Tăng cường cơ cấu lại ngân sách nhà nước, nợ công

Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn cho hay, sau khủng hoảng kinh tế những năm 2007- 2008, trong khoảng 10 năm đa số các nền tài chính các quốc gia trên thế giới cũng như trong khu vực đều tăng nợ, tăng bội chi 2,2 - 5,5%; thời gian gần đây giảm xuống 3,5%. Cùng với tăng bội chi, để giải quyết khủng hoảng, nợ công toàn thế giới tăng nhanh, Việt Nam cũng không nằm ngoài quy luật. Bội chi liên tục tăng, dẫn đến nợ công trong vòng 10 năm tăng từ 32% vào năm 2005 lên 63,8% vào năm 2015 là thách thức rất lớn. Trước bối cảnh đó, mục tiêu quyết tâm và tổ chức thực hiện nhiệm vụ chiến lược của Việt Nam là tái cơ cấu ngân sách và nợ công để đảm bảo nền ngân sách phục vụ phát triển nhanh và bền vững.

Theo ông Đỗ Hoàng Anh Tuấn, qua 3 năm thực hiện tái cơ cấu, Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả như phục hồi tỷ lệ động viên vào ngân sách, thay vì 21 - 22% GDP đã đạt mức bình quân gần 24%GDP. Cơ cấu thu chuyển dịch quan trọng, từ sản xuất, kinh doanh, từ thuế phí đã đạt 83% tổng thu ngân sách. Thu NSNN của Việt Nam đã không phụ thuộc vào hoạt động khai thác khoáng sản, tài nguyên. 10 năm trước, số thu từ nguồn này chiếm 23% tổng thu; hiện chỉ còn dưới 3,5% tổng thu ngân sách. Trong cơ cấu chi NSNN, đã kiên định giảm bội chi từ trên 5% (quyết toán 2017) đã đạt 2,74% GDP, phấn đấu đến năm 2020 đạt khoảng 3%.

Song theo ông Đỗ Hoàng Anh Tuấn, thời gian tới Việt Nam vẫn còn nhiều nhiệm vụ. Đó là, phải hoàn thiện lại hệ thống chính sách thuế; giải quyết các vấn đề liên quan đến chính sách thuế với quan điểm thúc đẩy khối doanh nghiệp nhỏ và vừa, để vừa huy động hợp lý vào ngân sách, nhưng vừa đảm bảo c hiện tốt các nguyên tắc về chống chuyển giá, phòng chống gian lận thuế...

Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam Ousman Dione nhận định, Việt Nam là quốc gia chuyển mình với tốc độ tăng trưởng kinh tế cao và đúng hướng. Tỷ lệ nghèo đã giảm từ khoảng 21% năm 2010 xuống 9,8% năm 2016. Định mức tín nhiệm quốc gia của Việt Nam đã được nâng lên “BB”, cho thấy những cải thiện về thể chế của Chính phủ và triển vọng tăng trưởng kinh tế dài hạn.

“Nhìn từ nhiều hướng, những tiến bộ của Việt Nam phản ánh tiến bộ chung của Đông Á. Thực chất, đó là sự kế tiếp của các nền kinh tế Đông Á đi từ quốc gia thu nhập thấp sang quốc gia thu nhập trung bình trong nửa thế kỷ qua. Sự trỗi dậy của Đông Á được phản ánh qua sự nổi lên của năm nền kinh tế lớn trong ASEAN. Nhưng đằng sau mức tăng trưởng chung của khu vực là những chênh lệch mà các quốc gia đang nỗ lực giải quyết. Chẳng hạn, Việt Nam và Campuchia có mức thu nhập theo đầu người lần lượt chỉ bằng 5% và 3% so với mức thu nhập cao bình quân trong khu vực “ - ông Ousman Dione nói.

Ông Ousman Dione cũng dẫn một nghiên cứu mới đây của WB cho thấy huy động nguồn thu của các nước Đông Á đang thấp so với khu vực khác, nguồn thu dựa chủ yếu vào thuế gián thu như thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế tiêu thụ đặc biệt; trong khi đó, các loại thuế thực thu như thuế thu nhập cá nhân lại đang chiếm tỷ trọng nhỏ trong nền kinh tế.

Theo ông Ousman Dione, đang có những thách thức mới trong huy động nguồn thu như hệ thống thuế cần phải thích ứng để giải quyết rủi ro mới nổi về chuyển giá và chuyển lợi nhuận giữa các nước, cũng như sự bùng nổ của dịch vụ số hóa xuyên biên giới thì mới duy trì được môi trường thuế hiệu quả thân thiện đối với tăng trưởng. Do vậy, các chủ đề của PEMNA tại hội nghị này là đóng góp hữu ích cho Bộ Tài chính nhằm chèo lái trong môi trường mới của khu vực và toàn cầu. Chẳng hạn, tăng cường nguồn thu để đảm bảo bền vững tài khóa là chủ đề hết sức phù hợp trong khu vực.