Sự sống sót kỳ diệu sau các thảm họa hàng không

Tỷ lệ sống sót hiếm hoi nhất

Vụ tai nạn thảm khốc của chuyến bay Dreamliner của Air India hồi tháng 6 năm nay đã khiến 241 hành khách và thành viên phi hành đoàn thiệt mạng. Tuy nhiên, thảm kịch này cũng kể một câu chuyện sống sót đáng chú ý, một hành khách đã đơn độc vượt qua những tình huống gần như bất khả thi để thoát khỏi một trong những thảm họa hàng không chết người nhất trong lịch sử gần đây với những vết thương nhẹ.

Người sống sót là anh Viswashkumar Ramesh (41 tuổi), ngồi ở ghế 11A cạnh lối thoát hiểm, người đã kịp nhảy ra khỏi máy bay sau khi nó đâm vào một khu ký túc xá gần sân bay Ahmedabad ở miền tây Ấn Độ.

Tin tức này đã khơi dậy một nỗi ám ảnh quen thuộc trên toàn cầu: Chỗ ngồi nào là an toàn nhất trong một vụ tai nạn hàng không? Câu hỏi này thường xuất hiện bất cứ khi nào chỉ có một người sống sót, hoặc một số ít người sống sót trong các vụ tai nạn thảm khốc.

Một phân tích của Reuters cho thấy, không có “chỗ ngồi” hay khu vực nào trên máy bay là an toàn tuyệt đối, ít nhất là trong những trường hợp sống sót đặc biệt và việc ai sống sót thường phụ thuộc vào sự kết hợp của nhiều yếu tố.

Những trường hợp sống sót đặc biệt hiếm nhưng không phải là chưa từng có. Tuy nhiên, Ramesh lại nổi bật như một trường hợp ngoại lệ về mặt thống kê khi tỷ lệ người sống sót sau vụ tai nạn này là thấp nhất từng được ghi nhận đối với bất kỳ chuyến bay thương mại nào có cả người tử vong và người sống sót.

Với chỉ một người sống sót trong số 242 người trên máy bay, chuyến bay Dreamliner của Air India có tỷ lệ sống sót là 0,4%, thấp nhất trong số khoảng 1.400 vụ tai nạn chết người có người sống sót, theo phân tích của Reuters dựa trên dữ liệu do Cục Lưu trữ Tai nạn Máy bay (BAAA) tư nhân biên soạn.

Trong lịch sử gần đây, câu chuyện sống sót đáng kinh ngạc của Ramesh chỉ có thể so sánh với Bahia Bakari, người đã sống sót sau vụ tai nạn của chuyến bay 626 của Yemenia Airways gần Comoros vào năm 2009. Lúc đó Bakari mới 12 tuổi và là người sống sót duy nhất trong số 153 người trên máy bay, với tỷ lệ sống sót là 0,7%. Không giống như Ramesh, Bakari ngồi ở phía sau máy bay và cố gắng bám vào một mảnh vỡ trôi nổi trong nhiều giờ cho đến khi được cứu.

Thực tế, trong những trường hợp nghiêm trọng, những người sống sót không ngồi ở một khu vực cụ thể mà nằm rải rác trên máy bay, từ phi công trong buồng lái đến tiếp viên hàng không ngồi ở ghế phụ phía sau.

Trong toàn bộ lịch sử hàng không, trong số 45 vụ tai nạn trên các chuyến bay chở ít nhất 50 người mà chỉ có từ 1 đến 5 người sống sót, Reuters đã xác định được số ghế hoặc vị trí chỗ ngồi gần đúng của 20 người từ các báo cáo điều tra chính thức. 45 người - trong đó có phi công, tiếp viên hàng không và hành khách - đã sống sót trong các vụ tai nạn này.

Không có chỗ ngồi an toàn tuyệt đối

Các chuyên gia đều đồng tình rằng, không có “ghế ngồi an toàn” trên máy bay và sự sống sót là kết quả của nhiều yếu tố. Trong suốt lịch sử hàng không, đã có gần 600 vụ tai nạn chết người trên các chuyến bay thương mại với ít nhất 50 người trên máy bay. Trong số đó, chỉ có 20 vụ có một người duy nhất sống sót.

Nhưng những câu chuyện về sự sống sót phi thường không chỉ dừng lại ở những người sống sót đơn độc, mà còn bao gồm những trường hợp đáng kinh ngạc không kém, khi có một vài người sống sót sau thảm họa.

Điều đáng chú ý không chỉ là số lượng người sống sót, mà còn là tỷ lệ. Ví dụ, trong vụ tai nạn máy bay Boeing 747 năm 1985 tại Nhật Bản, chỉ có 4/524 người trên máy bay sống sót, tỷ lệ sống sót chỉ 0,8%, khiến nó trở thành một trong những vụ tai nạn chết người lớn nhất trong lịch sử.

Những trường hợp này liên quan đến nhiều tình huống và tỷ lệ sống sót khác nhau - từ một cô gái trẻ đi bộ xuyên qua rừng Amazon rậm rạp trong 10 ngày, đến một người khác bám vào mảnh vỡ trên biển, và từ những người ngồi ở phần duy nhất của thân máy bay vẫn giữ được hình dạng cho đến một người không thắt dây an toàn và bị văng ra khỏi thân máy bay đang nổ tung khi va chạm.

Nhìn lại các vụ tai nạn xảy ra trên hơn 1.400 chuyến bay thương mại theo lịch trình trong 55 năm qua với ít nhất 1 trường hợp tử vong, các nghiên cứu của tạp chí Popular Mechanics và Time đã chỉ ra rằng, hành khách ngồi ở phía sau máy bay thường có tỷ lệ sống sót cao hơn.

Tuy nhiên, theo ông Cheng-Lung Wu - Phó Giáo sư tại Trường Hàng không thuộc Đại học New South Wales, Australia, không có chỗ ngồi an toàn nào trên máy bay trong những trường hợp sống sót cực đoan. “Đối với những trường hợp ít cực đoan hơn, việc tiếp cận lối thoát hiểm, loại tai nạn và vị trí ngồi có ảnh hưởng nhất định đến khả năng sống sót” - ông Wu nói.

Ông Hassan Shahidi - Giám đốc điều hành của Quỹ An toàn Chuyến bay - cho biết, khả năng sống sót không chỉ phụ thuộc vào vị trí ngồi, mà còn phụ thuộc vào động lực riêng biệt của từng sự kiện, chẳng hạn như góc va chạm và tốc độ, lửa và khói, sự đổ vỡ cấu trúc và điều kiện sơ tán. “Sự không đồng nhất đó khiến mối tương quan giữa vị trí ghế ngồi trở nên mong manh về mặt thống kê và thường gây hiểu lầm” - ông Shahidi nói.