Tìm diện mạo mới cho cố đô Huế

Cùng đó, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cũng tổ chức lấy ý kiến cộng đồng và tham vấn của các chuyên gia về Đồ án Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Quần thể Di tích cố đô Huế đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Một trong những vấn đề được quan tâm đó là cần hài hòa trong quá trình quy hoạch, bảo tồn và phát triển bền vững gắn với sinh kế của cộng đồng dân cư.

Theo PGS.TS Trần Đức Cường - Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, công tác quy hoạch cần căn cứ vào thực tế hiện nay của Quần thể Di tích cố đô Huế. Trong đó, đặc biệt quan tâm đến dân cư đang sinh sống ở khu vực di sản và vùng phụ cận. Việc triển khai quy hoạch, bảo tồn cần có sự tham gia góp ý của cộng đồng, thống nhất bàn bạc để hài hòa giữa sinh kế và bảo vệ, phát huy giá trị di sản.

“Di sản chỉ có thể có sức sống khi gắn với cuộc sống bình thường của người dân. Khi có sự điều chỉnh quy hoạch thì dứt khoát phải đụng chạm đến những nơi người dân đang sinh sống. Do vậy, cần phải có sự bàn bạc kỹ với người dân để làm thế nào vừa bảo tồn được di tích nhưng đồng thời cũng đảm bảo cuộc sống cho người dân” - ông Cường nêu ý kiến.

Trong khi đó, theo TS Trương Quốc Bình - nguyên Phó Cục trưởng Cục Bảo tồn Bảo tàng (Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch), quy hoạch lần này đã xây dựng, đề xuất được những giải pháp mang tính chất khả thi. Trong đó, đề cập đến vấn đề trồng rừng, cải tạo sông Hương, hệ thống thuỷ lợi, công tác quy hoạch sử dụng đất đai, phân vùng thành phố Huế nói riêng cũng như tỉnh Thừa Thiên Huế nói chung.

“Những giải pháp như thế nếu được thực hiện thì sẽ tạo ra những bước phát triển mới trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản cố đô Huế” - ông Bình nói.

Còn theo TS Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, quy hoạch, bảo tồn di sản vật thể cần lấy giá trị di sản phi vật thể làm nòng cốt, tiếp cận với những yếu tố hiện đại để phát huy giá trị di sản và có sự tương tác của cộng đồng.

“Chúng ta không phải chỉ ôm lấy cái “cổ” và giữ chặt nó. Thừa Thiên Huế chỉ có thể giàu lên được trên nền tảng cố đô nhờ tiếp cận những yếu tố hiện đại. Cấu trúc hiện đại, công cụ hiện đại… sẽ giúp cho Huế toả sáng. Một bên là sự trầm mặc, một bên là sự tận hưởng, tưng bừng, sôi nổi… Du khách đến Huế phải mua sắm, vui chơi, thức đêm như thế nào” - ông Thiên lưu ý.

Sau 30 năm kể từ khi được UNESCO vinh danh là Di sản Văn hóa thế giới (năm 1993), Quần thể Di tích cố đô Huế đã trải qua 2 lần quy hoạch (giai đoạn 1996-2010 và giai đoạn 2010-2020).

Hiện nay, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đang lập và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt 3 đồ án quy hoạch gồm: Quy hoạch tỉnh Thừa Thiên Huế thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Quy hoạch chung đô thị Thừa Thiên Huế đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065; và Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Quần thể di tích Cố đô Huế đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Tất cả đều hướng đến mục tiêu xây dựng Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trên nền tảng bảo tồn, phát huy giá trị di sản cố đô và bản sắc văn hóa Huế với đặc trưng văn hóa, di sản, sinh thái, cảnh quan, thân thiện môi trường và thông minh, theo Nghị quyết số 54 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Ông Nguyễn Thanh Bình - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết: “Chúng tôi quyết tâm để làm sao biến những giá trị văn hoá, những giá trị của Quần thể di tích cố đô Huế thực sự trở thành những tiềm năng, sức mạnh để phát triển tỉnh Thừa Thiên Huế xứng đáng với vị trí, vai trò trong quá trình hình thành và phát triển của địa phương; đóng góp thực chất vào bức tranh bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của Việt Nam, với vai trò là trung tâm văn hoá, du lịch lớn của cả nước”.

Trở lại với Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Quần thể di tích cố đô Huế đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Được biết, phạm vi nghiên cứu lập quy hoạch có tổng diện tích khoảng 134.000 ha, gồm không gian hình thành và phát triển cố đô; không gian cảnh quan, các địa danh, địa điểm, địa giới tự nhiên có quan hệ mật thiết trong quá trình hình thành Quần thể di tích cố đô Huế thuộc địa giới hành chính thành phố Huế, thị xã Hương Trà, thị xã Hương Thuỷ, huyện Quảng Điền và huyện Phú Vang (tỉnh Thừa Thiên Huế).

“

Theo kiến trúc sư Hoàng Đạo Kính, quy hoạch phải gắn với công việc bảo tồn di sản văn hóa - Quần thể di sản cố đô Huế trong sự liên quan mật thiết và không thể tách lìa khỏi di sản văn hóa Huế, của xã hội đô thị Huế mà không ở đâu có được. Trước tiên, cần đánh giá đầy đủ giá trị di tích này. Thứ hai là đánh giá hiện trạng. Thứ ba là đánh giá những gì đã làm được và hoạch định ra những vấn đề lớn như tổ chức không gian, vấn đề gắn kết đô thị, bảo vệ môi trường xung quanh. Không ở đâu di tích di sản lại gắn liền với thiên nhiên một cách nhân văn, một cách mềm mại như ở Huế. Vì thế, rất nhiều vấn đề cần phải làm rõ trước khi triển khai.