Nút thắt được tháo gỡ, xuất khẩu sầu riêng thông suốt
Ngày 1/11, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NNMT) cho biết, tình hình kiểm nghiệm sầu riêng cơ bản đã trở lại bình thường, đảm bảo hoạt động giao thương cho doanh nghiệp (DN).
Kiểm nghiệm sầu riêng xuất khẩu đã trở lại bình thường
Thời gian vừa qua, xuất hiện một số thông tin liên quan đến tình trạng ùn tắc xuất khẩu sầu riêng tại một số địa phương Tây Nguyên, trong đó có Đắk Lắk, vùng trồng lớn nhất cả nước. Nguyên nhân được cho là do một số phòng kiểm nghiệm tạm ngừng hoạt động, khiến doanh nghiệp (DN) không thể hoàn tất thủ tục phân tích các chỉ tiêu Cadimi và Vàng O - điều kiện bắt buộc để cấp chứng nhận xuất khẩu. Tình trạng này làm chậm tiến độ thông quan, ảnh hưởng trực tiếp đến việc tiêu thụ sầu riêng, gây nguy cơ thiệt hại cho DN và người trồng sầu riêng.
Thông tin về vấn đề này, ông Huỳnh Tấn Đạt - Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ NNMT) cho biết, Việt Nam hiện có 24 phòng kiểm nghiệm được Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) công nhận phục vụ xuất khẩu sầu riêng, với tổng công suất lý thuyết khoảng 3.200 mẫu/ngày, đủ để đáp ứng nhu cầu thực tế. Tuy nhiên, từ trung tuần tháng 10/2025, một số phòng kiểm nghiệm đang tạm ngừng hoạt động do bảo trì, hỏng thiết bị hoặc chờ được đánh giá lại.
Trước tình hình đó, vào ngày 24/10, Thứ trưởng Bộ NNMT Hoàng Trung đã họp khẩn với các đơn vị liên quan, yêu cầu các cơ sở được chỉ định phải rà soát tình trạng hoạt động, minh bạch năng lực và bảo đảm tính chính xác, thống nhất giữa các kết quả trong nước và phía Trung Quốc. Thứ trưởng chỉ đạo, công tác kiểm nghiệm cần được thực hiện nhanh, nghiêm túc, tránh sai khác dữ liệu khiến hàng xuất khẩu bị trả về.
Đến nay, sau 01 tuần vào cuộc quyết liệt và chỉ đạo sát sao từ Thứ trưởng Bộ NNMT Hoàng Trung, tình hình kiểm nghiệm sầu riêng cơ bản đã trở lại bình thường, đảm bảo hoạt động giao thương cho DN.
Cũng theo ông Huỳnh Tấn Đạt hiện tại các cửa khẩu chính, hoạt động xuất khẩu sầu riêng vẫn diễn ra thông suốt: Lạng Sơn hiện có khoảng 200-250 xe/ngày, Lào Cai 100-150 xe và Móng Cái khoảng 50 xe, tổng cộng lưu lượng thông quan mỗi ngày khoảng 300-400 xe hàng.
“Hiện nay sản lượng sầu riêng không còn nhiều, đã vào giai đoạn cuối vụ. Việc thu mua và xuất khẩu diễn ra bình thường. Các địa phương, DN cần giữ ổn định thị trường, tránh tâm lý hoang mang.Những vướng mắc, khó khăn trong kiểm nghiệm hay thông quan đề nghị các DN, hợp tác xã liên hệ trực tiếp với hai đơn vị đầu mối là Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường và Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật để được hướng dẫn, xử lý kịp thời”, ông Huỳnh Tấn Đạt nhấn mạnh.
Thị trường ổn định, DN yên tâm đẩy mạnh xuất khẩu
Đắk Lắk hiện có gần 45.000 ha sầu riêng, trong đó hơn 26.000 ha đã cho thu hoạch, sản lượng toàn tỉnh năm 2025 ước đạt 390.000 tấn, tăng 30.000 tấn so với năm 2024. Đến hết tháng 10/2025, vụ thu hoạch cơ bản đã kết thúc, sản lượng còn lại khoảng 10%, tương đương 30.000 - 40.000 tấn tập trung ở vài xã như Ea Toh, DliêYa, Ea Tân, Ea Bá.
Giá thu mua tại vườn hiện dao động 60.000 - 70.000 đồng/kg, tuy có giảm nhẹ so với năm ngoái nhưng người trồng vẫn có lãi cao. Một số DN thu mua chậm lại do vướng khâu kiểm nghiệm, tuy nhiên nhìn chung hoạt động thu mua, tiêu thụ vẫn diễn ra ổn định.
Hiện toàn tỉnh có 269 mã số vùng trồng và 40 cơ sở đóng gói được cấp mã xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc. Trong đó 224 vùng đã ủy quyền cho DN xuất khẩu với sản lượng hơn 180.000 tấn; còn 45 vùng xuất khẩu trực tiếp.
Bà Đặng Thị Thủy - Phó Giám đốc Sở NNMT Đắk Lắk cho biết, một số DN phản ánh khó khăn do tạm ngừng cấp phiếu kiểm nghiệm Vàng O và Cadimi khiến tiến độ xuất khẩu bị chậm. Sở đã báo cáo UBND tỉnh và NNMT, kiến nghị chỉ đạo các trung tâm kiểm nghiệm tăng tốc xử lý mẫu, không để gián đoạn hoạt động xuất khẩu. Bên cạnh đó, Sở đã, đang phối hợp chặt chẽ với các Cục chuyên ngành, đặc biệt là Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Hiệp hội Sầu riêng tỉnh Đắk Lắk và DN để tháo gỡ vướng mắc, bảo đảm tiêu thụ hết sản lượng cuối vụ, giữ ổn định thị trường và uy tín nông sản Đắk Lắk.
Ông Lê Anh Trung, Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk, từ trung tuần tháng 10/2025, việc kiểm nghiệm hai chỉ tiêu Cadimi và Vàng O bị ùn tắc. Nguyên nhân chủ yếu do DN trên địa bàn tập trung xét nghiệm tại 2 trung tâm có đủ điều kiện xét nghiệm 2 chỉ tiêu trên, dẫn đến tình trạng quá tải, nhiều lô hàng bị chậm kiểm nghiệm.
Sầu riêng bị chậm xét nghiệm, phần lớn nằm tại các kho trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Tuy nhiên, đây không phải là sự tắc nghẽn toàn diện, vẫn có một số đơn vị duy trì được hoạt động xuất khẩu, dù gặp khó khăn. Tuy nhiên chỉ trong vòng một tuần (từ 24/10), nhờ sự chỉ đạo của Chính phủ, sự phối hợp đồng bộ giữa Bộ NNMT, cùng các Cục và địa phương, tình trạng tồn đọng mẫu xét nghiệm đã được giải quyết căn bản. Các phòng thử nghiệm tạm dừng trước đây đã hoạt động trở lại, làm việc xuyên đêm để trả kết quả kịp thời cho DN.
“Tồn đọng đã được tháo gỡ, thị trường đang dần ổn định, DN đã có thể yên tâm tiếp tục thu mua và xuất khẩu nốt sản lượng còn lại, chiếm khoảng 10%, tương đương vài chục nghìn tấn. Hiệp hội đánh giá rất cao sự chỉ đạo nhanh chóng, quyết liệt của Bộ NNMT”, ông Lê Anh Trung nhấn mạnh.
