Rối loạn học tập ở trẻ

Bệnh nhi N.T.H. (14 tuổi, học sinh lớp 9) đến khám tại Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) vì chứng rối loạn học tập. Gia đình cho biết, khi là học sinh tiểu học, H. đã gặp khó khăn trong môn tiếng Việt. Trẻ không hiểu nội dung của câu chữ, chép sai từ trong sách in ra vở và cũng khó có thể nói một câu rành mạch. Đến khi học cấp 2, H. vẫn học kém môn văn, có thể đọc hiểu, tuy nhiên vốn từ rất ít, khó viết được một đoạn văn liền mạch. Thậm chí, với những môn học yêu cầu sự khéo léo như thủ công, cắt tỉa giấy, lắp ráp mô hình… H. tỏ ra yếu kém. Hơn nữa, H. cũng ít nói, nói chuyện chậm, thường xuyên phải dừng lại để suy nghĩ từ.

6 tháng gần đây, sau khi chuyển đến học ở trường mới, H. thường xuyên bị các bạn cùng lớp trêu chọc vì cách nói chuyện. Điều này khiến cậu bé ngày càng ít giao tiếp. Ngoài ra, H. còn có biểu hiện buồn chán, mệt mỏi, kém tập trung. Cậu bé cũng dễ nổi nóng, cáu gắt, cãi lại lời bố mẹ, có các hành vi như xoa đầu, giật tóc các bạn cùng lớp. Học lực của H. cũng giảm sút nhiều và thường xuyên có cảm giác căng thẳng. Do đó, gia đình đã đưa trẻ đến Viện Sức khỏe tâm thần thăm khám.

Tại đây, bệnh nhi được chẩn đoán rối loạn cảm xúc và hành vi khởi phát tuổi thanh thiếu niên - rối loạn học tập. Sau 10 ngày được điều trị bằng liệu pháp can thiệp tâm lý và hóa dược, các triệu chứng căng thẳng, cáu gắt, buồn chán đã thuyên giảm. Bệnh nhi đã được xuất viện và được tư vấn tiếp tục điều trị can thiệp tâm lý.

BS Nguyễn Hoàng Yến - Phòng Tâm thần nhi - thanh thiếu niên, Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, rối loạn học tập là một trong những nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến thành tích học tập bị giảm sút. Các rối loạn học tập ở trẻ được mô tả là không đạt được kết quả tốt trong các lĩnh vực học tập như đọc, diễn đạt bằng ngôn ngữ viết hoặc toán học khi so sánh với khả năng trí tuệ tổng thể của trẻ đó.

“Rối loạn học tập thường gặp ở các bé trai. Nguyên nhân di truyền chiếm tỷ lệ cao trong rối loạn học tập của trẻ” – BS Yến lưu ý.

Đáng chú ý, theo các bác sĩ, bệnh nhân phải nhập viện vì rối loạn học tập như trường hợp trên không phải là ít thấy. Tuy nhiên, căn bệnh này chưa nhận được sự quan tâm đúng mức.

BS Lê Công Thiện - Trưởng phòng Tâm thần nhi - thanh thiếu niên, Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) lý giải: “Nhiều cha mẹ chưa hiểu và biết đến triệu chứng rối loạn học tập, nên nhận biết về căn bệnh này còn rất ít. Nhiều người vẫn quan niệm, trẻ chậm đọc hay viết là vấn đề bình thường, đến độ tuổi nào đó sẽ hết. Nhưng gần đây, trong số nhiều bệnh nhân tới khám tại Viện do gặp các vấn đề về kỹ năng, các bác sĩ đã ghi nhận một số trường hợp đã mắc rối loạn học tập”.

Theo BS Nguyễn Hoàng Yến, rối loạn học tập được xếp vào các rối loạn phát triển bao gồm 3 nhóm chính gồm rối loạn đọc, rối loạn viết, rối loạn tính toán. Trong đó, rối loạn đọc phổ biến nhất, chiếm 80% những người được xác định có khuyết tật học tập, với tỷ lệ khoảng 10-36% trẻ tuổi đi học, 3-12% dân số, thường ở trẻ trai. Các rối loạn này có thể do yếu tố di truyền, yếu tố môi trường, các vấn đề liên quan tới gene. Bệnh nhân có thể gặp 1 trong 3 rối loạn trên.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến chứng rối loạn học tập ở trẻ, trong đó có cả yếu tố di truyền và yếu tố môi trường. Giống như rối loạn phát triển khác, việc can thiệp là cả quá trình cần có sự hỗ trợ liên tục, kéo dài, bao gồm sự tham gia của bác sĩ tâm thần, bác sĩ chuyên khoa/chuyên gia ngôn ngữ, tâm lý, giáo dục... để hỗ trợ trẻ giảm thiểu tối đa ảnh hưởng của rối loạn. Hậu quả của rối loạn học tập đối với từng lứa tuổi sẽ có các dấu hiệu khác nhau. Trẻ bị rối loạn học tập dẫn đến thành tích học tập kém, ảnh hưởng đến sự tự tin của đứa trẻ. Khi lớn lên, bệnh nhân có thể bị đồng bệnh lý thứ phát, như: Rối loạn lo âu, căng thẳng...

Các bác sĩ khuyến cáo, phụ huynh nên quan tâm và theo sát trẻ khi trẻ bắt đầu đi học để sớm phát hiện những bất thường của trẻ (nếu có) và đưa trẻ tới cơ sở y tế chuyên môn để thăm khám và điều trị kịp thời. Tùy vào từng loại rối loạn, sẽ có phương pháp điều trị cụ thể.

“

Theo BS Nguyễn Hoàng Yến - Phòng Tâm thần nhi - thanh thiếu niên, Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai), khi rối loạn học tập, trẻ thường chỉ khó khăn một kỹ năng như đọc, viết, tính toán còn trí thông minh vẫn bình thường. Nhiều trẻ học rất giỏi toán nhưng việc đọc lại rất kém. Tuy nhiên, đây không phải khuyết tật về trí tuệ hay tự kỷ.