Thư Hà Nội
Gần 30 năm (1977-2005) làm việc ở báo Đại Đoàn Kết tại TP Hồ Chí Minh, tôi nhận được hơn 100 bức thư của anh chị em đồng nghiệp và lãnh đạo của báo từ Hà Nội. Nhất là những năm tôi làm công tác quản lý, số thư chỉ đạo, trao đổi về tờ báo mà Ban Biên tập gửi vào càng dày.
Thư Hà Nội.
Phần lớn nội dung thư nói về tờ báo, vui có buồn có, kể cả những chuyện “đau đầu” nữa. Những năm 80, 90 của thế kỷ trước, có lẽ việc thông tin tốt nhất là thư viết tay, không như bây giờ, trực tuyến, e-mail... Nhân dịp kỷ niệm 75 năm báo của Mặt trận, tôi xin trích một vài đoạn ngắn từ những lá thư đó...
Đây là đoạn thư của ông Lê Điền- nguyên Tổng Biên tập báo, đề ngày 28/6/1982: “... Bao giờ lại được gặp TTP và cô H nhỉ? Nhớ mãi buổi tối uống rượu nhìn hoa quỳnh nở ở nhà P tại đường Đồng Khởi. Đã hơn một tháng nay mình nằm nhà đọc sách và xem Espana’82. Sáng nay, vừa đến báo Văn Nghệ. Không gặp Nguyễn Văn Bổng, chỉ gặp Từ Sơn thôi. Mình định nhờ xe bên báo Văn Nghệ đi một số tỉnh để viết về sự chuyển biến cách mạng xanh ở Đồng bằng sông Hồng cho báo Đại Đoàn Kết. Không biết đề tài này, báo có dùng được không? Từ Sơn khuyên nên vào Đồng bằng sông Cửu Long viết thì hay hơn. Có thể mình sẽ vào. Lúc ấy, nhờ Đại Đoàn Kết ở trong ấy, P ủng hộ mình nhé”.
Ngày 25/10/1983, Tổng Biên tập Nguyễn Tiêu viết: “Tôi được biết, với sáng kiến của huyện Củ Chi và ngành Lao động thương binh và xã hội ở Thành phố Hồ Chí Minh, cụm từ “Nhà tình nghĩa” đã ra đời từ năm 1982. Anh chị em Văn phòng 2 của báo ta nên phân công một người đi viết phóng sự sâu về vấn đề này. Đây là việc của ta, của báo Mặt trận. Tôi đang chờ bài hay của anh chị, không chỉ một hai bài, tôi tin rằng bài viết sẽ chạm đến trái tim nhiều người”.
Một thư khác cũng của ông Nguyễn Ngọc Thạch ngày 12/6/1991: “Vừa qua, tháng 4/1991, Bộ Văn hóa- Thông tin- Thể thao và Du lịch cấp giấy phép cho ta ra tờ nguyệt san mà các anh đã cho xuất bản số 1 ra ngày 25/4/1991. Lúc này, tiền không có một đồng, giấy in báo lại khan hiếm, phóng viên chỉ có anh Lê Văn Ba, TTP và anh Đặng Ngọc Nam, Trần Công Tấn. Anh Nam gánh trang Mặt trận của báo hàng tuần, Trần Công Tấn thì chuyên trách mục Việt kiều và văn hóa văn nghệ của tờ tuần báo. Nhưng các anh quyết tâm làm và đã ra được hai số báo”.
Ngày 27/1/1993 (mồng 5 Tết) anh Đăng Ngọc gửi thư cho hay: “Chắc anh TTP và anh chị em trong đó đón xuân vui vẻ. Ngoài này, mọi người ở báo ta ăn Tết phấn khởi và đón xuân tưng bừng lắm. Thời tiết tuyệt vời. Ngồi viết những dòng này là Ban Biên tập chuẩn bị họp để bàn một số công việc của tờ báo. Anh Lê Quang Cảnh đã chính thức về báo ta hồi 25 Tết, làm Phó Tổng Biên tập. Chiều nay họp, sẽ phân công cụ thể”.
Thư Hà Nội.
Cũng thư anh Thạch đề ngày 19/3/1993 gửi TTP và Đăng Ngọc: “Bộ Văn hóa vừa yêu cầu nguyệt san của chúng ta phải báo cáo chủ đề từng số từ đây đến cuối năm để họ nắm. Vì Bộ Văn hóa nhận định: Nguyệt san của các báo đều giống nhau cả, không mang bản sắc riêng của mỗi báo. Trong dịp sắp xếp báo chí sắp tới, Bộ yêu cầu cần phải làm rõ chức năng nguyệt san của từng loại báo. Phải có bản sắc riêng mới có lý do tồn tại. Hai anh chú ý cho vấn đề này. Hai anh cử phóng viên hoặc đặt bài cộng tác viên thực hiện một số bài cho tuần báo nhân dịp 30-4 nhé!.
Hiện nay, ở TP HCM đã đạt 400 USD/ đầu người, nghĩa là đã thực hiện gần xong mục tiêu năm 2.000. Đến năm 2.000, thành phố sẽ gấp đôi... vì vậy, cần có một bài phỏng vấn ông Chủ tịch UBND Thành phố với chủ đề trên (có cả ảnh chân dung).
Bà Luật sư Nguyễn Phước Đại đã nhận lời viết bài về phát huy chất xám tại chỗ và hòa hợp dân tộc. Các anh nhắc bà ấy cho xin bài sớm”.
Ngày 21/4/1993, anh Thạch viết: Tôi đã nhận được bài viết của anh Trần Bạch Đằng. Thế là số 30-4 “nổi rồi” cám ơn TTP. Tôi cũng đã nhận được bài của Khánh Chi. Hoan nghênh sự cố gắng của Khánh Chi. Ảnh Trường Giang cũng rất đẹp... Tôi rất thông cảm với anh chị em trong đó. Giận thì có lúc cũng giận, mà thương thì cũng rất thương. Tóc tôi đã bạc nhiều rồi, các anh ơi! Anh TTP cử ngay Hùng ra sân bay Tân Sơn Nhất bàn với họ thật cụ thể, việc đưa số lượng báo ta lên máy bay theo đúng quy định của ông Nhị, Tổng Cục trưởng Tổng cục Hàng không”.
Năm 1996, tại Tòa soạn 2 nhận thêm một báo mới: Đại Đoàn Kết cuối tuần khổ 27x40 cm, gồm 16 trang, in ấn, phát hành tại TP HCM. Như vậy, tại miền Nam có hai tờ báo: Nguyệt san và cuối tuần, do TTP trực tiếp điều hành. Số 1 tờ cuối tuần phát hành ngày 31/8/1996. Ra đời trong không khí báo chí đổi mới và sôi động, được góp tiếng nói trong muôn sắc màu của nền báo chí nước nhà là niềm tự hào của những người làm báo Mặt trận.
Báo ra được mươi số, chúng tôi nhận được nhiều tiếng khen, lời chê của bạn đọc. Đó là chuyện bình thường. Người lo lắng nhiều nhất là anh Lê Quang Cảnh, Tổng Biên tập vừa mới thay anh Thạch, là một người đầy trách nhiệm. Anh là người làm báo mực thước, luôn lo làm sao tờ báo thật sạch sẽ, nghiêm cẩn, chặt chẽ, đồng bộ. Thư nào viết cho tôi cũng với nỗi niềm lo âu.
Thư anh viết ngày 22/11/1996: “Anh TTP ơi, chưa bao giờ tôi mệt mỏi như hiện nay. Chuyện đời, chuyện người và cả chuyện ta... Anh P hãy tỉnh táo, gác mọi chuyện gây cấn, gai góc cho. Cái gì hơi gợn thì gạch bỏ đi để chúng ta yên tâm làm việc. Tuy chưa có gì sai trái, nhưng nhiều người “đe dọa” tôi quá”.
Liền sau đó, số báo cuối tuần ra ngày 18-1-1997, chúng tôi đăng trên báo mời bạn đọc đón xem Đại Đoàn Kết cuối tuần xuân Đinh Sửu 1997 với tựa đề “Giai phẩm xuân Đại Đoàn Kết cuối tuần phát hành ngày 23/1/1997, là món quà Tết cho người Việt trong và ngoài nước. Giai phẩm Đại Đoàn Kết cuối tuần gồm nhiều bài vở đặc sắc...”. Thế là chúng tôi bị khiển trách: Tại sao nhắc lại hai từ “giai phẩm”? Rất dễ gợi cho người đọc về nhóm “Nhân văn giai phẩm” năm nào!
Ngày 18/4/1997, thư anh Cảnh viết: Thế là cuộc thi “Top ten ca nhạc 96” do báo Đại Đoàn Kết cuối tuần tổ chức và công ty bia Rồng Vàng (San Miguel) tài trợ, nhân dịp kỷ niệm 55 năm thành lập báo đã thành công. Theo dự định của các anh, đêm 28/4/1997 sẽ trao giải và công diễn tại Nhà hát Bến Thành. Tôi sẽ vào dự. Đây là cuộc thi mang tính chất bình chọn, có nghĩa là do bạn đọc báo ta chọn lựa chứ không có Ban giám khảo. Tôi rất vui vì hoạt động xã hội của báo ta.
Thư Hà Nội.
Ngày 6/3/1998, anh Lê Quang Cảnh gửi thư vào cho tôi báo tin: Đầu tháng 4/1998, tờ báo Đại Đoàn Kết cuối tuần sẽ chuyển ra biên tập và in ấn ở Hà Nội. Về cơ bản, các chuyên mục vẫn giữ nguyên.
Nhân dịp chuẩn bị kỷ niệm 60 năm báo Đại Đoàn Kết, ngày 3/7/2001 tôi nhận được quyết định số 58/ĐĐK-BBT của Tổng Biên tập Lê Quang Cảnh phân công tôi làm trưởng Ban biên soạn Kỷ yếu báo, cùng với các anh Nguyễn Quốc Khánh và Bùi Thượng Toản. Ngày 14/7/2001, cụ Nguyễn Tiêu lúc ấy đã 80 tuổi, viết thư động viên và dặn chúng tôi. Thư có đoạn: “Tôi độ này sức yếu nhiều. Viết gì dài một chút cũng khó. Đầu óc cũng bị lẫn lắm rồi. Đi đứng hay ngã. Tuổi già thế đấy. Tuy vậy, tôi vẫn suy nghĩ về cái công trình mà các bạn trẻ đang lo mà anh là trụ cột. Do đó, tôi đã lục đống ảnh cũ và tìm ra được một lô ảnh báo Cứu Quốc trong rừng, trong đó có ảnh ông Nam Cao rất rõ. Cả họa sĩ Trần Đình Thọ nữa. Đủ các địa phương: Bản Túm, Ruồng Khoa, Đèo Bụt, Suối Lửa... Nghĩa là những địa điểm “khỉ ho cò gáy”, nghe tên cũng đủ rùng mình.
Mình chú thích các ảnh đó (còn rõ lắm). Bao giờ P cần, mình gửi vào. Nhớ giữ cẩn thận. Mình rất sợ mất tài liệu. Vì mấy chục năm nay mình giữ tờ Cứu Quốc số 1, lấy được trong hồ sơ của sở mật thám, có cả dấu sở liêm phóng hẳn hoi, thế mà lúc về hưu, trao lại cho thư viện, nay mất đi đâu rồi! Tiếc quá!.
...Thì giờ ít, tiền không có nhiều. Người cũng thiếu. Thôi thì liệu cơm gắp mắm vậy. Mong P giữ vững được ngọn lửa. Hy vọng ở các bạn trẻ sẽ thành công cuốn kỷ yếu 60 năm báo ta!”.
