Số ca mắc sốt xuất huyết tăng nhanh sau bão lũ
Nguyên nhân khiến số ca mắc sốt xuất huyết (SXH) gia tăng được xác định là do thời tiết mưa xen nắng, tạo điều kiện cho muỗi vằn - trung gian truyền bệnh - sinh sôi mạnh.
Nhiều ca nguy kịch
Hà Nội đang chứng kiến số ca mắc SXH tăng mạnh tại nhiều địa phương. Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội, từ đầu năm đến nay, cả nước ghi nhận 86.253 trường hợp mắc SXH, 17 ca tử vong. So với cùng kỳ năm 2024, số mắc cao hơn 15,3%, tử vong cao hơn 6 ca.
Không chỉ Hà Nội, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Khánh Hòa cũng ghi nhận nhiều trường hợp mắc sốt xuất huyết. Cụ thể, trong 9 tháng năm 2025, toàn tỉnh ghi nhận 6.392 ca mắc SXH, trong đó có 132 trường hợp nặng. Toàn tỉnh phát hiện 399 ổ dịch SXH, tăng 3,5 lần so với cùng kỳ năm 2024 (115 ổ). Hầu hết các ổ dịch được hệ thống y tế dự phòng xử lý nhanh chóng và đã chấm dứt hoạt động.
CDC Khánh Hòa đánh giá, trong 9 tháng qua, tháng 7 ghi nhận số ca mắc SXH cao nhất so với các tháng khác và vượt ngưỡng cảnh báo dịch. Tuy nhiên, đến tháng 9, số ca mắc SXH mới đã giảm đáng kể, xuống dưới ngưỡng cảnh báo.
Nguyên nhân khiến số ca mắc SXH gia tăng được xác định là do thời tiết mưa xen nắng, tạo điều kiện cho muỗi vằn - trung gian truyền bệnh - sinh sôi mạnh. Một bộ phận người dân còn chủ quan, chưa thực hiện nghiêm các biện pháp phòng bệnh, đặc biệt là việc diệt muỗi, diệt lăng quăng và vệ sinh môi trường xung quanh.
Trong bối cảnh này, các bệnh viện đã tiếp nhận nhiều trường hợp bệnh nhân mắc SXH Dengue. Đơn cử, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương liên tục tiếp nhận các ca bệnh nặng. Nhiều bệnh nhân nhập viện trong tình trạng sốc, xuất huyết nghiêm trọng do đến viện muộn hoặc điều trị không đúng cách.
Một trường hợp cụ thể là anh V.Đ.L (34 tuổi, ở Tây Phương, Hà Nội). Anh phát bệnh sau khi khu vực gần nhà ngập úng, muỗi sinh sôi. Anh có biểu hiện đau đầu, đau hốc mắt và đau khớp, xét nghiệm dương tính với SXH Dengue và được chỉ định điều trị tại nhà. Tuy nhiên, ba ngày sau, bệnh không thuyên giảm, anh phải nhập viện trong tình trạng tiểu cầu giảm còn 21 G/L, có tràn dịch màng phổi và ổ bụng. Với thể trạng béo phì, anh được tiên lượng có nguy cơ biến chứng nặng.
Tương tự, ông N.V.C (56 tuổi, Lạng Sơn) và ông T.V.X (63 tuổi, Hưng Yên) đều có triệu chứng sốt cao, đau đầu, buồn nôn kéo dài. Dù đã điều trị ở cơ sở y tế tuyến dưới, bệnh không giảm nên được chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương trong tình trạng tiểu cầu hạ nghiêm trọng (5-8 G/L), chảy máu chân răng, đại tiện phân đen, có dịch màng phổi và ổ bụng. Cả hai đều phải điều trị tích cực, theo dõi sát 3 giờ/lần và may mắn ổn định sau vài ngày.
Chú ý các dấu hiệu cần thăm khám
Theo BS Nguyễn Thanh Bình - Phó trưởng khoa Virus - Ký sinh trùng, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, những ngày qua, mưa bão và ngập úng tại nhiều địa phương miền Bắc làm tăng nguy cơ bùng phát dịch SXH cùng nhiều dịch bệnh truyền nhiễm. Nước tù đọng ngoài môi trường là điều kiện lý tưởng để muỗi Aedes aegypti sinh sản, khiến mật độ muỗi gia tăng nhanh chóng nếu không được xử lý kịp thời.
PGS.TS Đỗ Duy Cường - Giám đốc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai khuyến cáo, khi có những dấu hiệu sốt cao đột ngột, liên tục không giảm, đau đầu, đau mỏi người, người bệnh cần đến các cơ sở y tế để bác sĩ để thăm khám, xét nghiệm và đánh giá các dấu hiệu và triệu chứng. SXH cần được chẩn đoán và có phác đồ điều trị sớm, tránh tự ý uống thuốc và truyền dịch tại nhà.
Chuyên gia này cho biết, muỗi vằn aedes egypti là nguồn lây bệnh chính. Muỗi thường sống ở các khu vực gần với nơi con người sinh sống, khu đô thị. Cần lưu ý xử lý, loại bỏ các khu vực tối tăm, ẩm thấp, môi trường nước đọng tạo điều kiện để muỗi sinh sôi, phát triển. Ngoài ra, cần phun thuốc diệt côn trùng, diệt muỗi, sử dụng các thiết bị đuổi, bắt muỗi, lắp đặt lưới chắn muỗi cửa sổ và dùng màn khi ngủ.
TS Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam cho biết, gánh nặng bệnh SXH toàn cầu đã tăng đáng kể trong vài thập kỷ qua do lượng mưa thay đổi và nhiệt độ tăng lên. Các đợt bùng phát trở nên khó dự đoán và thường xuyên hơn, với khoảng 50% dân số hiện được coi là có nguy cơ mắc bệnh. Cũng theo Trưởng đại diện WHO, không chỉ SXH, nhiều bệnh nhạy cảm với khí hậu khác cũng gia tăng, như sự trở lại của Chikungunya hay khó khăn trong loại trừ sốt rét. Bão, lũ, nắng nóng cực đoan cũng trực tiếp gây thương vong, phá hủy cơ sở y tế và làm gia tăng bệnh tật, nhất là ở trẻ em và người cao tuổi.
Để phòng tránh SXH, theo BSCKII Nguyễn Nguyên Huyền - Giám đốc Trung tâm Phòng chống dịch, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, người dân, đặc biệt là những người sống ở vùng dịch lưu hành hoặc có nguy cơ cao, có thể tham khảo tư vấn của cơ sở y tế về tiêm vaccine để tăng cường bảo vệ sức khỏe, góp phần giảm nguy cơ mắc bệnh cũng như diễn tiến nặng.
Còn BS Nguyễn Thanh Bình khuyến cáo, người mắc bệnh mạn tính (tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh tim, suy thận, suy giảm miễn dịch…), béo phì, người trên 60 tuổi, hoặc phụ nữ mang thai là nhóm nguy cơ cao, dễ gặp biến chứng nặng khi mắc SXH Dengue. Khi xuất hiện các triệu chứng bất thường như sốt cao không giảm, đau đầu, buồn nôn, chảy máu mũi, chân răng, xuất huyết dưới da hoặc tiêu chảy kéo dài, người dân cần đến cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.
