Xu hướng đầu tư nhà dưỡng lão

Việt Nam trong nhóm nước già hóa dân số nhanh

Theo Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), Việt Nam là một trong số 10 quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Những người từ 60 tuổi trở lên chiếm 11,9% tổng dân số vào năm 2019 và dự báo sẽ tăng lên hơn 25% vào năm 2050.

PGS.TS Nguyễn Trung Anh - Giám đốc Bệnh viện Lão khoa trung ương cho biết, dự tính tới năm 2036 Việt Nam sẽ chuyển sang giai đoạn dân số già với tỷ lệ người cao tuổi chiếm trên 20% tổng dân số. Dự báo số người cao tuổi của Việt Nam tăng lên 16,8 triệu người vào năm 2039 và 25,2 triệu người vào năm 2069.

Số liệu công bố của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho thấy, mức sinh hiện đã giảm tới một nửa trong hơn 30 năm qua, từ 3,8 con vào năm 1989 xuống dưới 2 con vào năm 2023. Trung bình trong giai đoạn 2009 - 2019, tổng dân số tăng 1,14%/năm, dân số cao tuổi tăng tới 4,35%/năm. Còn theo các nhà xã hội học, điểm cơ bản tạo ra các thách thức đối với Việt Nam là nước ta chỉ có khoảng 20 năm để chuyển từ xã hội già hóa dân số sang xã hội dân số già.

Già hóa dân số nhanh tạo ra những thách thức và cơ hội đối với Việt Nam trong ngắn hạn và dài hạn. PGS.TS Nguyễn Trung Anh nhấn mạnh, già hóa dân số tác động sâu sắc tới mọi khía cạnh của cá nhân, cộng đồng, quốc gia. Điều này đòi hỏi hệ thống an sinh xã hội và chăm sóc sức khỏe cần có sự điều chỉnh, thích nghi để đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống của người cao tuổi.

Hệ thống nhà dưỡng lão thiếu, yếu

Tổng cục Thống kê cũng đã chỉ ra, khoảng 36% người cao tuổi hiện nay sẵn sàng chi trả cho các dịch vụ chăm sóc người cao tuổi. Việc lựa chọn chăm sóc tại các cơ sở chăm sóc bán trú và nội trú đang có xu hướng tăng lên thời gian tới. Tuy nhiên, tại Việt Nam, số lượng cơ sở chăm sóc và cung cấp dịch vụ cho người cao tuổi đặc biệt là cơ sở tư nhân còn hạn chế. Hiện nay, chỉ có 32/63 tỉnh có viện dưỡng lão, trong khi tỷ lệ người cao tuổi sống cô đơn ngày càng tăng. Cả nước chỉ có khoảng trên 400 viện dưỡng lão, chủ yếu là các trung tâm từ thiện hoặc trung tâm do nhà nước đầu tư.

Theo khảo sát và thống kê, nước ta mới chỉ có khoảng gần 100 cơ sở chăm sóc người cao tuổi ngoài công lập. Chi phí tại một số trung tâm dưỡng lão tư nhân nằm trong khoảng 10 - 18 triệu đồng mỗi tháng, tùy thuộc vào loại phòng và tình trạng sức khỏe của các cụ. Chưa hết, nguồn cung viện dưỡng lão tại nước ta cũng đang thiếu hụt trầm trọng so với nhu cầu thực tiễn, trong khi sẵn có lợi thế về nguồn nhân lực điều dưỡng viên. Do đó, dư địa phát triển ngành viện dưỡng lão ở Việt Nam là rất lớn.

Từ thực tế cuộc sống hiện nay, các nhà phát triển dự án có thể phát triển phân khúc bất động sản dưỡng lão ở khu vực vùng ven những đô thị lớn. Đặc biệt khi hệ thống hạ tầng đang ngày càng được đầu tư đồng bộ, hoàn thiện, việc di chuyển đến khu vực vùng ven cũng không còn là trở ngại.

Trước nhu cầu thị trường bất động sản dưỡng lão gia tăng, nhiều DN bất động sản ngoài thúc đẩy các dự án nhà ở thương mại, nhà ở xã hội, đang phát triển song hành thị trường bất động sản dưỡng lão, nhằm tạo điều kiện khuyến khích người cao tuổi tham gia các hoạt động kinh tế, mở rộng phạm vi bảo hiểm y tế và xã hội để hỗ trợ chi phí chăm sóc tại nhà dưỡng lão, giúp giảm gánh nặng tài chính cho người dân và tăng khả năng tiếp cận dịch vụ.

Để đảm bảo đủ số lượng cơ sở và chất lượng chăm sóc cho người cao tuổi, Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) cho rằng, Nhà nước cần xây dựng các chính sách khuyến khích các DN đầu tư các mô hình nhà dưỡng lão chăm sóc người cao tuổi. Trong khi đó, theo người đại diện Savill Việt Nam, phân khúc bất động sản nhà ở dưỡng lão tại Việt Nam vẫn sơ khai, chưa có nhiều đơn vị đi sâu, phát triển. Bởi còn không ít khó khăn, thách thức do khách hàng Việt chưa quen về khái niệm sống ở viện dưỡng lão. Đồng thời, người dân vốn tính cần cù, chịu khó, tiết kiệm nên chưa nhiều người sẵn sàng chi trả cho dịch vụ này.

Nhà dưỡng lão là loại hình “nhà ở đặc biệt” nên cần một sự quan tâm đặc biệt. Giống như nhà ở xã hội, nhà nước cần xem xét, cung cấp các khoản vay ưu đãi với lãi suất thấp hoặc không lãi suất cho các DN tư nhân muốn đầu tư xây dựng và vận hành nhà dưỡng lão. Đồng thời, cần tạo Quỹ hỗ trợ từ Chính phủ để cung cấp các khoản tài trợ hoặc bảo lãnh tín dụng cho các dự án phát triển nhà dưỡng lão. Bên cạnh đó, Nhà nước cần có chính sách khuyến khích, thu hút các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào lĩnh vực chăm sóc người cao tuổi ở Việt Nam thông qua các chính sách như nghiên cứu chính sách miễn, giảm thuế thu nhập DN phát triển nhà ở dưỡng lão trong một số năm đầu hoạt động để giảm chi phí và rủi ro tài chính cho các DN đầu tư vào lĩnh vực này.

Cùng với đó, nên cân nhắc cấp đất hoặc cho thuê đất dài hạn với giá ưu đãi cho các DN phát triển nhà dưỡng lão, đặc biệt là tại các khu vực có nhu cầu cao. Giảm hoặc miễn các khoản phí liên quan đến chuyển đổi mục đích sử dụng đất cho các dự án xây dựng nhà dưỡng lão. Xây dựng quy định pháp lý rõ ràng và minh bạch về tiêu chuẩn và điều kiện hoạt động của nhà dưỡng lão…