Quảng Ninh: Chủ động phòng chống buôn lậu dịp cuối năm

Buôn lậu: Từ “truyền thống” đến “hiện đại”

Cửa khẩu Hoành Mô những ngày này, lượng hàng hoá XNK khá lớn, đây cũng là thời điểm dễ phát sinh, gia tăng các loại tội phạm và hoạt động XNC, vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới. Dân cư trên địa bàn chủ yếu là người dân tộc thiểu số, ngoài làm nghề trồng rừng, khai thác lâm sản phụ, nhiều người từ các xã Bình Liêu, Lục Hồn, Hoành Mô lên biên giới, cửa khẩu mưu sinh với nghề vác hàng thuê.

Thượng tá Nguyễn Thanh Hoàng, Chính trị viên Đồn Biên phòng cửa khẩu (BPCK) Hoành Mô cho biết: Những người này hiểu biết pháp luật còn hạn chế nên dễ bị các đối tượng xấu lợi dụng, lôi kéo tiếp tay cho hoạt động buôn lậu. Đồn thường xuyên tổ chức tuyên truyền, vận động nhân dân, đặc biệt là nhân dân ở khu vực biên giới không tham gia buôn lậu, không bao che, tiếp tay cho hoạt động buôn lậu và mạnh dạn thông báo với lực lượng chức năng khi phát hiện buôn lậu.

Không chỉ buôn lậu bằng các hình thức “truyền thống”, thời gian gần đây nhóm tội phạm này đã có các hình thức, thủ đoạn buôn lậu tinh vi hơn. Ngày 29/9, Phòng Cảnh sát kinh tế (Công an tỉnh Quảng Ninh) kiểm tra, bắt giữ 28 xe container tại khu vực Cửa khẩu Bắc Luân 2 (tỉnh Quảng Ninh). Các phương tiện, hàng hóa đứng tên 75 doanh nghiệp với 176 tờ khai và đều đã làm thủ tục thông quan, nhập khẩu qua Cửa khẩu Bắc Luân 2, đang trên đường vận chuyển về khu trung chuyển tại xã An Khánh (thành phố Hải Phòng) để bóc tách hàng nhập lậu, sau đó đưa đi các tỉnh tiêu thụ.

Kết quả kiểm hóa hàng hóa đối với 19/28 container (kiểm tra, đối chiếu hàng hóa trong container với tờ khai nhập khẩu đi kèm) xác định ngoài hàng hóa trong danh mục tờ khai nhập khẩu, các đối tượng đã xen kẹp, trà trộn từ 30% đến 70% hàng nhập lậu với hàng gia công, trong đó có 3/19 container chứa 100% hàng nhập lậu.

Chủng loại hàng hóa chủ yếu là vật dụng thiết yếu như thiết bị máy tính, mực máy in, tủ điện, lốp xe ô tô, thùng sơn, bàn ghế, cao su non, modem, thiết bị giám sát, thiết bị điện tử… ước tính tổng trị giá hàng hóa nhập lậu trong 19 container đã kiểm hóa khoảng trên 30 tỷ đồng.

Công an Quảng Ninh cho biết, các đối tượng trên đã lợi dụng chính sách ưu đãi của Nhà nước đối với hoạt động đầu tư nước ngoài tại các khu công nghiệp, khu chế xuất cho phép doanh nghiệp FDI nhập khẩu nguyên liệu, hàng gia công (thuế nhập khẩu 0%), lấy tên nhiều pháp nhân mở tờ khai nhập khẩu hàng hóa, trà trộn hàng nhập lậu, không kê khai nộp thuế nhập khẩu, đóng xen kẹp vào các container, vận chuyển qua cửa khẩu chính ngạch rồi vận chuyển đến khu trung chuyển tại xã An Khánh (thành phố Hải Phòng) để bóc tách hàng nhập lậu giao cho các doanh nghiệp vốn FDI trong các khu công nghiệp, khu chế xuất thuộc nhiều tỉnh, thành phố như Hà Nội, Bắc Ninh, Hải Phòng, Hưng Yên, Ninh Bình, Tuyên Quang, Thanh Hóa, Đà Nẵng.... Phương thức thủ đoạn của các đối tượng tinh vi, buôn lậu với số lượng lớn, gây thiệt hại cho Nhà nước hàng trăm tỷ đồng.

Thực hiện “6 rõ” trong phòng chống buôn lậu

Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo 389 tỉnh, từ đầu năm 2025 đến nay toàn tỉnh đã phát hiện, bắt giữ, xử lý gần 2.500 vụ buôn lậu, gian lận thương mại; tổng giá trị hàng hóa vi phạm là hơn 45,5 tỷ đồng. Trong đó có 46 vụ/107 đối tượng bị xử lý hình sự, tăng 31,4% về số vụ và 95% về số đối tượng so với cùng kỳ năm 2024. 

Riêng Chi cục Quản lý thị trường Quảng Ninh, trong 10 tháng đầu năm 2025, các lực lượng chức năng đã phát hiện và xử lý 816 vụ vi phạm với tổng số tiền xử lý gần 30 tỷ đồng, trong đó các vụ liên quan đến ATVSTP chiếm hơn một nửa, với 416 vụ và giá trị hàng hóa bị tịch thu, tiêu hủy gần 10 tỷ đồng. Các mặt hàng vi phạm chủ yếu là nội tạng động vật, chân gà, xúc xích đông lạnh, thủy hải sản (mực, hàu, ngao) cùng bánh kẹo, sữa, nước giải khát không rõ nguồn gốc, không đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh.

Theo đánh giá của lực lượng chức năng, những tháng cuối năm, tình hình vận chuyển pháo nổ, gia cầm giống, sản phẩm nội tạng và thịt lợn đông lạnh có xu hướng gia tăng. Trên tuyến biển, do địa hình phức tạp, nhiều luồng lạch, các đối tượng thường xuyên thay đổi địa bàn và phương thức hoạt động, gây khó khăn cho công tác kiểm soát.

Trước thực tế trên, Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Quảng Ninh đã ban hành Kế hoạch cao điểm phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.

Ông Bùi Văn Khắng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh, Trưởng Ban Chỉ đạo 389 yêu cầu thành viên Ban Chỉ đạo 389 tỉnh, Ban Chỉ đạo 389 các địa phương tổ chức đánh giá đúng tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới trên địa bàn; tập trung đấu tranh quyết liệt, hiệu quả với hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, hàng kém chất lượng, không đảm bảo VSATTP trên địa bàn; mở đợt cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Bính Ngọ năm 2026.

Mục tiêu trọng tâm là phát hiện sớm, xử lý nghiêm, triệt phá các đường dây, ổ nhóm buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ và hàng không đảm bảo VSATTP. Đồng thời, đảm bảo môi trường sản xuất, kinh doanh lành mạnh, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, giữ vững an ninh kinh tế – trật tự xã hội trên địa bàn.

Theo đó, các sở, ngành và lực lượng chức năng được yêu cầu thực hiện nghiêm phương châm “6 rõ”: rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền. Người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương sẽ chịu trách nhiệm toàn diện nếu để xảy ra vụ việc buôn lậu, gian lận thương mại phức tạp, kéo dài hoặc gây bức xúc dư luận.