Hướng mạnh về cơ sở, gần dân sát dân là phương châm hoạt động của công tác Mặt trận nhiều tỉnh thành trong cả nước. Chia sẻ của lãnh đạo Mặt trận các địa phương cho thấy nếu phát huy được vai trò chủ thể của nhân dân, các phong trào, các cuộc vận động đều nhận được sự đồng thuận của nhân dân.
Để có được diện tích nông thôn mới của Hà Tĩnh như ngày hôm nay, cần phải khẳng định điều đầu tiên đó là phát huy được vai trò chủ thể của Nhân dân dân trong xây dựng nông thôn mới, được phát triển khai bản bản, sâu rộng trên tất cả các địa điểm, được thể hiện thông qua các phong trào thi đua, đặc biệt là phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới - đô thị văn minh.
Để có được diện tích nông thôn mới của Hà Tĩnh như ngày hôm nay, cần phải khẳng định điều đầu tiên đó là phát huy được vai trò chủ thể của Nhân dân dân trong xây dựng nông thôn mới, được phát triển khai bản bản, sâu rộng trên tất cả các địa điểm, được thể hiện thông qua các phong trào thi đua, đặc biệt là phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới - đô thị văn minh.
Xây dựng nông thôn mới chính là Chương trình có tác động lớn, toàn diện đến xã hội nông thôn, đến người dân và người dân được thụ hưởng trên chính thành quả của mình làm ra; do đó luôn đảm bảo nhất quán yếu tố chủ thể trong xây dựng nông thôn mới là người dân. Tỉnh đã huy động cả hệ thống chính trị và toàn xã hội vào cuộc một cách quyết liệt, với phương châm: “Dựa vào dân để lo cuộc sống cho dân”, "Nâng đầu đỡ cuối, tất cả cùng tiến bộ, phát triển", "Dừng lại là rớt chuẩn", luôn quán triệt phương châm "Nông thôn mới có điểm khởi đầu, không có điểm kết thúc".
Bên cạnh phát huy sức dân, khơi dậy truyền thống vươn lên trong khó khăn của người dân Hà Tĩnh, tỉnh đã ban hành nhiều cơ chế chính sách, phù hợp thực tế từng vùng, từng địa bàn và từng thời điểm; quan tâm huy động nguồn xã hội hóa, ngân sách nhà nước chủ yếu mang tính hỗ trợ, kích hoạt, thưởng theo kết quả đầu ra, phân cấp, trao quyền chủ động cho cơ sở, người dân và cộng đồng.
Để phát huy nội lực nhân dân, phải đặc biệt quan tâm công tác tuyên truyền, vận động, đào tạo, tập huấn, nâng cao nhận thức, ý thức của đội ngũ cán bộ, người dân và cộng đồng, tạo sự đồng thuận cao trong triển khai. Kiên trì để từng bước chuyển nhận thức, tư duy của người dân từ “thụ động” sang “chủ động”, phát huy cao vai trò chủ thể của chính người dân. Cán bộ cơ sở, cán bộ Mặt trận, đoàn viên, hội viên phải gương mẫu đi đầu, tận tụy, hy sinh, cống hiến và phải vào cuộc bằng các hành động cụ thể, rõ việc, chính đó là hình thức “vận động” tốt nhất để nhân dân đồng hành, làm theo. Ngoài ra, cán bộ, đoàn viên, hội viên phải trực tiếp đến với dân, tham gia làm cùng người dân và hướng dẫn cụ thể người dân làm và phải luôn biết "giữ lửa" cho phong trào xây dựng nông thôn mới, từ đó nhân dân ủng hộ, tin tưởng và thực hiện một cách tự giác, trách nhiệm; tạo sự phấn đấu trong từng gia đình, tổ liên gia, từng khu dân cư, từng xã để hoàn thành nhiệm vụ.
Đối với cán bộ nói chung và cán bộ Mặt trận, đoàn thể nói riêng, phải thực sự biết xúc cảm trước những khó khăn của người dân; trăn trở với những “đòi hỏi thiết thân nhưng hợp lý” của nhân dân, từ đó tìm tòi cách làm, tìm hướng tháo gỡ cho người dân từ những việc nhỏ nhất. Gắn với đó, cần lựa chọn những người cán bộ tâm huyết, trách nhiệm, có năng lực; đồng thời thường xuyên theo dõi, mạnh dạn điều chuyển, thay thế, tăng cường cán bộ có năng lực về thay thế những xã có đội ngũ cán bộ yếu, địa bàn khó khăn… Thông qua đây cũng là môi trường cán bộ trưởng thành, rèn luyện qua cơ sở và đánh giá cán bộ qua thực tiễn. Xác định xây dựng nông thôn mới là tiêu chí quan trọng để đánh giá nhiệm vụ chính trị hàng năm, làm thước đo đánh giá, xếp loại tổ chức, cá nhân, phân công, bố trí cán bộ.
MTTQ các cấp thực hiện tốt chức năng giám sát, phản biện xã hội, góp phần thực hiện hiệu quả nội dung phát huy dân chủ: Tăng cường sinh hoạt, đối thoại với nhân dân, phát huy cao dân chủ cơ sở; công khai, minh bạch trong quản lý, sử dụng nguồn lực, bảo đảm sử dụng hiệu quả, tạo sự đồng thuận, tin tưởng của người dân, cộng đồng và toàn xã hội. Xây dựng nông thôn mới là một quá trình lâu dài, không được chủ quan, nóng vội, nhưng cũng cần hết sức tích cực, quyết liệt, vừa làm vừa rút kinh nghiệm hoàn thiện. Trong đó, việc phát huy nội lực nhân dân yếu tố tiên quyết, cùng với sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền, vai trò của MTTQ và Ban Công tác Mặt trận Khu dân cư cũng rất quan trọng, vì chính họ là những người ở gần dân, hiểu được tâm tư nguyện vọng, phong tục tập quán của người dân. Khi Đảng nói dân tin, cán bộ Mặt trận tuyên truyền dân nghe, chính quyền triển khai dân ủng hộ. Thực tiễn đang đặt ra một số vấn đề cần phải tiếp tục quan tâm, đó là tính bền vững, sự hài lòng thực sự của người dân đối với kết quả xây dựng nông thôn mới. Cả lý luận và thực tiễn đều cho thấy chỉ có phát huy vai trò chủ thể của người dân mới bảo đảm sự thành công xây dựng nông thôn mới.
Qua triển khai thực hiện phong trào thi đua “Đồng Khởi mới” đã làm chuyển biến tích cực từ nhận thức đến hành động của cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và người dân; tạo sự đồng thuận xã hội cao, năng suất, hiệu quả làm việc được nâng lên. Nhiều địa phương, cơ sở đã phát huy sáng tạo trong cách nghĩ, cách làm, tạo những mô hình, điển hình tiên tiến về phát triển kinh tế, tích cực giúp nhau giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống, khuyến khích làm giàu chính đáng, bảo đảm trật tự an toàn xã hội.
Ủy ban MTTQ các cấp trong tỉnh vận động nhân dân phát huy vai trò làm chủ, thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở; tổ chức cho nhân dân tham gia xây dựng Đảng, chính quyền bằng nhiều hình thức phong phú; phát huy vai trò giám sát và phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam các cấp, nội dung giám sát gắn với các nhiệm vụ chính trị của địa phương, liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên và các tầng lớp nhân dân.
Qua quá trình triển khai, thực hiện phong trào thi đua “Đồng Khởi mới” của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, MTTQ tỉnh Bến Tre rút ra một số kinh nghiệm như:
Một là, có sự quan tâm lãnh, chỉ đạo, đề ra chủ trương sâu sát, kịp thời của cấp ủy đảng.
Hai là, cán bộ MTTQ Việt Nam các cấp phải chủ động, tâm huyết, đeo bám, không ngại khó, từ đó đề ra các công việc cụ thể phát động người dân thực hiện có hiệu quả chủ trương của cấp ủy; sẵn sàng đăng ký, đột phá vào những việc khó, vướng từ cơ sở; qua đó chủ động tham mưu với cấp ủy, đề xuất với chính quyền tạo điều kiện, cơ chế để phát huy vai trò, sức mạnh của khối Đại đoàn kết toàn dân tộc.
Ba là, xác định dân dân là chủ thể trong tuyên truyền, vận động, từ đó phát huy dân chủ trong tuyên truyền, tạo đồng thuận; thực hiện tốt phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát và dân thụ động”; đổi mới, sáng tạo ra nhiều dạng truyền thông tuyên truyền.
Bốn là, để phát triển khai, thực hiện phong trào thi đua “Đồng Khởi mới” có sức lan tỏa mạnh mạnh thì phải gắn kết các cuộc đua vận động, các phong trào do MTTQ Việt Nam các cấp và các tổ chức thành viên của giao diện chủ sở hữu được thực hiện; xác định tâm, điểm; phát động theo mỏ, có sơ, tổng kết, rút kinh nghiệm, biểu dương, khen thưởng những tập thể, cá nhân thực hiện tốt; bằng cách nào đó để nhân rộng các mô hình mới.
Năm là, vận động nhân dân cùng tham gia thực hiện các hoạt động phong trào, các cuộc phiêu lưu ở địa phương làm cho tinh thần “Đồng Khởi mới” đến với từng người, từng nhà, từng cơ quan, đơn vị, đưa phong trào thi đua “Đồng khởi mới” trở thành xung lực chính trị thúc đẩy Bến Tre phát triển. Thực hiện tốt “Xây dựng điển hình, học tập điển hình, bắt nhanh điển hình, vượt qua điển hình” trên các lĩnh vực.