Võ Nhai : Thúc đẩy giảm nghèo thông tin cho đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn xã

Giảm nghèo thông tin chính là mở cánh cửa tri thức.

Thực hiện Nghị quyết 1683/NQ-UBTVQH15 ngày 16/6/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã tại tỉnh Thái Nguyên, xã Võ Nhai được thành lập trên cơ sở sáp nhập ba đơn vị hành chính là xã Phú Thượng, xã Lâu Thượng và thị trấn Đình Cả (huyện Võ Nhai cũ). Việc hợp nhất này mở ra một giai đoạn phát triển mới, với quy mô dân số trên 17.397 người, 4.185 hộ, cùng 26 xóm và tổ dân phố, nơi các dân tộc Kinh, Tày, Nùng, Dao, Cao Lan, Sán Dìu… cùng chung sống, tạo nên một bức tranh văn hóa phong phú, đậm bản sắc vùng cao.

Được thừa hưởng nền tảng cơ sở vật chất, hệ thống hạ tầng và thiết chế xã hội từ huyện Võ Nhai cũ, xã Võ Nhai bước đầu đã ổn định bộ máy chính quyền, duy trì an ninh trật tự, phát triển kinh tế - xã hội tương đối đồng đều. Công tác chăm lo đời sống nhân dân luôn được đặt lên hàng đầu, đặc biệt là công tác giảm nghèo bền vững. Tính đến thời điểm báo cáo, tỷ lệ hộ nghèo của xã còn 2,25% (93 hộ), hộ cận nghèo 2,27% (94 hộ). So với nhiều địa phương miền núi khác, đây là tỷ lệ không quá cao, nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ tái nghèo khi điều kiện sống còn phụ thuộc nhiều vào thời tiết, giá cả nông sản và khả năng tiếp cận thông tin của người dân.

Trong đó, giảm nghèo về thông tin được xác định là một trong những yếu tố then chốt để giúp người dân chủ động phát triển kinh tế, nâng cao năng lực tiếp cận chính sách, kỹ thuật, dịch vụ xã hội.

Xã Võ Nhai có đặc điểm địa hình rộng, nhiều xóm nằm xa trung tâm, đường núi quanh co, sóng điện thoại và mạng Internet chưa ổn định tại một số khu vực. Đối với người dân vùng sâu, vùng xa, nhất là nhóm hộ nghèo, việc tiếp cận thông tin không chỉ khó do hạ tầng, mà còn đến từ hạn chế về kỹ năng sử dụng công nghệ và trình độ dân trí.

“Ở đây mình vẫn quen nghe loa truyền thanh và họp xóm. Điện thoại thông minh thì có, nhưng không biết dùng, nhiều nút quá” – một phụ nữ người Dao ở xóm Làng Mới chia sẻ. Điều tưởng chừng đơn giản như tìm kiếm giá cả phân bón, cách phòng sâu bệnh, hay lịch tiêm phòng gia súc lại trở thành rào cản lớn khi người dân không biết hoặc không chủ động tiếp cận.

Nhiều người lớn tuổi vẫn nói tiếng dân tộc là chủ yếu, chỉ dùng tiếng Việt ở mức giao tiếp cơ bản, dẫn đến khoảng cách thông tin giữa người truyền đạt và người tiếp nhận. Trong các cuộc họp xóm, khi cán bộ tuyên truyền chính sách hỗ trợ vay vốn, mô hình chăn nuôi mới,…không phải ai cũng hiểu ngay và mạnh dạn áp dụng.

Bên cạnh đó, phong tục, tập quán truyền thống vẫn còn ảnh hưởng mạnh. Một bộ phận đồng bào vẫn giữ thói quen sản xuất nhỏ lẻ, không quen thay đổi giống cây trồng, vật nuôi, ngại tiếp cận mô hình mới. Điều này khiến các chương trình hỗ trợ của Nhà nước, nếu tuyên truyền không khéo, dễ “đi vào tai này, ra tai khác”.

Nguồn lực đầu tư cho giảm nghèo, nhất là nâng cao năng lực thông tin, còn hạn chế. Ngân sách địa phương phải ưu tiên cho nhiều nhiệm vụ, khiến cho việc mở rộng chuyển giao khoa học kỹ thuật, nâng cấp hạ tầng thông tin chưa được đồng bộ. Như vậy, giảm nghèo về thông tin không chỉ là vấn đề hạ tầng, mà trước hết là vấn đề tiếp cận, hiểu, tin và làm theo.

Đổi mới tuyên truyền – Trao cơ hội để thoát nghèo

Nhận thức rõ tầm quan trọng của giảm nghèo thông tin, chính quyền xã Võ Nhai đã triển khai nhiều giải pháp thiết thực, gần dân, sát dân và phù hợp với đặc thù đồng bào dân tộc thiểu số. Thứ nhất, phát huy vai trò người uy tín và các tổ chức đoàn thể, tuyên truyền chủ yếu thông qua người biết nói song ngữ, già làng, trưởng xóm, cán bộ hội phụ nữ, đoàn thanh niên… giúp thông tin được chuyển tải rõ ràng, dễ hiểu và thuyết phục hơn. Các buổi họp thôn luôn dành thời gian để người dân nêu khó khăn, được giải đáp trực tiếp, “nói cho dân hiểu – làm cho dân tin”.

Tổ chức tập huấn, chuyển giao kỹ thuật gắn với thực hành, không chỉ nói, mà phải làm mẫu. Các lớp hướng dẫn chăn nuôi gia súc, trồng cây ăn quả, trồng chè, trồng rừng… đều được đưa xuống tận xóm, mời hộ nghèo tham gia ưu tiên. Nhiều mô hình kinh tế điển hình được tuyên dương, lan tỏa tinh thần “học làm theo”.

Cải thiện hạ tầng giao thông, tạo điều kiện lưu thông hàng hóa với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm” được phát huy. Đường giao thông nông thôn, cầu cống nội đồng tiếp tục được nâng cấp, giúp nông sản khó vận chuyển trước đây nay có điều kiện đưa ra thị trường dễ dàng hơn.

Xây dựng mối liên kết tiêu thụ bền vững, chính quyền xã làm cầu nối giữa nông dân với hợp tác xã và doanh nghiệp. Hướng dẫn xây dựng thương hiệu nông sản, nhãn hiệu tập thể, đưa nông sản lên sàn thương mại điện tử và mạng xã hội. Từ đó, người dân không chỉ sản xuất mà còn biết bán hàng trong thời đại số.

Khuyến khích phát huy nội lực, tinh thần tự vươn lên. Các chương trình hỗ trợ vốn, kỹ thuật đều gắn với cam kết sử dụng hiệu quả, mô hình “hộ khá giúp hộ nghèo”, “chị em phụ nữ giúp nhau phát triển kinh tế”, phong trào thanh niên khởi nghiệp được khuyến khích và lan tỏa.

Nhờ những giải pháp gần dân này, khoảng cách thông tin giữa chính sách và người dân thu hẹp dần. Người dân không còn thụ động; họ biết hỏi, biết tìm hiểu, biết ứng dụng và biết thay đổi.

Giảm nghèo thông tin không chỉ là xây dựng đường truyền, mở lớp tập huấn, hay đưa chính sách đến dân; quan trọng hơn là giúp người dân thay đổi tư duy, hiểu rằng: Nhà nước hỗ trợ – nhưng mỗi người dân mới là chủ thể quyết định việc thoát nghèo.

Để tiếp tục tạo đột phá, xã Võ Nhai xác định 3 hướng trọng tâm: Tiếp tục lồng ghép các chương trình Giảm nghèo – Nông thôn mới – Phát triển vùng dân tộc; Mở rộng kết nối doanh nghiệp – hợp tác xã – nông dân; Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, song hành với đổi mới tư duy phát triển.

Chặng đường phía trước còn nhiều khó khăn, nhưng bằng tinh thần đoàn kết, sự kiên trì và nhận thức mới, xã Võ Nhai đang từng bước tạo nên diện mạo phát triển bền vững, nơi mỗi người dân không chỉ nhận hỗ trợ, mà tự tin làm chủ cuộc sống của mình.