Việt Nam lần đầu xét nghiệm viêm gan D giúp phòng ngừa diễn tiến xơ gan, ung thư gan

Virus gây viêm gan D (HDV) là virus nguy hiểm, chỉ tấn công người đã nhiễm viêm gan B; khi đồng nhiễm, nguy cơ xơ gan và ung thư gan tăng 2-3 lần. Việt Nam có khoảng 10 triệu người mắc viêm gan B nhưng phần lớn chưa tầm soát viêm gan D, khiến dữ liệu quản lý nguy cơ còn thiếu.

Bác sĩ Phương Lễ Trí, Giám đốc Điều hành Viện Nghiên cứu Tâm Anh, cho biết HEP-D là nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Tâm Anh và Viện Vi sinh - Chống dịch Stanford, cũng là nghiên cứu lớn nhất về viêm gan D tại Việt Nam. Chương trình triển khai tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM và Bệnh viện Bạch Mai từ 11/2025 đến 7/2026, nhằm giúp bệnh nhân viêm gan B phát hiện nguy cơ đồng nhiễm, phòng ngừa diễn tiến nhanh tới xơ gan, ung thư gan. Đồng thời đặt nền tảng cho phác đồ, thuốc điều trị và nâng cao năng lực chẩn đoán, điều trị bệnh gan trong nước.

Dự án là một trong bốn chương trình hợp tác giữa hai viện từ năm 2023, hỗ trợ bác sĩ Việt Nam tăng năng lực chuyên môn và bảo vệ hàng triệu người nhiễm viêm gan B trước nguy cơ viêm gan D.

Chuẩn hóa quốc tế xét nghiệm viêm gan D

Virus viêm gan D được mô tả từ năm 1977 tại Ý. Nhiều quốc gia đã xét nghiệm đánh giá nguy cơ đồng nhiễm với viêm gan B, nhưng kỹ thuật này đòi hỏi tiêu chuẩn chuyên biệt và độ chính xác cao.

Để triển khai HEP-D theo chuẩn quốc tế, Stanford đào tạo trực tiếp kỹ thuật xét nghiệm viêm gan D cho đội ngũ Trung tâm Xét nghiệm, Viện Nghiên cứu Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Hệ thống đã đầu tư đồng bộ trang thiết bị xét nghiệm virus viêm gan siêu vi D chuyên dụng hiện đại trị giá hàng chục tỷ đồng phục vụ cho nghiên cứu này. “Nghiên cứu HEP-D của Viện Nghiên cứu Tâm Anh áp dụng chuẩn xét nghiệm quốc tế, thiết bị và quy trình đồng bộ, nhằm đảm bảo dữ liệu đủ độ tin cậy để thẩm định, so sánh với các nghiên cứu lớn trên thế giới”, bác sĩ Trí cho biết.

Trong nghiên cứu viêm gan D tại Viện Nghiên cứu Tâm Anh, các chuyên gia của Viện Vi sinh và Chống dịch Stanford đã trực tiếp đào tạo về kỹ thuật Q-MAC, sử dụng các hệ thống máy chuyên dụng hiện đại của BioDot và Odyssey DLx của LI‑COR (Mỹ). Kỹ thuật giúp đánh giá chính xác tỷ lệ lưu hành viêm gan D, đặc biệt là trên bệnh nhân viêm gan B mạn tính.

Hệ thống BVĐK Tâm Anh còn sở hữu Trung tâm Giải phẫu bệnh - Tế bào đạt chuẩn CAP và ISO 15189:2012 - đơn vị đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam đạt cả hai chứng nhận, khẳng định năng lực xét nghiệm chuyên sâu, đặc biệt trong ung bướu và bệnh truyền nhiễm như viêm gan B, D. Kết quả xét nghiệm tại Tâm Anh được công nhận quốc tế, hỗ trợ hội chẩn và điều trị theo chuẩn toàn cầu.

Trong lĩnh vực chẩn đoán bệnh, Tâm Anh còn sở hữu hàng loạt thiết bị chẩn đoán hiện đại như các hệ thống máy siêu âm Acuson Sequoia; GE E10s và GE Fortis kết hợp kỹ thuật mới ARFI siêu âm đàn hồi, giúp đo độ đàn hồi mô gan, đo độ xơ hóa gan do biến chứng viêm gan B, D, đánh giá chính xác giai đoạn và điều trị kịp thời. “Siêu máy” CT hơn 100.000 lát cắt, CT 1975 lát cắt và MRI 3 Tesla hiện đại hàng đầu thế giới, cung cấp hình ảnh chi tiết về mô gan, đánh giá mức độ viêm và gan nhiễm mỡ chính xác.

Bác sĩ Phương Lễ Trí cho biết HEP-D thu nhận bệnh nhân từ 16 tuổi, đã được chẩn đoán viêm gan B mạn. Người tham gia chỉ cần thăm khám một lần và xét nghiệm máu đánh giá nhiễm viêm gan D; toàn bộ chi phí xét nghiệm được miễn phí và hỗ trợ một phần chi phí đi lại. Từ ngày 25/11, BVĐK Tâm Anh Hà Nội, TP HCM và Bệnh viện Bạch Mai bắt đầu thu tuyển bệnh nhân. Bác sĩ sẽ đánh giá điều kiện phù hợp trước khi tham gia.

Nghiên cứu HEP-D cùng các nhà khoa học từ Stanford (Hoa Kỳ) không chỉ mang ý nghĩa của bước tiến khoa học quan trọng tiếp theo của các nhà khoa học y học Việt Nam, mà còn mang lại ý nghĩa xã hội thiết thực khi Việt Nam có thể tự chủ trong xét nghiệm tầm soát phát hiện sớm, chính xác một căn bệnh nguy hiểm bậc nhất như viêm gan do virus đang đe dọa sức khỏe cho khoảng gần 10 triệu người bệnh tại Việt Nam và còn có nguy cơ gia tăng trong thời gian tới.