Tăng sức đề kháng với hàng giả

Mới đây, khi cho ý kiến sửa đổi Luật An toàn thực phẩm, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ rõ: Buôn lậu, làm cả hàng trăm tấn hàng giả mà cơ quan chức năng không biết, trong khi để làm việc này cần phải có kho bãi, hoạt động mua bán, vận chuyển. Vậy thì chỉ có 2 khả năng xảy ra, đó là không còn ý chí chiến đấu, hoặc là bị mua chuộc, có tiêu cực.

Điều này phần nào trả lời được câu hỏi: Vì sao vấn nạn hàng nhái, hàng giả vẫn diễn biến hết sức phức tạp khi có Ban Chỉ đạo 389 cả ở cấp Trung ương và các tỉnh, thành phố?!

Ban Chỉ đạo 389 là tập hợp của liên ngành (công thương, tài chính, công an...) nên khi “có sự” thì đó là trách nhiệm chung chứ không của riêng ai cả. Có lẽ chính vì không có cá nhân, tổ chức nào phải đứng ra chịu trách nhiệm khi xảy ra gian lận thương mại nên vấn nạn hàng nhái, hàng giả mới có thể hoành hành trên thị trường.

Tại hội nghị trực tuyến toàn quốc về đánh giá đợt cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả mới đây, đại diện Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03, Bộ Công an) cho rằng, sở dĩ vấn nạn hàng giả nhức nhối thời gian qua là do các đối tượng vi phạm có rất nhiều thủ đoạn tinh vi để “qua mắt” lực lượng chức năng: Lợi dụng cơ chế hậu kiểm (doanh nghiệp tự công bố chất lượng sản phẩm), công bố sản phẩm ở địa phương này rồi mang đến địa phương khác tiêu thụ...

Song, đại diện C03 cũng thẳng thắn chỉ ra rằng, ngoài các thủ đoạn tinh vi của đối tượng vi phạm để qua mắt cơ quan có thẩm quyền, còn có sự câu kết, móc nối với lực lượng chức năng, đơn vị liên quan để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp như: Cung cấp phiếu kiểm nghiệm khống để hợp thức hóa thủ tục xin công bố sản phẩm, bỏ qua vi phạm để cấp giấy chứng nhận công bố sản phẩm... Điều này đã được thực tế chứng minh. Chẳng phải mới đây, cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố, bắt giam 5 bị can từng là lãnh đạo, cán bộ Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) vì đã lợi dụng chức vụ quyền hạn, nhận “lót tay” để “làm ngơ” cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hàng giả đó sao? Nếu không có những “con sâu” này dung túng, tiếp tay, liệu thuốc giả, thực phẩm chức năng giả, thực phẩm “bẩn” có cơ hội len lỏi vào các nhà thuốc, bệnh viện, có lưu thông được trên thị trường, gây hại cho cộng đồng xã hội?

Dĩ nhiên, ngoài việc lực lượng chức năng thiếu trách nhiệm do “cha chung không ai khóc”; cấu kết, móc ngoặc, nhận “bôi trơn” để bỏ qua vi phạm, tiếp tay cho hàng giả; còn phải kể đến sự bất cập của cơ chế, chính sách, quy định pháp luật hiện hành. Chẳng hạn quy định hậu kiểm hàng hóa cũng là một kẽ hở để các đối tượng vi phạm lợi dụng triệt để trong việc sản xuất, kinh doanh hàng giả. Ngoài việc các đối tượng thuê mặt bằng, nhà xưởng để sản xuất kinh doanh hàng giả ở những nơi hoang vu, hẻo lánh, còn có việc cơ quan chức năng chỉ có thể kiểm tra doanh nghiệp khi có tố cáo của người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, cơ quan quản lý nhà nước cũng chưa thể kiểm soát chặt chẽ các loại hình kinh doanh online (Zalo, Facebook, TikTok...). Trên thực tế, hoạt động kinh doanh trên các sàn giao dịch thương mại điện tử tràn lan hàng nhái, hàng giả mà ít bị lực lượng chức năng “sờ gáy”. Khi mà có thu nhập “khủng”, rủi ro ít, thậm chí bằng 0, thì có lý do gì các cá nhân, tổ chức không lao vào sản xuất, kinh doanh hàng nhái, hàng giả, hàng kém chất lượng?

Vậy nên, để có thể triệt tiêu vấn nạn hàng nhái, hàng giả, hàng kém chất lượng, không chỉ cần tạo hành lang pháp lý chặt chẽ bằng việc sửa đổi, bổ sung luật, nghị định, còn cần quy rõ trách nhiệm của mỗi cá nhân, đơn vị có liên quan đến việc phòng chống hàng giả. Nếu có chế tài nghiêm minh với cả đối tượng vi phạm, cũng như các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan khi thiếu trách nhiệm hoặc cấu kết móc ngoặc, nhận “lót tay” để bỏ qua vi phạm thì người dân sẽ không còn phải sống chung với hàng giả.