Ăn của rừng rưng rưng nước mắt

Chỉ bằng quan sát, nhiều người đã bày tỏ băn khoăn về sự xâm hại rừng của con người. Nhìn cây cầu bị cuốn trôi khi lượng gỗ các loại ùn ứ lại, rồi nhìn cả “dòng sông gỗ” rộng 100m, dài 500m trong lòng hồ Đăk Mi 4 Phước Sơn, Quảng Nam) khiến người lạc quan nhất cũng không thể không nghi ngờ về việc rừng đã, đang bị chặt phá, khiến hệ sinh thái bị biến dạng, gây ra những diễn biến bất thường lòng đất.

Thế nhưng, giữa hiện thực trần trụi ấy, Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường lại đưa ra những con số lạc quan: Trong 30 năm qua, diện tích rừng từ 9 triệu hecta tăng lên 14,6 triệu hecta. Trong số này có 10,3 triệu hecta rừng tự nhiên. Như vậy, so với 30 năm trước, diện tích rừng tự nhiên tăng thêm 1,3 triệu hecta.

Mặc dù ngay sau đó, ông Cường đã thừa nhận “diện tích rừng tự nhiên hiện nay chưa được tốt, bởi vì trong tổng số 10,3 triệu hecta, chỉ có 15% rừng giàu trữ lượng, 50% rừng trung bình, 35% rừng nghèo”, tuy nhiên nhiều đại biểu Quốc hội cũng đã bày tỏ những ý kiến tranh luận. Đại biểu Ksor H’Bơ Khăp (còn gọi là Ksor Phước Hà - tỉnh Gia Lai) cho rằng, việc tăng diện tích rừng từ 9 triệu hecta lên 14,6 triệu hecta là con số phấn khởi. Tuy nhiên cô cảm thấy con số bộ trưởng đưa ra “có gì đó sai sai”.

Đại biểu này dẫn chứng, trong nhiệm kỳ này, mỗi kỳ họp đại biểu Quốc hội đều được nghe các dự án, công trình xin chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, tức là chuyển đổi rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ (rừng tự nhiên) sang mục đích khác. “Vậy thì làm gì có chuyện rừng tự nhiên lại có thể tăng lên được, làm gì có con số 14 triệu hecta rừng ấy? Không lẽ cây cao su, cây cà phê, cây tiêu cũng được tính vào tỉ lệ che phủ rừng?”- đại biểu Ksor H’Bơ Khăp đặt vấn đề.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy (tỉnh Bến Tre) cho rằng, thời gian qua vẫn còn điểm nóng về phá rừng; tình trạng tàng trữ, vận chuyển, mua bán lâm sản trái phép, chống người thi hành công vụ diễn biến phức tạp... Số dự án kinh tế chuyển đổi diện tích rừng từ năm 2019 đã giảm 96% nhưng 90% diện tích rừng chuyển đổi là rừng tự nhiên.

Bộ trưởng Bộ TNMT Trần Hồng Hà cho rằng tất nhiên phải có những đánh giá về chuyển đổi mục đích rừng. Tuy nhiên không thể không chuyển đổi mục đích nếu như hiện nay dân số tăng trên 100 triệu dân, không có không gian phát triển đô thị, không gian bố trí dân cư. Nhưng theo bộ trưởng Bộ TNMT, việc chuyển đổi rừng cần tính toán đến lợi ích, tức là cần khoanh vùng chức năng những khu cần phải giữ, bảo vệ. Đó là những khu vực rừng phòng hộ, đặc dụng, tự nhiên.

Nhìn nhận về đợt thiên tai, bão lũ vừa qua ở miền Trung, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho biết, ông “quan tâm nhiều hơn đến nguyên nhân chủ quan do con người”. Nguyên nhân đầu tiên là mất rừng và chất lượng rừng thấp. Tình trạng phá rừng làm nương rẫy, trồng cây công nghiệp, phát triển kinh tế vẫn chưa được ngăn chặn triệt để, đặc biệt là tình trạng phá rừng lấy gỗ, xây nhà. Việc trồng rừng thay thế tại các dự án lấy đất rừng cũng chưa được kiểm soát chặt chẽ. “Từ đó ảnh hưởng đến bảo vệ môi trường, giữ nước ngọt và cũng là nhân tố gây sạt lở đất khi có mưa lũ”, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nói.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cũng cho rằng việc đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội như công trình giao thông, đường dây tải điện, hệ thống đường ống... đã làm thay đổi địa hình, tác động tới ổn định kết cấu địa chất và dễ gây sạt lở đất.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh việc xây dựng các công trình hồ, đập thủy lợi, thủy điện nếu không được kiểm soát chặt chẽ từ khâu quy hoạch, lập dự án, đánh giá tác động môi trường, cho đến khâu đầu tư xây dựng và quản lý vận hành, sẽ tác động rất lớn đến mưa lũ, sạt lở đất và đe dọa đến an toàn vùng hạ du.