Xuất hiện nồm ẩm vào tháng 11 là bất thường

Lý giải nguyên nhân nồm ẩm

Thông thường cuối Thu, đầu Đông thời tiết ở miền Bắc nắng hanh, tuy nhiên năm nay không khí lạnh đến sớm, trời mưa nhiều. Mấy ngày qua nhiều người dân cảm giác nồm ẩm. Mọi năm, khoảng thời gian này là đỉnh điểm của hanh khô khiến nhiều người mặt mũi nứt nẻ nhưng trong các ngày gần đây, rất nhiều gia đình tại Hà Nội và một số tỉnh, thành phía Bắc phải dùng đến máy hút ẩm. 

Điều này, theo lý giải của các chuyên gia, là do năm nay sự chuyển mùa bị lệch pha khi khối không khí lạnh từ phương Bắc xuất hiện sớm nhưng yếu, không đủ mạnh để đẩy rãnh áp thấp ra xa. Trong khi đó, khối khí nóng ẩm từ biển Đông và Nam Trung Bộ lại hoạt động mạnh bất thường, đẩy ẩm ngược lên miền Bắc. Hai khối khí gặp nhau trên khu vực đồng bằng Bắc Bộ tạo nên một lớp nghịch nhiệt thấp, khiến hơi nước không thoát lên cao được; độ ẩm bão hòa, sinh ra cảm giác ẩm thấp, dính nhớp.

Ngoài ra, ảnh hưởng gián tiếp của hoàn lưu sau bão và rãnh gió tây khi các xoáy thấp và bão nhiệt đới liên tiếp xuất hiện ở biển Đông thời gian qua khiến trường gió khu vực Bắc Bộ bị xáo trộn. Hiện tại, rãnh gió tây ở tầng cao vẫn tồn tại, trong khi tầng thấp lại chịu tác động của gió đông ẩm từ biển, tạo thế “kẹp ẩm”: Tầng trên mây dày, tầng dưới ẩm nặng, không khí bí, ẩm, ít nắng, nhiệt độ cao hơn trung bình.

Thời tiết miền Bắc những ngày này duy trì ở mức nhiệt độ không quá lạnh, dao động khoảng 23-28 độ C, kèm theo mưa phùn hoặc sương mù rải rác. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là độ ẩm không khí liên tục duy trì ở mức rất cao, thường trên 80%, thậm chí có lúc đạt 90-95%. Tình trạng này dẫn đến hiện tượng nồm ẩm rõ rệt. Các chuyên gia khí tượng nhận định, nồm ẩm xuất hiện vào thời điểm này là bất thường, là dấu hiệu của sự thay đổi và biến động của khí hậu.

Theo TS Trương Bá Kiên, Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu khí tượng khí hậu (Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và biến đổi khí hậu), hiện tượng nồm ẩm xuất hiện sớm trong năm nay tuy không phải là hoàn toàn hiếm gặp trong quá khứ, nhưng được xem là bất thường so với trung bình nhiều năm và đặc biệt với những năm gần đây. Thông thường nồm ẩm ở miền Bắc xuất hiện vào cuối tháng 2 đến tháng 3, khi khối không khí lạnh yếu dần và lệch Đông di chuyển trên biển biến tính trở nên ẩm hơn từ biển thổi vào. Tuy nhiên, năm nay trạng thái nồm đến sớm hơn và đặc biệt đã xuất hiện hai đợt rõ rệt do sự kết hợp của nhiều yếu tố khí tượng.

Đợt thứ nhất xảy ra khi không khí lạnh tăng cường trong điều kiện độ ẩm nền ở Bắc Bộ rất cao, cùng lúc rìa phía tây của áp cao cận nhiệt đới hoạt động mạnh và mở rộng về phía tây. Theo nhận định của các chuyên gia, sự kết hợp này làm xuất hiện gió Đông và Đông Nam mang hơi ẩm từ Vịnh Bắc Bộ vào đất liền, gây mưa phùn và hiện tượng nồm ẩm diện rộng.

Đợt thứ hai xuất hiện khi nền nhiệt Bắc Bộ đã giảm, nhưng lại chịu tác động gián tiếp của bão Fung - Wong (bão Phượng Hoàng - cơn bão số 14). Cơn bão này đạt cấp siêu bão (cấp 16-17) đổ bộ vào phía Bắc Philippines với hoàn lưu rất rộng, góc phần tư phía Bắc của hoàn lưu bão đã giúp tăng cường gió Đông và Đông Nam thổi vào Vịnh Bắc Bộ, mang hơi ẩm vào đất liền. Khi gặp nền nhiệt lạnh, hơi ẩm bị ngưng tụ mạnh, tạo ra tình trạng nồm ẩm kéo dài tại các tỉnh đồng bằng và trung du Bắc Bộ.

Ngoài ra, theo các chuyên gia, biến đổi khí hậu toàn cầu cũng được xem là yếu tố nền làm cho chu kỳ và cường độ các khối không khí lạnh - ấm trở nên thất thường hơn, khiến thời điểm xuất hiện nồm ẩm có thể dao động sớm hoặc muộn hơn so với quy luật nhiều năm.

Hiện tượng nồm ẩm bao giờ chấm dứt?

Theo dự báo, tình trạng nồm ẩm ở miền Bắc sẽ còn kéo dài thêm khoảng 1-2 ngày tới, sau đó sẽ chấm dứt khi có đợt không khí lạnh tăng cường và hoàn lưu bão Phượng Hoàng di chuyển lên cao, không còn gây gió Đông - Đông Nam mang hơi ẩm từ Vịnh Bắc Bộ vào đất liền.

Nhiều khả năng trạng thái thời tiết này còn kéo dài đến ngày 11-11. Dự báo, khoảng ngày 12-13/11, không khí lạnh tăng cường yếu xuống phía Bắc nước ta, sau đó tăng cường mạnh vào 16-17/11. Do không khí lạnh có tính chất khô nên từ 13-19/11, miền Bắc chủ yếu không mưa, trời rét về đêm và sáng, đồng thời, hiện tượng nồm ẩm chấm dứt, miền Bắc chuyển sang trạng thái quang mây, nắng hanh điển hình đầu mùa đông.

Cơ quan khí tượng nhận định, trong tháng 11/2025, không khí lạnh tiếp tục có xu hướng gia tăng về tần suất và cường độ. Từ tháng 12, không khí lạnh có khả năng hoạt động mạnh và hiện tượng rét đậm ở Bắc Bộ có khả năng xuất hiện từ nửa cuối tháng 12.