Thúc đẩy dự án tạo tín chỉ carbon từ trồng rừng
Giới chuyên gia cho biết, để làm được tín chỉ carbon từ trồng rừng sẽ có những tiêu chí riêng ở 3 nhóm lĩnh vực gồm: trồng rừng mới, tái trồng rừng và phục hồi rừng.
Về dự án tín chỉ carbon từ trồng rừng, theo giới chuyên gia, phát triển các dự án carbon thì rừng trồng hay rừng phục hồi phải có dữ liệu dữ liệu 10 năm. Như với tái trồng rừng, cần xác thực bởi những cơ quan như Google Maps, Google Earth bằng việc mua bản đồ cách đây 10 năm. Với phục hồi rừng, phải chứng minh 10 năm trước là rừng, sau đó phá đi, nay thực hiện trồng rừng mới. Việc Việt Nam chưa có dự án liên quan tới tín chỉ carbon từ trồng rừng do nhiều yếu tố. Hiện các dự án trong lĩnh vực lâm nghiệp muốn bán tín chỉ carbon cần phải tính toán đến lượng phát thải đóng góp cho quốc gia và chỉ được bán phần dư thừa.
Để bán tín chỉ carbon cho rừng, cần phải tuân thủ phương pháp luận Liên hợp quốc phê duyệt. Ví dụ, rừng phải là rừng trồng mới, tức 10 năm trước đó nó không phải là rừng. Khi đăng ký dự án, phải chứng minh quyền sở hữu carbon, quyền này thường được thực hiện bởi chủ đất. Tuy nhiên, hiện nay, phần lớn rừng do nhà nước sở hữu và cho thuê. Do đó, nhà nước phải ủy quyền cho khai thác tín chỉ carbon, nhưng thông thường chủ yếu là cho thuê để khai thác lâm sản, nên rất khó trong việc xin ủy quyền sở hữu tín chỉ carbon.
Chia sẻ dưới góc độ DN, ông Hoàng Anh Dũng - Tổng Giám đốc Công ty Intraco cho hay, Việt Nam hiện nằm trong top 4 quốc gia có dự án bán tín chỉ carbon tự nguyện nhiều nhất thế giới, với hơn 300 dự án đã được đăng ký. Đáng chú ý, một số DN Việt Nam đã bán thành công tín chỉ carbon cho các tổ chức quốc tế lớn như Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) với giá khoảng 10 USD/tín chỉ và Giải bóng đá FIFA khoảng 5 USD/tín chỉ.
Giới chuyên gia môi trường nhận định, để đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050, Việt Nam cần nâng tỷ lệ năng lượng tái tạo lên hơn 90%, mở rộng rừng trồng thêm 1,7 triệu ha mỗi năm, giảm phát thải các khí HFCs, PFCs, N₂O trong sản xuất công nghiệp, thu hồi trên 90% khí metan từ rác thải và chăn nuôi. Và DN phải bắt đầu bằng việc đo đạc phát thải, trung hòa carbon rồi mới tiến tới Net Zero. Đây là quá trình dài hơi, đòi hỏi nguồn lực tài chính, kỹ thuật và quản trị đáng kể.
Theo PGS.TS Mai Văn Trịnh - Viện trưởng Viện Môi trường Nông nghiệp Việt Nam (Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam - Bộ Nông nghiệp và Môi trường), ở lĩnh vực lâm nghiệp, phương pháp “Tăng - giảm” (Gain - loss) được áp dụng để tính toán lượng carbon hấp thụ và mất đi. Khi rừng được trồng mới hoặc phục hồi, lượng carbon tích lũy trong sinh khối và đất tăng lên; ngược lại, phá rừng hoặc cháy rừng sẽ làm phát thải mạnh. Đây là cơ sở khoa học quan trọng để phát triển tín chỉ carbon lâm nghiệp, vốn là một nguồn tài nguyên kinh tế mới của khu vực nông thôn.
PGS. TS Nguyễn Đình Thọ - Viện trưởng Viện Chính sách, Tài nguyên và Môi trường cho biết, Việt Nam có tiềm năng về thị trường tín chỉ carbon rừng với lượng giao dịch 57 triệu tín chỉ mỗi năm. Chất lượng tín chỉ carbon từ rừng phụ thuộc vào tuổi cây, cách chăm sóc cũng như cải tạo đất. Với rừng trồng mới, ông Thọ gợi ý cần tính toán quy mô, loại cây, cách trồng nhằm đảm bảo bài toán tài chính khi bán tín chỉ. Ví dụ, về chọn cây trồng, một hợp đồng tín chỉ carbon trung bình 20 năm, đòi hỏi cây trồng có vòng đời dài tương ứng. Theo đó, các loài cây thu hoạch theo mùa vụ hoặc vòng đời ngắn 5 - 7 năm như keo, hồng... cần tránh.
