Tăng cường quản lý tài nguyên khoáng sản
Trước tình trạng thiếu hụt vật liệu xây dựng, TP Đà Nẵng đang triển khai nhiều giải pháp tăng cường quản lý tài nguyên khoáng sản, tháo gỡ những vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ cấp phép, đáp ứng nhu cầu vật liệu xây dựng ngày càng tăng trên địa bàn.
Vi phạm trong khai thác
Ngày 25/9, bà Trần Thị Kim Hoa - Chánh Thanh tra TP Đà Nẵng cho biết, đã có Kết luận thanh tra số 510/KL-TTTP về chấp hành chính sách, pháp luật quản lý, thăm dò, khảo sát, quy hoạch, cấp phép, khai thác, vận chuyển đối với các mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng trên địa bàn, qua đó cho thấy nhiều đơn vị đã có sai phạm.
Cụ thể, Đoàn thanh tra đã tiến hành thanh tra khai thác khoáng sản tại 4 mỏ của các doanh nghiệp đang khai thác; kiểm tra hồ sơ đề án đóng cửa mỏ Hố Chuối, mỏ đất đồi làm vật liệu san lấp tại thôn Sơn Phước, xã Hòa Ninh (cũ) và thôn Tùng Sơn, xã Hòa Sơn (cũ).
Qua thanh tra cho thấy, các công ty không gửi báo cáo thống kê, kiểm kê trữ lượng khoáng sản hàng năm cho cơ quan thuế là chưa đảm bảo quy định. Trách nhiệm thuộc về Công ty Trường Bản, Công ty Quang - HT, Công ty Quang Hưng và Công ty miền Nam - Đà Nẵng.
Cụ thể, việc lập bản đồ hiện trạng khu vực được phép khai thác khoáng sản của mỏ Trường Bản, Hóc Già Hạnh không thể hiện đầy đủ thông tin về khu vực khai thác như, các hạng mục xây dựng cơ bản, bãi chứa khoáng sản, bãi đổ đất đá thải... Bản đồ hiện trạng của mỏ Hóc Già Hạnh không có thông tin về trữ lượng của khoáng sản chính.
Theo Kết luận Thanh tra, có 3/4 công ty xác định sản lượng khai thác thực tế không đúng quy định. Tại mỏ Trường Bản, theo báo cáo của Công ty Trường Bản, sản lượng khoáng sản thực tế năm 2024 là gần 333.019m3 đá nguyên khai. Trong khi sản lượng khoáng sản khai thác thực tế qua thanh tra là hơn 333.997m3 đá nguyên khai, chênh lệch tăng hơn 977m3.
Theo báo cáo của Công ty Quang Hưng, tại mỏ Hóc Già Hạnh, sản lượng khoáng sản khai thác thực tế năm 2024 là 36.870m3 đá nguyên khai. Sản lượng khoáng sản khai thác thực tế qua thanh tra là gần 41.534m3 đá nguyên khai, tăng hơn 4.663m3. Còn tại mỏ Hố Bạc, Công ty miền Nam - Đà Nẵng báo cáo sản lượng khoáng sản khai thác năm 2023 là hơn 117.998m3 đá nguyên khai. Còn sản lượng khoáng sản khai thác thực tế qua thanh tra là trên 123.765m3, chênh lệch tăng 5.767,5m3.
Thanh tra TP Đà Nẵng chỉ ra việc các công ty xác định sản lượng khai thác thực tế không đúng, kê khai nộp thiếu thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, trách nhiệm thuộc về Công ty Trường Bản, Công ty Quang Hưng và Công ty miền Nam - Đà Nẵng. Tổng số tiền thuế, phí bảo vệ môi trường các công ty cần phải nộp bổ sung là hơn 270 triệu đồng. Yêu cầu các công ty gồm Trường Bản, Quang Hưng, miền Nam - Đà Nẵng, Quang - HT, Huy Cường Thịnh, Trung Thành Đà Nẵng nộp hơn 347 triệu đồng, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản bổ sung.
Tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh cấp phép
Hiện nay, TP Đà Nẵng có rất ít mỏ đất, mỏ cát xây dựng đang hoạt động, nhiều mỏ đá, mỏ cát đã hết hạn khai thác hoặc gần cạn trữ lượng. Trong khi đó, nhiều dự án trọng điểm, công trình động lực và các công trình quy mô lớn đang đồng loạt triển khai, nguồn cung vật liệu xây dựng trở nên bị động. Việc cấp phép khai thác mới cũng mất nhiều thời gian, khiến việc khai thác chậm tiến độ, càng làm tăng nguy cơ thiếu hụt.
Những ngày qua, ghi nhận của chúng tôi dọc theo các dòng sông như Thu Bồn, Vu Gia - nơi được cho là nguồn cung cấp cát cho cả khu vực, qua ghi nhận thực tế cho thấy, các mỏ cát ở các dòng sông này đoạn qua xã Đại Lộc, Hà Nha và phường Điện Bàn (TP Đà Nẵng) đều ngừng hoạt động. Nguyên nhân qua tìm hiểu được biết, hầu hết các mỏ này đã hết phép khai thác.
Ông Mai Thanh Sang - Chủ tịch UBND xã Hà Nha cho biết, hiện các mỏ cát trên địa bàn đều hết giấy phép nên phải tạm dừng. Các cơ quan chức năng đã tổ chức đấu giá để sớm đưa các mỏ cát đi vào hoạt động trở lại để phục vụ nhu cầu của các công trình đang triển khai trên đại bàn thanh phố, nhưng hiện vẫn còn vướng nhiều thủ tục.
Trong khi đó, những mỏ cát mới đây đã trúng đấu giá lại chưa đưa vào hoạt động. Ông Nguyễn Hồng Song - Trưởng phòng khoáng sản (Sở Nông nghiệp và Môi trường) TP Đà Nẵng cho biết: Đơn vị đang yêu cầu các doanh nghiệp trúng đấu giá 20 mỏ cát, sỏi khẩn trương hoàn thiện hồ sơ để được cấp phép. Đồng thời, kiến nghị UBND thành phố cho phép nâng công suất khai thác đối với 11 mỏ đã được cấp phép nhằm đáp ứng kịp thời nhu cầu thị trường.
Theo ông Song, việc phân cấp thẩm quyền cấp phép khai thác khoáng sản từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường về UBND cấp tỉnh là bước tiến quan trọng, giúp địa phương rút ngắn quy trình, chủ động hơn trong công tác quản lý. Thành phố cũng sẽ đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cho phép doanh nghiệp thực hiện đồng thời các thủ tục về đầu tư, môi trường trong quá trình xin cấp phép khai thác. Cùng với đó, Đà Nẵng sẽ rà soát, bổ sung kế hoạch sử dụng đất, xây dựng phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng gắn với kế hoạch đấu giá quyền khai thác khoáng sản, phù hợp với nhu cầu thực tế.
Nhiều doanh nghiệp cũng kỳ vọng Luật Địa chất và Khoáng sản 2024 sẽ tháo gỡ vướng mắc, nhất là phân cấp cho thành phố chủ động cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản nhóm IV, vật liệu xây dựng thông thường. Luật cũng đơn giản hóa thủ tục cấp phép, quy định rõ trách nhiệm cải tạo, phục hồi môi trường.
