Tổng thống Biden gia hạn tình trạng khẩn cấp đối với Iran

Ngày 6/3, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã gia hạn tình trạng khẩn cấp đối với Iran, do Tổng thống Mỹ Jimmy Carter đưa ra vào năm 1979 trong cuộc Cách mạng Hồi giáo của Iran.

Các hành động và chính sách của Iran “tiếp tục gây ra mối đe dọa bất thường đối với an ninh quốc gia, chính sách đối ngoại và nền kinh tế của Mỹ”, Tổng thống Biden cho biết trong thông báo, đồng thời cáo buộc Tehran “phổ biến và phát triển tên lửa cũng như các hành động phi đối xứng và thông thường khác khả năng vũ khí, "duy trì" mạng lưới và chiến dịch xâm lược khu vực", hỗ trợ" các nhóm khủng bố" và "các hoạt động ác ý của Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo".

Theo một lá thư riêng gửi cho Chủ tịch Thượng viện Kamala Harris và Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi (D-CA) hôm 5/3, về cơ bản, Tổng thống Biden đã gia hạn tuyên bố khẩn cấp năm 1995, cấm đầu tư vào các công ty dầu mỏ của Iran hoặc vào các mỏ dầu của Iran. Tuy nhiên, tình trạng khẩn cấp như vậy đã tồn tại kể từ năm 1979, khi Cách mạng Iran lật đổ Mohammed Reza Shah, vị quân chủ thân phương Tây, dưới sự đỡ đầu của Mỹ và Anh đã chống lại phong trào dân túy do Thủ tướng Mohammed Mossadeq lãnh đạo 26 năm trước đó.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh cuộc khủng hoảng đang diễn ra xung quanh việc Mỹ có thể quay trở lại Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung năm 2015 (JCPOA), một thỏa thuận 8 bên trong đó Iran đồng ý đưa ra các giới hạn nghiêm ngặt đối với việc tinh chế uranium của mình để đổi lấy việc giảm các lệnh trừng phạt quốc tế.

Năm 2018, Mỹ đã đơn phương rút khỏi JCPOA, khi cựu Tổng thống Donald Trump tuyên bố Iran đã vi phạm thỏa thuận - điều mà không bên nào khác trong thỏa thuận đồng ý và không tuân theo việc Trump cắt đứt thương mại và quay trở lại các lệnh trừng phạt.

Đáp lại, Iran bắt đầu giảm các cam kết với thỏa thuận, tăng chất lượng và số lượng uranium mà nước này tinh chế và hạn chế khả năng thanh tra của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế khi thực hiện các cuộc kiểm tra đột xuất.

Sau khi Tổng thống Biden nhậm chức vào 1/2021, ông đã ra dấu hiệu sẵn sàng quay trở lại thỏa thuận, nhưng giờ đây hai quốc gia lại đi vào bế tắc khi đều khăng khăng rằng đối phương có các động thái đầu tiên.