Dự án thuỷ điện Suối Choang có tổng mức đầu tư ban đầu là gần 75 tỷ đồng với công suất lắp máy được phê duyệt là 2,1MW, dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2011. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai dự án, chủ đầu tư chưa nghiêm túc hoàn thiện các thủ tục pháp lý, bồi thường giải phóng mặt bằng... và bị đình trệ sau nhiều lần được điều chỉnh.
Chậm tiến độ
Dự án thủy điện Suối Choang do Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển điện MECO làm chủ đầu tư được khởi công xây dựng ở xã Châu Khê (huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An) triển khai từ năm 2009. Theo như công bố của chủ đầu tư thì đến năm 2011 dự án sẽ hoàn thành, hàng năm cung cấp 14,2 triệu kWh. Tiến trình là vậy, nhưng sau khi khởi công một thời gian ngắn, dự án phải dừng. Đến cuối năm 2017, dự án này mới được tái khởi động. Tuy nhiên, từ thời điểm đó đến tháng 4/2021, chủ đầu tư đã phải 3 lần xin điều chỉnh tiến độ và tổng mức đầu tư. Trong lần điều chỉnh cuối cùng, dự án đã nâng tổng mức đầu tư lên gấp đôi ban đầu, với 145 tỷ đồng, trong khi điện lượng sản xuất trung bình hàng năm vẫn giữ nguyên. Cũng trong lần điều chỉnh cuối cùng, tiến độ thực hiện dự án được gia hạn tới tháng 8/2022 sẽ vận hành và phát điện lên điện lưới quốc gia. Tuy nhiên, đến nay đã trễ hẹn hơn 1 năm so với lần gia hạn cuối cùng, nhưng dự án này vẫn chưa thể vận hành.
Thực tế tại dự án, cho thấy mọi hoạt động đã tạm dừng, máy móc nằm im lìm, không có bóng dáng của công nhân làm việc. “Họ đến làm ít hôm rồi lại dừng, không biết khi nào thì xong, chúng tôi cũng ngán ngẩm với dự án này lắm rồi”- ông La Văn Thắng, bản Khe Nà, xã Châu Khê nói. Không những vậy, vào năm 2009, để thực hiện dự án, UBND huyện Con Cuông đã thu hồi hơn 38ha đất nông nghiệp, lâm nghiệp của người dân và UBND xã Châu Khê.
Nhưng đến nay chủ đầu tư mới chỉ hoàn tất việc bồi thường diện tích khu vực cụm đầu mối công trình của dự án với khoảng hơn 23.000m2 và hoàn thành cơ bản công tác đền bù cây cối hoa màu, vật kiến trúc cho các hộ dân bị ảnh hưởng tại khu vực lòng hồ thủy điện. Phần đất nông nghiệp và lâm nghiệp bị ảnh hưởng, vẫn chưa được đền bù. Ngoài ra, có 8ha rừng tự nhiên sẽ bị ngập dưới lòng hồ nếu thủy điện vận hành, nhưng đến nay vẫn chưa được chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác... Thậm chí, khi thuỷ điện tích nước, tuyến đường đi vào các bản nói trên, sẽ phải nằm dưới lòng hồ, vì thế đến nay chính quyền chưa dám đầu tư làm đường. Không chỉ có giao thông, đến nay hơn 400 hộ dân nơi đây vẫn chưa có điện lưới để sinh hoạt.
Ông Kha Văn Thương - Chủ tịch UBND xã Châu Khê (huyện Con Cuông) cho biết: Thủy điện Suối Choang ảnh hưởng đến cả đường giao thông lẫn đường điện trên địa bàn. Đến nay, phía chủ đầu tư mới chỉ đền bù hoa màu, tài sản trên đất. Xã đã nhiều lần đề xuất chủ đầu tư và các ngành liên quan sớm hoàn thiện công trình để nhân dân ổn định cuộc sống. Đồng thời, đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng cho người dân.
Tiếp tục xin gia hạn
Dự án Thủy điện Suối Choang thuộc danh mục các dự án thủy điện được phê duyệt tại Quyết định số 155 ngày 16/1/2008 của UBND tỉnh Nghệ An về việc phê duyệt quy hoạch thủy điện vừa và nhỏ tỉnh Nghệ An, với công suất lắp máy chỉ là 2,1MW. Sau đó, ngày 6/3/2009, Bộ Công thương đã có văn bản về việc điều chỉnh quy hoạch thủy điện nhỏ tỉnh Nghệ An, trong đó thỏa thuận để UBND tỉnh Nghệ An xem xét phê duyệt điều chỉnh quy hoạch dự án Thủy điện Suối Choang, nâng công suất lắp máy lên 4MW. Nhưng đến nay UBND tỉnh Nghệ An vẫn chưa ban hành quyết định phê duyệt điều chỉnh quy hoạch dự án...
Liên quan đến vấn đề này, Sở Công thương Nghệ An cũng đã có văn bản gửi các sở, ngành liên quan và UBND huyện Con Cuông để phối hợp làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân. Công văn này cũng đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường làm rõ trách nhiệm quản lý nhà nước của tổ chức, cá nhân có liên quan và vi phạm của chủ đầu tư đối với lĩnh vực đất đai. Bởi hiện nay dự án chưa hoàn thành các thủ tục cho thuê đất theo quy định của pháp luật nhưng đã thi công cơ bản.
“Việc chủ đầu tư chưa được cơ quan có thẩm quyền cho thuê đất, chưa có văn bản phê duyệt điều chỉnh quy hoạch nhưng vẫn tổ chức khởi công dự án là trái quy định. Đề nghị UBND huyện Con Cuông phối hợp UBND xã Châu Khê làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan” - công văn của Sở Công thương nêu rõ.
Được biết, gần đây chủ đầu tư Thủy điện Suối Choang tiếp tục có hồ sơ xin điều chỉnh dự án, trong đó đề nghị điều chỉnh tiến độ thực hiện dự án thành “Vận hành và phát điện lên điện lưới quốc gia vào tháng 6/2024”.
Ngày 22/8, UBND huyện Con Cuông đã ra quyết định xử phạt chủ đầu tư dự án Thủy điện Suối Choang 30 triệu đồng vì hành vi chiếm đất. Theo quyết định xử phạt, hành vi, vi phạm hành chính của công ty này là chiếm đất (sử dụng đất trên thực địa mà chưa hoàn thành các thủ tục giao đất, thuê đất theo quy định của pháp luật). Cụ thể là đã xây dựng một số công trình như đập dâng, nhà mát, trạm trộn, nhà bếp, nhà công vụ với tổng diện tích đã chiếm hơn 4.200m2...