụ bạn đọc hiệu quả hơn.
Emagazine - một diện mạo mới
Độc giả đã chán ngán với những thông tin “câu view”, “fake-news” tràn lan trên mạng xã hội và emagazine trên báo điện tử được kỳ vọng là một hướng đưa báo chí trở lại đúng vị thế của nó, đó là cung cấp những thông tin có giá trị cốt lõi.
E-magazine trong tác phẩm báo chí điện tử đang tạo ra diện mạo mới cho báo chí, đưa báo chí trở lại đúng vị thế nghiêm ngắn thay vì bị “xô lệch” khi chạy đua về tin tức với mạng xã hội, xóa đi định kiến lâu nay về báo điện tử là “câu view rẻ tiền”, “đưa tin không chính xác”...
Điểm đặc biệt của thể loại báo chí này là phần chữ (text) có thể dài hàng nghìn từ, với thông tin mang tính tổng hợp, pha trộn giữa tường thuật, bình luận và phân tích chuyên sâu. Hình ảnh của emagazine được trình bày phá cách, theo phong cách tạp chí, thiết kế tinh tế, sang trọng tạo ấn tượng sâu sắc.
Hiện nay việc sản xuất emagazine đã trở nên thuận tiện và đơn giản hơn rất nhiều nhờ trí tuệ nhân tạo (AI). Việc sử dụng trí tuệ nhân tạo để tạo ra emagazine đang mang đến trải nghiệm đọc báo hoàn toàn mới mẻ cho bạn đọc. Trí tuệ nhân tạo có khả năng tạo ra nội dung emagazine tự động. Thay vì viết thủ công, các ứng dụng AI có thể tự động tạo ra nội dung dựa trên dữ liệu và thông tin có sẵn. Điều này giúp tăng tốc độ sản xuất báo chí và giảm công sức của biên tập viên.
Người đọc có thể xem video, lướt qua hình ảnh, nghe âm thanh và tương tác trực tiếp với nội dung trong emagazine. “Một cảm giác đọc báo khá thú vị” – theo nhận xét của nhiều độc giả.
Từ thực tế có thể khẳng định, emagazine trong tác phẩm báo chí điện tử đang tạo ra diện mạo mới cho báo chí, đưa báo chí trở lại đúng vị thế nghiêm ngắn thay vì bị “xô lệch” khi chạy đua về tin tức với mạng xã hội, xóa đi định kiến lâu nay về báo điện tử là "câu view rẻ tiền", "đưa tin không chính xác"... Các bài viết emagazine đang đóng vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc đua chuyển đổi số và khẳng định uy tín của báo chí chính thống.
Hiện nay, không chỉ emagazine, các sản phẩm báo chí như podcast, video channel, infographic… đều đã được hỗ trợ sản xuất bởi trí tuệ nhân tạo.
Chuyển đổi số, báo chí công nghệ không phải là con đường toàn màu hồng. Quan sát chuyển động của báo chí hiện đại, bám sát tôn chỉ mục đích của tờ báo, sáng tạo trong thể hiện nội dung là con đường duy nhất để báo điện tử thành công trong tiến trình chuyển đổi.
Ông Lê Quốc Minh - Tổng biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam khẳng định: “Mấu chốt của chuyển đổi số không nằm ở vấn đề công nghệ mà ở con người và tư duy. Không phải là số hóa các nội dung đưa lên nền tảng số mà phải tạo ra quy trình sản xuất mới, tạo ra những thông tin mới, thậm chí có cả văn hóa tòa soạn phù hợp trong chuyển đổi số”.