Xây dựng dữ liệu carbon xanh quốc gia

Ông Lê Ngọc Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, với bờ biển dài hơn 3.200km từ Bắc tới Nam, hiện Việt Nam có khoảng 200.000ha rừng ngập mặn, mang lại tiềm năng đáng kể về carbon xanh. Ngoài khả năng lưu trữ carbon, hệ sinh thái ven biển còn có đa dạng sinh học cao và cung cấp sự bảo vệ quan trọng trước bão, giảm thiệt hại tài sản và ngăn ngừa xói mòn bờ biển. Theo tính toán ban đầu, carbon xanh sẽ đóng góp khoảng 3 triệu tấn CO2 trong mục tiêu giảm phát thải theo đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) sắp tới của Việt Nam đến năm 2035.

Nhận thức được vai trò quan trọng của hệ thống carbon xanh, Việt Nam đã hợp tác với các tổ chức quốc tế để đánh giá tiềm năng này. Tuy nhiên, đến nay các hợp tác mới chỉ tính toán sơ bộ tiềm năng của rừng ngập mặn, còn các nghiên cứu và kiểm kê thêm về đầm lầy muối và cỏ biển vẫn cần được thực hiện. Hiện các hệ thống carbon xanh tại Việt Nam cũng đối mặt nhiều thách thức do các hoạt động phát triển kinh tế gia tăng và tác động của biến đổi khí hậu, đặc biệt là thiên tai. Từ thực trạng đó, Chính phủ Việt Nam luôn ưu tiên bảo vệ, cũng như phục hồi hệ thống carbon xanh thông qua các quy định, chính sách quốc gia.

Về việc bảo vệ và phục hồi hệ thống carbon xanh, giới chuyên gia nhận định, đây là việc làm ưu tiên và được thể hiện qua các quy định, chính sách quốc gia. Cùng với đó là những ưu đãi tài chính dành cho cộng đồng địa phương và khu vực tư nhân để đầu tư mở rộng diện tích hệ thống carbon xanh.

Trong nỗ lực này, Việt Nam đã hợp tác với Diễn đàn Kinh tế thế giới để thành lập đối tác hành động carbon xanh quốc gia (NBCAP Việt Nam). Nền tảng này sẽ điều phối các nỗ lực quốc gia và kết nối với đối tác hành động carbon xanh toàn cầu. Nhưng không chỉ carbon xanh, lộ trình giảm phát thải đã được Việt Nam đề ra với nhiều chương trình, hành động khác như chuyển đổi sang năng lượng tái tạo, phát triển kinh tế tuần hoàn…

Theo đó, NBCAP Việt Nam sẽ xây dựng một nền tảng phối hợp để phát triển thêm các hệ thống carbon xanh, góp phần vào giảm nhẹ cũng như thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo tồn đa dạng sinh học và cải thiện sinh kế cho cộng đồng địa phương. Trên nền tảng này, Việt Nam sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu carbon xanh quốc gia, lộ trình giảm phát thải từ carbon xanh và lộ trình tài chính với sự tham gia của các nhà hoạch định chính sách, nhà đầu tư cùng các bên liên quan khác.

Đối với NBCAP Việt Nam, theo ông Lê Ngọc Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, các dự án thí điểm sẽ được phát triển và triển khai, huy động nhiều nguồn tài chính hơn cho carbon xanh, nâng cao năng lực carbon xanh, cũng như phối hợp các hành động carbon xanh địa phương với các sáng kiến toàn cầu.

Trong khi đó, theo GS.TS Võ Xuân Vinh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh doanh (Đại học Kinh tế TPHCM), quá trình chuyển đổi xanh, giảm phát thải cần có nguồn lực lớn, lên đến hàng trăm tỷ USD. Chính phủ cần kêu gọi nguồn vốn phát triển xanh từ các tổ chức quốc tế và khuyến khích các tổ chức tín dụng trong nước cho vay ưu đãi với doanh nghiệp chuyển đổi xanh; đồng thời huy động các nhà đầu tư lớn trong và ngoài nước tham gia các dự án như phát triển năng lượng sạch, hình thành các trung tâm năng lượng quốc gia. Các dự án năng lượng tái tạo, công nghệ tiết kiệm năng lượng và cải thiện quy trình sản xuất sạch là những lĩnh vực cần được ưu tiên đầu tư để đạt mục tiêu phát triển bền vững.

Ông Vinh cho biết thêm, Việt Nam đã có Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050. Đáng chú ý, các tỉnh, thành phố sau sáp nhập phải có đánh giá kết quả thực hiện để từ đó tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ quá trình thực hiện chuyển đổi xanh từ sản xuất đến tiêu dùng. Song song, Chính phủ cần tiếp tục thúc đẩy DN chuyển hướng sản xuất xanh để thực hiện theo cam kết của Việt Nam với thế giới. Cùng với đó, nhanh chóng thành lập sàn giao dịch tín chỉ carbon nội địa để thúc đẩy sự tham gia của các DN và người dân; từ đó tạo nền tảng để các bên có thể giao dịch một cách minh bạch và hiệu quả.