Tin vào những công dụng “tuyệt vời”: giảm cân, giảm đường huyết, thậm chí chữa được cả ung thư… được lan truyền trên mạng, nhiều người chọn chế độ ăn chay trường chỉ gồm gạo lứt, muối vừng. Đã có nhiều trường hợp nguy kịch vì chế độ ăn này.
Ăn chay trường không phải là liệu pháp an toàn cho sức khỏe.
Không thể chữa khỏi ung thư chỉ bằng chế độ thực dưỡng
GS.TS Mai Trọng Khoa - nguyên Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, nguyên Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai - khẳng định: Chưa ghi nhận trường hợp nào chữa khỏi bệnh ung thư chỉ bằng chế độ thực dưỡng. Một số người bệnh sau khi nhận được thông báo kết quả của bệnh viện thì bỏ mọi phác đồ điều trị do bác sĩ tư vấn, bỏ bệnh viện để về ăn theo chế độ “bỏ đói tế bào ung thư”, rồi tu luyện theo 1 pháp môn nào đó.
Kết quả, khi trở lại bệnh viện, người bệnh đó rơi vào tình trạng suy kiệt nặng, nhiều bệnh nhân lúc phát hiện mới ở giai đoạn rất sớm có nhiều cơ hội điều trị thì giờ đã vào giai đoạn 3, giai đoạn 4, thậm chí giai đoạn cuối trên một thân thể suy kiệt. Thay vì áp dụng phác đồ điều trị, các bác sĩ lại phải chống suy kiệt bằng việc truyền đạm, đường, các chất dinh dưỡng… để nâng cao thể trạng. Và không ít trong số những người bệnh đó đã đi về thế giới bên kia do suy kiệt trước khi bị chết vì ung thư.
Trong Y học hiện đại, quan điểm “bỏ đói tế bào ung thư” để dẫn đến người bệnh bị suy kiệt là nhận thức không đúng. Bản chất của vấn đề, đó là cần có một cơ thể khỏe mạnh thì mới tạo ra hệ thống miễn dịch tốt, đủ khả năng phát hiện, ức chế, tiêu diệt các tác nhân gây bệnh - trong đó có tế bào ung thư. Bản thân tế bào ung thư cũng cần dinh dưỡng và chúng sẽ lấy dinh dưỡng từ chính người bệnh. Nếu người mắc ung thư không được cung cấp đủ năng lượng, người bệnh sẽ gầy sút, suy kiệt, không đủ sức khỏe để chống chọi với bệnh tật cũng như không đáp ứng được với các phương pháp điều trị đặc hiệu như phẫu thuật, xạ trị, hóa trị… Vì vậy, người bệnh và gia đình người bệnh không nên cả tin, tốn kém tiền bạc, thời gian để rồi đánh mất cơ hội điều trị chính thống ngay từ giai đoạn vàng.
Bên cạnh các phương pháp điều trị như hóa trị, xạ trị, phẫu thuật, điều trị nội tiết, điều trị đích, gần đây có thêm một phương pháp mới là điều trị miễn dịch. Nếu trước kia chúng ta tác động và tiêu diệt trực tiếp các tế bào ác tính bằng phẫu thuật, hóa chất, xạ trị, điều trị đích… thì bây giờ, bằng phương pháp điều trị miễn dịch, tức là giúp các tế bào miễn dịch (tế bào T…) của hệ thống miễn dịch nhận diện và tiêu diệt tế bào khối u. Đây là phương pháp điều trị gián tiếp. Người bệnh cần một chế độ ăn uống hợp lý, khoa học đủ chất… Do đó, bên cạnh việc dùng thuốc và các phương pháp điều trị đặc hiệu thì dinh dưỡng là một phần không thể thiếu trong liệu trình điều trị bệnh nói chung và đặc biệt đối với người bệnh ung thư.
Ăn chay thế nào để đảm bảo sức khoẻ
Chia sẻ về tình trạng nhiều người chọn chế độ ăn chay như hiện nay, BS Nguyễn Văn Tiến - Trung tâm Giáo dục truyền thông dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia - cho biết: Đây là một chế độ ăn gồm những thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật (rau, củ, quả, các loại hạt...), hoàn toàn không sử dụng các thực phẩm có nguồn gốc động vật như các loại thịt (thịt lợn, thịt bò... và các loại thịt gia cầm), cá và hải sản. Ăn chay có nhiều chất xơ giúp chống táo bón, giảm cholesterol, giảm thèm ăn, tránh được béo phì, chất xơ làm giảm triglyceride và mỡ xấu LDL… Song, nếu ăn chay trường diễn thường bị thiếu một số chất khoáng như sắt, kẽm, can xi, vitamin B12... dễ có nguy cơ thiếu máu. Vì vậy, người trưởng thành nên ăn chay ít nhất mỗi tuần một lần để thanh lọc cơ thể, tránh bệnh tật, giúp tâm hồn thư thái, tinh thần nhẹ nhõm, người lớn tuổi cần một số chất dinh dưỡng từ thức ăn nguồn động vật. Vì thế ăn chay trường không phải là liệu pháp an toàn cho sức khỏe.
Chung quan điểm này, BS. Phạm Duy Tùng - Bệnh viện Đa khoa Đức Giang - cảnh báo: Mỗi người có một chế độ dinh dưỡng khác nhau, đặc biệt là những trường hợp có bệnh lý nền sẵn, vì thế người dân không nên ăn chay theo chế độ trên mạng, có thể dẫn đến thiếu vi chất gây suy dinh dưỡng, rối loạn điện giải, và gây biến chứng nặng nề. Trước khi ăn chay, bệnh nhân cần được bác sĩ dinh dưỡng tư vấn chế độ ăn hợp lý, đầy đủ dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.
Đáng ngại hơn, nhiều người bệnh ung thư còn chọn chế độ ăn chay với gạo lứt, muối vừng và tin với chế độ ăn như vậy hạn chế sự phát triển của khối u, thậm chí khỏi bệnh. Đây là một quan niệm hết sức sai lầm. Theo PGS.TS Nguyễn Thị Lâm - nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia - gạo lứt thực chất là loại gạo chỉ xát vỏ trấu ngoài, còn nguyên lớp vỏ cám bên trong nên vẫn giữ được chất xơ và các dưỡng chất quan trọng khác như các loại vitamin, canxi, sắt, kẽm và đạm. Khi phương pháp ăn gạo lứt, muối vừng trị bệnh - công trình nghiên cứu của một giáo sư người Nhật được coi là Tổ chức Y tế thế giới công nhận - phong trào ăn loại thực phẩm này nhanh chóng lan ra nhiều nước. Tuy nhiên, cho đến thời điểm này, vẫn chưa có công trình khoa học nào trên thế giới khẳng định gạo lứt có khả năng phòng chống ung thư. Gạo lứt cũng chỉ là một chất tinh bột cung cấp một phần chất dinh dưỡng, vẫn rất cần ăn bổ sung với các nhóm thực phẩm khác giàu protit, lipit, rau củ quả khác để cung cấp đầy đủ vitamin và khoáng chất cho cơ thể. “Ngay cả với những người khỏe mạnh bình thường, chứ chưa nói tới bệnh nhân ung thư, lạm dụng gạo lứt hàng ngày mà không có thêm dinh dưỡng khác lâu ngày có thể gây nguy hại, làm cho cơ thể suy nhược trầm trọng vì thiếu những chất mà trong gạo lứt không có.