Tội phạm công nghệ trong lĩnh vực tài chính diễn biến phức tạp

An ninh mạng diễn biến phức tạp

Thượng tá Triệu Mạnh Tùng - Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an cho biết, tội phạm sử dụng công nghệ cao trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng đang diễn biến hết sức phức tạp, với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, có tổ chức, mang tính xuyên quốc gia, lợi dụng sâu các nền tảng công nghệ mới, không gian mạng và sự phát triển nhanh của tài chính số.

Thực tiễn cho thấy, các hành vi tấn công, chiếm đoạt tài sản, rửa tiền, thao túng dữ liệu, lừa đảo công nghệ cao không chỉ gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế mà còn trực tiếp tác động đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội và niềm tin của người dân đối với hệ thống tài chính, tiền tệ. Do đó, yêu cầu đặt ra là phải nhận diện đúng, hành động sớm, chủ động từ xa, tuyệt đối không để bị động, bất ngờ.

Trong thời gian qua, ngành ngân hàng là một trong những ngành tiên phong trong công cuộc chuyển đổi số, đổi mới về công nghệ, dịch vụ. Chất lượng và tiện ích của các dịch vụ ngân hàng điện tử không ngừng được nâng cao. Các tổ chức tín dụng và đơn vị cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán tích cực ứng dụng các công nghệ hiện đại như điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo, tự động hóa bằng robot, dữ liệu lớn... vào hoạt động quản trị, phân tích dữ liệu và chăm sóc khách hàng, qua đó tạo ra những trải nghiệm giao dịch mới, thuận tiện, an toàn và đáp ứng nhu cầu sử dụng dịch vụ 24/7.

Bên cạnh đó, chất lượng và giá trị giao dịch qua các kênh thanh toán điện tử tăng trưởng vượt bậc, với nhiều ngân hàng đạt tỷ lệ trên 95% giao dịch được thực hiện trên nền tảng số. Hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử hiện xử lý bình quân hơn 41 triệu giao dịch mỗi ngày, trong khi hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng đạt giá trị thanh toán trung bình trên 1,55 triệu tỷ đồng/ngày, cho thấy quy mô và vai trò ngày càng lớn của hạ tầng thanh toán số trong nền kinh tế.

Cùng với đó, công nghệ ngân hàng tiếp tục được đầu tư, nâng cấp một cách đồng bộ theo các thông lệ và chuẩn mực quốc tế, tạo nền tảng quan trọng cho việc phát triển các dịch vụ tài chính hiện đại, an toàn và bền vững trong giai đoạn tới.

Tuy nhiên, theo ông Phan Thái Dũng - Phó Cục trưởng Công nghệ thông tin (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam), chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, môi trường an ninh mạng toàn cầu diễn biến phức tạp, kéo theo rủi ro và thách thức mới có khả năng tác động trực tiếp đến hoạt động ổn định và sự phát triển bền vững của ngành. Đáng chú ý, tấn công mạng đang trở thành vấn đề an ninh phi truyền thống mang tính toàn cầu, là mối quan tâm chung của các quốc gia trên thế giới.

Nâng cao bảo mật

Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đã xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực phát triển trọng yếu, đồng thời nhấn mạnh an ninh mạng, an ninh dữ liệu và chủ quyền số là điều kiện tiên quyết.

Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân cũng đặt ra yêu cầu xây dựng môi trường số an toàn, minh bạch, bảo vệ vững chắc hệ thống tài chính -ngân hàng.

Hành lang pháp lý tiếp tục được củng cố thông qua Luật An ninh mạng, Luật Công nghiệp công nghệ số và các văn bản liên quan. Đáng chú ý, việc Việt Nam chủ động thúc đẩy Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng, trong đó có Công ước Hà Nội, thể hiện rõ vai trò và trách nhiệm trong hợp tác quốc tế bảo vệ không gian mạng.

Ở góc độ thị trường, ông Nguyễn Đình Thắng - Chủ tịch Trung tâm Hội đồng quản lý tài sản số, kiến nghị cần sớm hoàn thiện pháp luật về tài sản số, an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân; quy định rõ trách nhiệm bảo mật của ngân hàng, fintech và các trung gian thanh toán; đồng thời tăng cường chế tài xử lý vi phạm và nâng cao nhận thức xã hội về an ninh tài chính số.

Thượng tá Triệu Mạnh Tùng cho biết, thời gian tới, A05 sẽ tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, doanh nghiệp và người dân trong bảo vệ an ninh tài chính và an toàn không gian mạng.

“Bảo vệ an ninh tài chính là nhiệm vụ liên ngành, gắn chặt giữa an ninh mạng, an ninh dữ liệu và an ninh kinh tế, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan quản lý, lực lượng chức năng, hệ thống ngân hàng và doanh nghiệp công nghệ” - Thượng tá Triệu Mạnh Tùng khẳng định.