Băn khoăn về quy định cấm tách thửa

Nhiều hồ sơ xin tách thửa từ năm 2017 đến nay bị đình trệ, khiến cỏ mọc hoang tàn, còn người dân không được cấp phép để xây dựng nhà ở Ảnh: Hồng Phúc.

Mòn mỏi chờ giải quyết hồ sơ

Có mặt tại một số phòng đăng bộ nhà đất tại khu Đông của TPHCM (Q.2, Q.9 và Q.Thủ Đức), nhiều cá nhân, tổ chức khi đến làm thủ tục, hồ sơ đăng bộ đã không khỏi ngao ngắn vì phải chờ đợi. “Gia đình tôi có 5 người con, chúng tôi có nhu cầu tách thửa đất (1.750 m2) cho mỗi con một phần để lập gia đình. Thế nhưng hồ sơ gửi Phòng Tài nguyên Môi trường để xin tách thửa đến nay vẫn chưa được giải quyết. Cán bộ chỉ giải thích là vướng quy định mới thuộc QĐ60 và khuyên chúng tôi tiếp tục chờ đợi thành phố thay đổi chính sách” – bà Trương Thị Lan (63 tuổi, ngụ P.Phú Hữu, Q.9) chia sẻ.

Tương tự, ông bà Nguyễn Văn Chược (47 tuổi, ngụ Q.Thủ Đức) đi tới đi lui đến Văn phòng đăng ký đất đai TP HCM suốt hơn 1 năm nay để hỏi về hồ sơ xin tách thửa thuộc quy hoạch khu dân cư xây dựng mới nhưng chi nhánh này hết lần này lần khác đều trả lời là không giải quyết hồ sơ tách thửa đối với đất ở thuộc quy hoạch dân cư xây dựng mới.

Một cán bộ thuộc Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai TP HCM tại Q.Thủ Đức cho biết, lý do chính khiến các Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai trên địa bàn TP chưa dám ký duyệt cho nhu cầu tách thửa của người dân là do căn cứ vào QĐ60 và một văn bản nội bộ hướng dẫn quyết định này của Sở TNMT TP HCM không cho phép giải quyết hồ sơ tách thửa cho người dân trong trường hợp đất thuộc quy hoạch dân cư xây dựng mới.

Từng nghiên cứu về quyết định này, luật sư Nguyễn Văn Tâm (Đoàn Luật sư TP HCM) cho rằng, tình hình nhu cầu tách thửa của người dân hiện nay là rất lớn. Thế nhưng, nguyện vọng chính đáng này đều đang vướng vào một số nội dung của QĐ60, vốn đã không còn phù hợp với tình hình thực tế của TP.

Vị luật sư này lý giải, theo quy định của pháp luật thì việc tách thửa đất gắn liền với quyền chuyển nhượng, chuyển đổi, tặng cho...đối với một phần thửa đất của người sử dụng đất. Dù vậy, QĐ60 lại điều chỉnh hạn chế quyền này của người dân. Cụ thể, về mặt nguyên tắc, UBND TP chỉ có thẩm quyền quy định về diện tích tối thiểu của thửa đất mà công dân được quyền tách chứ không thể dựa vào quy hoạch mà cấm đoán quyền tách thửa đất hợp pháp của công dân đã được pháp luật quy định, trừ những trường hợp luật có quy định cấm tách thửa.

Không những vậy, luật sư Nguyễn Văn Tâm cũng chỉ ra mâu thuẫn trong chính các điều quy định tại QĐ60 quy định về phạm vi điều chỉnh. Cụ thể, trong khi Luật Đất đai chỉ chia đất ở thành hai loại là: Đất ở đô thị và đất ở nông thôn thì quyết định này lại quy định đất ở thành nhiều loại gắn với các loại quy hoạch để cấm/hạn chế người dân được thực hiện quyền tách thửa đất của mình.

Chính quyền cơ sở khó vận dụng

Một Phó Chủ tịch UBND cấp phường phụ trách địa chính - đô thị ở Q.9 cũng thừa nhận với chúng tôi rằng một số hướng dẫn thực hiện QĐ60 còn khá chung chung, nên việc giải quyết hồ sơ cho người dân vẫn còn khó khăn, cấp cơ sở vẫn “ngại ký duyệt” dù biết rằng nhu cầu tách thửa đất của người dân hiện nay là rất cấp thiết.

Nhiều người dân khi đến UBND khiếu nại, đã kiến nghị nhiều điểm nên được thay đổi ở QĐ60. “Chúng tôi đã tập hợp và có văn bản tham mưu cho cấp trên về quan điểm quy hoạch phải minh bạch hơn. Đó là dù là đất ở xây dựng mới hay đất ở chỉnh trang nhưng phải quy định thời gian cụ thể cho người dân kể từ khi công bố quy hoạch, nếu thực tế hiện trạng đã có nhà ở và cư dân sinh sống đúng luật pháp thì chính quyền phải xem xét giải quyết, công nhận quyền được tách thửa của công dân” – vị Phó Chủ tịch chuyên trách cho biết.

Ông Trần Văn Quốc – Phó Giám đốc công ty TNHH Thăng Long Real, cho biết, thêm một điểm rất bất hợp lý của QĐ60 hiện nay là quy định về đất ở thuộc quy hoạch dân cư hiện hữu được phép tách thửa còn dân cư xây dựng mới thì không được phép tách thửa nếu chưa quá 3 năm kể từ ngày rà soát phê duyệt quy hoạch. Trong khi việc rà soát phê duyệt quy hoạch là việc của cơ quan nhà nước và trên thực tế thì hầu hết các quy hoạch đã phê duyệt không có bất cứ quận, huyện nào làm công tác rà soát. “Tại sao thành phố không quy định rõ là sau bao nhiêu năm kể từ ngày phê duyệt quy hoạch mà chưa có kế hoạch, thông báo thu hồi đất thì người dân được quyền tách thửa?”.

Cũng theo phản ánh ở nhiều quận, huyện, có một số nội dung của QĐ60 hiện đã không phù hợp với thực tiễn, do đó UBND TP HCM cần sớm sửa đổi để phù hợp với tình hình mới.