Thêm trách nhiệm cho công an cấp xã trong bảo vệ môi trường
Theo Bộ Công an, hiện thẩm quyền kiểm tra việc chấp hành pháp luật về môi trường, tài nguyên, an toàn thực phẩm được giao cho Trưởng Công an cấp xã, Trưởng đồn Công an. Với nhiệm vụ mới, Công an cấp xã, đồn Công an có trách nhiệm phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật về môi trường tài nguyên, an toàn thực phẩm ngay từ sớm, từ địa bàn cơ sở.
Đánh giá của Bộ Công an cho thấy, những năm qua, tình hình tội phạm vi phạm pháp luật về môi trường, tài nguyên, an toàn thực phẩm ở nước ta diễn biến phức tạp, có xu hướng ngày càng gia tăng với phương thức, thủ đoạn tinh vi. Các hành vi vi phạm phổ biến là: xả các loại chất thải gây ô nhiễm môi trường; vi phạm các quy định về thu gom, lưu giữ, vận chuyển và xử lý chất thải, đặc biệt là các chất thải nguy hại; tình trạng khai thác khoáng sản, lâm sản trái phép, hủy hoại rừng; buôn bán, vận chuyển, giết mổ động vật bị dịch bệnh và các loài động thực vật hoang dã, nguy cấp, quý hiếm; vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm. Các vi phạm pháp luật về môi trường là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây ô nhiễm môi trường và hủy hoại các hệ sinh thái tự nhiên, làm suy thoái và cạn kiệt các nguồn tài nguyên thiên nhiên, ảnh hưởng lớn đến đời sống, sức khỏe nhân dân, gây phức tạp an ninh, trật tự.
Trong thời gian từ năm 2014 đến năm 2024, lực lượng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường đã phát hiện, xử lý 234.843 vụ vi phạm pháp luật về môi trường, tài nguyên, an toàn thực phẩm (khởi tố và chuyển cơ quan điều tra khởi tố 3.777 vụ, 5.299 đối tượng; xử phạt vi phạm hành chính 198.798 vụ với tổng số tiền 1.240,553 tỷ đồng). Trong đó, Công an cấp huyện đã phát hiện trên 26.600 vụ vi phạm, đã khởi tố và đề nghị khởi tố trên 700 vụ. Kết quả này đã góp phần quan trọng bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội bền vững của đất nước.
Theo Bộ Công an, Pháp lệnh Cảnh sát môi trường được Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành ngày 23/12/2014 đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho việc xây dựng lực lượng chuyên trách (Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường ở 3 cấp: cấp Bộ, cấp tỉnh, cấp huyện) và tổ chức thực hiện công tác phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm và vi phạm pháp luật về môi trường, tài nguyên, an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, do thực hiện chính quyền 2 cấp nên không còn Công an cấp huyện. Vì vậy, cần có sự điều chỉnh để phù hợp thực tiễn. Mới đây Bộ Công an gửi tới Chính phủ Tờ trình Dự án Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh Cảnh sát về Môi trường.
Việc xây dựng Pháp lệnh nhằm bảo đảm chức năng, nhiệm vụ, hoạt động của lực lượng Công an nhân dân và các ngành liên quan trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật về môi trường, tài nguyên, an toàn thực phẩm, xây dựng lực lượng cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường phù hợp với việc sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước nói chung và của lực lượng Công an nhân dân nói riêng ở các cấp; đảm bảo thực hiện và phát huy hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật về môi trường, tài nguyên, an toàn thực phẩm từ cấp cơ sở (cấp xã).
Tại Tờ trình, Bộ Công an đề xuất: Thay cụm từ “Tổ chức của Cảnh sát môi trường” thành cụm từ “Lực lượng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường” để phù hợp với thực tế hiện nay không tổ chức các đơn vị cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường độc lập ở địa phương mà tổ chức các đơn vị (phòng), bộ phận (tổ) đấu tranh phòng, chống tội phạm trên nhiều lĩnh vực (trong đó có phòng, chống tội phạm về môi trường). Thay cụm từ “Cảnh sát môi trường” thành cụm từ “Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường”. Vì hiện nay, các văn bản mới được ban hành trong thời gian qua đã ghi nhận tên gọi mới là Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường (Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính, Luật Tổ chức cơ quan Điều tra hình sự, Luật Bảo vệ môi trường...) để phù hợp với chức năng, nhiệm vụ thực tế của lực lượng này.
