Tránh lãng phí sách giáo khoa
Năm học đã bắt đầu được 2 tuần nhưng nhiều học sinh vùng khó khăn vẫn chưa có đủ sách giáo khoa (SGK) để học. Nhiều tổ chức, cá nhân muốn giúp đỡ, ủng hộ SGK cho các em nhưng gặp khó khi có nhiều bộ sách khác nhau. Điều này sẽ được giải quyết từ năm học 2026 - 2027 khi có một bộ SGK thống nhất toàn quốc sử dụng.
Giải bài toán lãng phí
Ngay sau lễ khai giảng, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Đak Sơmei (xã Đak Sơmei, tỉnh Gia Lai) Nguyễn Xuân Luân đã đăng tải lời kêu gọi các đơn vị trường học, mạnh thường quân hỗ trợ SGK cho học sinh của mình vì có tới 60% học sinh từ lớp 1 đến lớp 5 của trường chưa có SGK để học, ảnh hưởng lớn đến chất lượng giáo dục. Được biết, năm học này trường có 1.050 học sinh thuộc xã vùng 3 là xã đặc biệt khó khăn theo Quyết định số 33/2020/QĐ-TTg ngày 12/11/2020 của Thủ tướng Chính phủ. Các em học sinh chủ yếu là đồng bào dân tộc Ba Na và đồng bào Mông, đa phần gia đình thuộc hộ nghèo nên không đủ điều kiện mua sách cho con em, dù trên thị trường SGK hiện nay vẫn có sẵn. Thư viện của trường mới hình thành nên không có nguồn sách để cho mượn. Trong khi đó, ngân sách chỉ đủ chi trả lương và phụ cấp cho giáo viên, hoàn toàn không thể mua SGK cho học sinh.
Thầy giáo Nguyễn Mạnh Tuân - giáo viên Trường THPT Tuần Giáo (tỉnh Điện Biên) cũng kêu gọi ủng hộ SGK cho học sinh trường mình vì đến thời điểm này, vẫn nhiều học sinh của trường chưa có đủ SGK.
Đây không phải là hiện tượng hiếm gặp khi mỗi mùa khai giảng đến, ở nhiều ngôi trường vẫn thiếu ngược xuôi, từ SGK đến trang thiết bị, cơ sở vật chất và cả giáo viên… Trước đây, khi cả nước dùng chung một bộ SGK, rất nhiều nhóm thiện nguyện đã quyên góp SGK gửi tới học sinh vùng khó nhưng sau này, do mỗi trường học bộ sách khác nhau, thậm chí một trường chọn một vài môn trong cả 3 bộ đang có nên việc ủng hộ này rất hạn chế. Sách quyên góp được có thể không phải là sách trường đó đang học nên gửi lên cũng lãng phí.
Quyết định tại Nghị quyết 71 của Bộ chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo đã giải quyết được tình trạng này. Từ năm học tới, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ cung cấp một bộ SGK thống nhất trên cả nước. Tin vui nữa là lộ trình đến năm 2030 cung cấp SGK miễn phí cho tất cả học sinh. Bài toán thiếu SGK của giáo dục vùng khó nói chung và những học sinh có hoàn cảnh khó khăn nói riêng sẽ được giải quyết với chính sách nhân văn này.
Chương trình hành động cụ thể
SGK thống nhất dùng chung và miễn phí SGK từ năm 2030 là những nội dung được đề cập tại Nghị quyết chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo vừa được Chính phủ ban hành. Theo đó, có 8 nhiệm vụ trọng tâm được Chính phủ quán triệt nhằm thực hiện hiệu quả chương trình này gồm nâng cao nhận thức, đổi mới tư duy và hành động, xác định quyết tâm chính trị mạnh mẽ để đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Đổi mới mạnh mẽ thể chế, tạo cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội cho phát triển giáo dục và đào tạo. Tăng cường giáo dục toàn diện đức, trí, thể, mỹ, hình thành hệ giá trị con người Việt Nam thời đại mới. Chuyển đổi số toàn diện, phổ cập và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong giáo dục và đào tạo. Tập trung xây dựng đội ngũ nhà giáo, cơ sở vật chất trường lớp đạt chuẩn, nâng cao chất lượng giáo dục mầm non và phổ thông. Trong đó, rà soát hoàn thiện chương trình giáo dục phổ thông, tăng thời lượng các môn khoa học, công nghệ, tin học...
Tại Hội nghị toàn quốc trực tiếp kết hợp trực tuyến do Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức ngày 16/9 nhằm quán triệt, triển khai thực hiện 4 nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh sẽ tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách; khẩn trương rà soát, đánh giá việc triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông để điều chỉnh phù hợp là những nhiệm vụ cần triển khai ngay trong năm 2025. Trong đó, mục tiêu là bảo đảm cung cấp một bộ SGK thống nhất toàn quốc, sử dụng ngay từ năm học 2026 - 2027; xây dựng lộ trình, tính toán chi phí để tới năm 2030 cung cấp miễn phí SGK cho tất cả học sinh.
Chủ trương đã rõ, chương trình hành động đã được nêu cụ thể. TS Bùi Thị An - Chủ tịch Hội Nữ trí thức Hà Nội cho rằng, dùng chung một bộ SGK thống nhất và tiến tới miễn phí SGK là một chính sách đúng đắn và nhân văn. Điều này thống nhất với mục tiêu hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non từ 3 - 5 tuổi và giáo dục bắt buộc đối với bậc THCS vào năm 2030, hoàn thành phổ cập giáo dục phổ thông, tương đương vào năm 2035. Điều quan trọng trước mắt là phải thực hiện sao cho hiệu quả, không chỉ bảo đảm về mặt tiến độ, thời gian mà chất lượng cũng cần đặc biệt chú trọng. Bà An ủng hộ việc đầu tiên cần thực hiện đó là phải rà soát lại toàn bộ chuẩn kiến thức trong chương trình để bảo đảm nội dung phù hợp, tránh tình trạng quá tải sau 5 năm triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018, là cơ sở quan trọng để xây dựng bộ SGK mới đáp ứng được yêu cầu đổi mới, phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi và khả năng tiếp thu của học sinh.
