Taxi công nghệ, taxi chính thống: Cạnh tranh phải lành mạnh công bằng

Ông Tạ Long Hỷ

PV: Thưa ông, Bộ GTVT báo cáo lên Thủ tướng về việc tiếp thu ý kiến các thành viên Chính phủ đối với dự thảo sửa đổi Nghị định 86 (lần thứ 7) của Bộ GTVT. Ông ủng hộ quan điểm nào trong các ý kiến này?

Ông Tạ Long Hỷ: Kinh doanh vận tải hành khách là một dịch vụ liên quan đến tính mạng con người, vì vậy pháp luật Việt Nam quy định đó là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Phải đáp ứng được các điều kiện do pháp luật quy định mới được hoạt động chứ không phải bất cứ ai có ô tô là có quyền đón chở khách lấy tiền. Tinh thần của Nghị định thay thế cũng sẽ theo hướng như thế.

Tôi ủng hộ việc quản lý các loại hình kinh doanh vận tải cần rõ ràng, sát thực tế và áp dụng đúng đối tượng. Ví dụ: Xe taxi công nghệ hay taxi chính thống về bản chất hoạt động hoàn toàn giống nhau, chỉ khác một điểm có tính chất phương tiện là khách hàng đặt xe taxi công nghệ thì dùng phần mềm, còn taxi chính thống thì đặt xe qua tổng đài.

Hiện nay, các hãng taxi chính thống cũng đang phát triển phần mềm (App), đang cung cấp công cụ để khách hàng đặt xe qua phần mềm. Như vậy sự khác biệt này đang dần mất đi. Vì vậy ý kiến muốn xếp taxi công nghệ và taxi chính thống vào 2 chiếu khác nhau, vô tình tạo ra hai sân chơi khác nhau trong khi bản chất lại giống nhau.

Khi đã ngồi cùng chiếu thì sẽ tạo được sự công bằng, bình đẳng trong kinh doanh. Không còn xuất hiện sự bất công, bất bình đẳng trong cạnh tranh nữa. Taxi công nghệ hay taxi chính thống đều phải tự thân phấn đấu thu hút khách hàng bằng chất lượng dịch vụ. Điều này sẽ giải quyết nhiều vấn đề có tính nguyên nhân dẫn đến xung đột và trục trặc như hiện nay, đồng thời tạo cơ hội cho việc bảo đảm quyền lợi khách hàng, quyền lợi người lao động, thuận lợi cho công tác quản lý nhà nước, chống thất thu ngân sách, .v.v…

-Thưa ông, dư luận cho rằng bắt taxi công nghệ phải đeo mào là kéo lùi sự phát triển của công nghệ 4.0?

- Cuộc cách mạng công nghệ 4.0 là điều chờ đợi của cả nhân loại. Nhưng phải hiểu công nghệ 4.0 trong lĩnh vực giao thông phải như thế nào và cao siêu chứ không phải viết một phần mềm đặt xe đơn giản là tự bảo là công nghệ 4.0. Nhiều thành viên của Hiệp hội Taxi TP HCM như Mai Linh hay Vinasun cũng đã tạo được và đang áp dụng phần mền loại này chứ không chỉ có Grab. Phần mềm loại này cũng không phải là quá cao siêu, gắn cho nó cái nhãn thành tựu của “cách mạng công nghệ 4.0” là một điều quá đáng. Theo tôi, đó đơn giản là một công cụ đặt hàng, đặt xe mà thôi, giúp khách hàng thêm một kênh lựa chọn nữa ngoài gọi điện thoại cho tổng đài hoặc đón ở điểm tiếp thị hoặc vẫy trên đường.

Việc quy định taxi phải đeo mào là theo thông lệ của thế giới, thay đổi hay không là việc của Chính phủ. Tuy nhiên theo tôi, khi tham gia kinh doanh taxi (công nghệ hay chính thống) phương tiện đó phải có đặc điểm, dấu hiệu nhận dạng được nhằm bảo đảm an toàn cho hành khách và giúp các cơ quan chức năng kiểm soát một cách hiệu quả. Nên khuyến khích sự rõ ràng, minh bạch thay vì cho phép tàng hình… để qua mặt sự thanh kiểm tra của cơ quan chức năng.

Thưa ông, vừa qua, Grab vừa báo cáo lên Thủ tướng liên quan đến dự thảo sửa đổi Nghị định 86 (lần thứ 7) của Bộ GTVT, đề xuất phân loại taxi công nghệ và taxi chính thống. Trong đó, Grab đề xuất taxi công nghệ không cần đeo mào mà chỉ cần gắn đèn led. Ông nghĩ sao về đề xuất này?

- Như tôi đã nói, để đảm bảo sự cạnh tranh công bằng giữa taxi công nghệ và taxi chính thống thì việc xây dựng chính sách, luật pháp và quy định cho phù hợp, là điều kiện cần. Việc quản lý kiểm soát, thanh kiểm tra việc thực hiện pháp luật cũng phải coi trọng. Đây là hai mặt của một vấn đề - quản lý Nhà nước.

Trong 4 năm qua, hệ thống xe Grab chỉ tính ô tô đã lên đến 80.000 xe, trong đó trên 30.000 xe đăng ký hoạt động tại TP HCM, nhưng thực tế làm sao nhận biết được xe nào đang kinh doanh cho Grab? Đó là vì dấu hiệu nhận diện quá yếu và ý thức chấp hành pháp luật của lái xe cũng quá yếu. Có rất nhiều xe Grab dù được cấp phù hiệu nhưng chỉ đặt lên khi cần đối phó cơ quan quản lý nhà nước, còn thường thì giấu phù hiệu trong hộc. Hành vi này nhằm tránh sự kiểm tra và chế tài áp dụng cho taxi khi kinh doanh, nó tàng hình như một xe con bình thường khác, không thể nhận diện được.

Vì thế, taxi công nghệ như Grab cũng cần có dấu hiệu nhận dạng mang tính cố định, nếu chỉ gắn đèn led trên xe thì nó biến hoá vô chừng. Điều này khiến cho công việc quản lý nhà nước sẽ tiếp tục gặp khó khăn. Ai đảm bảo việc xe Grab chấp hành nghiêm túc quy định này? Ai sẽ phát hiện và ngăn chặn hành vi “thích thì gắn, không thích thì gỡ” đèn led của 80.000 xe Grab khi kinh doanh? Theo tôi, các điều kiện kinh doanh đối với các lĩnh vực khác có thể tiết giảm, nhưng đối với vận tải thì cần chặt chẽ vì liên quan đến tính mạng con người - thậm chí nhiều người.

Dư luận muốn Grab được hoạt động như hiện nay và phản đối quan điểm của Bộ GTVT xếp Grab là taxi công nghệ, ông nghĩ sao về điều này?

- Bản chất của Grab là taxi công nghệ, cũng là taxi. Phải gọi đúng tên theo bản chất nội hàm của nó. Trong văn bản mới đây gửi Thủ tướng chính phủ, Grab cũng đã thừa nhận hoạt động của họ là taxi công nghệ … còn việc dư luận phản đối hay ủng hộ cũng có nhiều kiểu. Một số vì quyền lợi, một số chưa thấu hiểu, một số bị lôi kéo theo tâm lý đám đông… Tuy nhiên, khi làm chính sách, khi lập pháp thì căn cứ vào lẽ công bằng, vào mối quan hệ phổ biến, vào thực tế khách quan và vì sự phát triển của đất nước. Với tầm nhìn vĩ mô, một chủ trương đúng của Bộ GTVT và Chính phủ phải được bảo vệ, phải được pháp điển hóa.

Thực tế các năm qua, Nhà nước và nhân dân Việt Nam đã từng chứng kiến các chủ trương khó thực hiện, như việc cấm đốt pháo hay phải đội mũ bảo hiểm khi ngồi trên xe gắn máy di chuyển. Những chủ trương này khi đề xuất đã từng bị phản đối nay đã trở thành thói quen tốt, có lợi cho nhân dân, cho xã hội.

Là Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Ô tô Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Taxi TP HCM, ông mong muốn gì về quyết định sắp tới của Thủ tướng Chính phủ?

- Chúng tôi chờ đợi một Nghị định chính xác và hợp lý, giúp cho mục tiêu xây dựng xã hội công bằng, văn minh được thực hiện, giúp cho mọi doanh nghiệp đều có cơ hội phấn đấu, tồn tại và phát triển.

Những bất bình đẳng về điều kiện kinh doanh taxi giữa Taxi chính thống và xe hợp đồng điện tử (mà cụ thể là Grab) có thể so sánh qua bảng đối chiếu sau đây: