Sử dụng những gì tốt nhất từ trí tuệ nhân tạo

PV: Thưa bà, ở Việt Nam trí tuệ nhân tạo đã và đang xuất hiện trong nhiều lĩnh vực. Vậy với điện ảnh, theo bà AI sẽ có những tác động như thế nào? Thực tế hiện nay đã có những ảnh hưởng nào của AI đối với điện ảnh Việt Nam hay chưa?

Nhà biên kịch TRỊNH THANH NHÃ: Trước hết phải khẳng định rằng trong tương lai không xa, trí tuệ nhân tạo sẽ can thiệp vào hầu hết các lĩnh vực, mà sáng tạo nghệ thuật trong đó có điện ảnh là một lĩnh vực khó tránh do bản chất của điện ảnh là sản phẩm có hàm lượng công nghệ rất cao.

Những người sáng tạo nói chung chỉ có một con đường duy nhất là tiếp cận để làm bạn và tận dụng những gì tốt nhất từ AI, từ đó để giảm thiểu những lao động mà nó có thể thay thế, đồng thời nhanh chóng nâng cấp chính mình, tìm cách đào thoát khỏi lối mòn tư duy cũng như sự bảo thủ càng nhanh càng tốt. Cơ hội việc làm là một vấn đề lớn. Nhưng trong lịch sử phát triển của nhân loại, sự thay thế của công nghệ cho sức lao động của con người không chỉ mới diễn ra một lần, và nhân loại đã thích nghi để cùng tồn tại. Bây giờ cũng vậy, nhưng sự thích nghi đòi hỏi một tốc độ và sự nhạy bén hơn trước.

Tuy nhiên tôi có niềm tin vững chắc rằng có rất nhiều điều thuộc về bản chất sâu thẳm của con người, AI sẽ không thể thay thế. Đó là xúc cảm, đôi khi đến mức phi logic mà con người đang sở hữu. Đó là đức tin, là khả năng tự chữa lành, hoặc sự khác biệt văn hóa ở cấp độ vi tế giữa các nhóm cộng đồng hoặc dân tộc… đã như một bản năng siêu việt của con người… Những yếu tố mang tính bản chất này vô cùng phong phú trong những con người có khả năng sáng tạo, và AI còn lâu lắm mới có khả năng ấy.

Ở Việt Nam, tuy phát triển công nghệ AI chậm hơn thế giới nhiều, nhưng xu thế ấy cũng khiến chúng ta phải sẵn sàng đối mặt. Thế hệ chúng tôi có thể đã lui vào hậu đài, nhưng thế hệ điện ảnh trẻ của đất nước sẽ phải đương đầu, thích nghi và hợp tác cùng AI để có cơ hội tồn tại. Tôi nghĩ rồi các bạn ấy sẽ sống tốt và làm tốt sứ mạng của mình.

Với ChatGPT, chỉ cần đưa ý tưởng thì công cụ này có thể viết ra kịch bản theo ý muốn của người dùng, điều đó ít nhiều sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các nhà biên kịch. Là một nhà biên kịch, bà có lo lắng trước sự phát triển của AI không?

- Tôi không lo lắng trước sự tồn tại của ChatGPT. Chúng tôi cũng đã thử nghiệm, và có rất nhiều chuyện hài hước xảy ra với những câu trả lời hoặc sự phát triển ý tưởng của hình thức AI này. Không thể nói AI không logic. Nhưng hiện này AI vẫn còn tồn tại dưới dạng chưa hoàn chỉnh, nên những sự phát triển nội dung từ ý tưởng của con người do ChatGPT thực hiện còn khá ngô nghê, thậm chí cứng nhắc. Tuy nhiên tôi cũng biết AI sẽ hoàn thiện với tốc độ vũ bão, và tôi nghĩ những người giỏi công nghệ hơn tôi sẽ thích nghi thôi.

Theo bà, người làm biên kịch điện ảnh có thể sử dụng trí tuệ nhân tạo như ChatGPT vào những công việc gì?

- Cũng dễ thấy là người biên kịch khi biết tận dụng AI sẽ có được một cái khung nội dung hết sức logic. Từ cái khung, mà ta quen gọi là đề cương này, một kịch bản chi tiết sẽ hình thành phụ thuộc vào phong cách, cũng như tri thức, sự trải nghiệm của chính người biên kịch. Tất nhiên AI cũng có thể giúp cho các chi tiết, tình huống kịch trở nên chặt chẽ, logic hơn, nhưng AI không thể thay thế sự trải nghiệm, sự nhạy cảm, và cái “phông” văn hóa mà người sáng tác có được vốn làm nên bản sắc riêng của tác phẩm cá nhân. Nói chung, cho đến lúc này tôi vẫn nghĩ thật may mắn cho những ai giỏi công nghệ. Họ sẽ “làm bạn” với AI dễ dàng và nhanh chóng để đạt hiệu quả cao nhất trong công việc.

Vậy người theo đuổi nghề viết kịch bản, biên kịch phim điện ảnh cần phải chuẩn bị những gì để không bị AI lấy mất công việc trong tương lai?

- Tôi cho rằng, để một người sáng tác nói chung và người biên kịch nói riêng không bị AI lấy mất công việc thì hơn bao giờ hết, người sáng tác phải trang bị cho mình những tri kiến văn hóa dân tộc và xúc cảm cá nhân, là những nội hàm không thể công thức hóa được của con người. Đó là con đường duy nhất, giải pháp duy nhất.

Trân trọng cảm ơn bà!