Beyonce và sự 'hồi sinh' của dòng nhạc từng 'oanh tạc' thập niên 80

Mùa hè năm nay trở nên nóng bỏng hơn bao giờ hết với người yêu âm nhạc nhờ album Renaissance, đánh dấu màn trở lại của nữ ca sĩ Beyonce ra mắt cuối tháng 7/2022. Đây là album được chờ đón nhất của diva dòng nhạc R&B sau 6 năm vắng bóng. Nữ ca sĩ 41 tuổi mong muốn được phục hưng di sản âm nhạc của thế hệ đi trước - dòng nhạc house/dance, cũng như không khí vui vẻ tiệc tùng trước đại dịch.

Album trở lại lần này mang đến một chiều không gian không có sự phán xét, sự cầu toàn và những suy nghĩ nặng nhọc mà là nơi để "bung xõa" hết mình, vui đùa la hét và cảm nhận sự tự do.

Beyonce - Biểu tượng nữ quyền trong âm nhạc

Kể từ năm 2003, Beyonce trở thành biểu tượng âm nhạc sau khi tách khỏi nhóm Destiny Child để hoạt động solo. Không quá lời, diva 41 tuổi thường được coi là thế hệ kế cận của nữ hoàng nhạc soul - Aretha Franklin. Hiếm có nữ nghệ sĩ Mỹ gốc Phi có thành tích âm nhạc nổi trội như Beyonce. Cô là nữ nghệ sĩ solo tiêu thụ hơn 120 triệu đĩa hát khắp toàn cầu. Đồng thời, nữ ca sĩ sinh năm 1981 nắm giữ kỷ lục có 6 album phòng thu xếp hạng 1 bảng xếp hạng Billboard 200. Beyonce khá chung thủy với thể loại R&B, hip hop, soul, pop với vũ đạo nóng bỏng.

Album Renaissance lấp đi khoảng trống âm nhạc kể từ album phòng thu gần nhất Lemonade (2016). Với album mới nhất, nữ ca sĩ thêm thể loại dance/house vào bảng màu âm nhạc cô theo đuổi. Thể loại âm nhạc này “đo ni đóng giày” với nhóm nghệ sĩ da màu Mỹ gốc Phi đồng tính thập niên 1970, 80 và 90. Chia sẻ về album mới, Beyonce cho biết đây là một trong ba album phòng thu đánh dấu sự hồi sinh sau đại dịch Covid-19: “Tôi sáng tạo album nhạc này như một chốn mộng mơ và trốn thoát khỏi thời gian đáng sợ nhất trên trái đất này”.

Cô dành tặng album này cho Uncle Johnny, nghệ sĩ qua đời vì biến chứng căn bệnh thế kỷ. Ông là nghệ sĩ đồng tính nuôi dưỡng cô khi còn nhỏ. Trong tâm thư gửi người hâm mộ, diva da màu chia sẻ muốn dành tặng album nhạc tới những “thiên thần sa ngã” của văn hóa hộp đêm.

Thế giới hộp đêm của Beyonce

Nữ ca sĩ muốn khán giả trải nghiệm cảm giác phiêu bồng trong các hộp đêm, không khí tiệc tùng. Disco, nhạc house, không khí hộp đêm sẽ dẫn dắt khán giả trốn thoát khỏi thực tại khắc nghiệt như trước khi đại dịch xảy ra. Đĩa đơn Break my soul trích trong album được giới thiệu trong tháng 6. Bản nhạc house có tiết tấu mạnh mẽ tạo nên làn sóng trái chiều.

Ca khúc mô tả cuộc sống như ngục tù trong công việc nhàm chán từ 9h sáng tới 5h chiều. Thông điệp “Hãy thôi việc!” của Break my soul trùng hợp với làn sóng nghỉ việc bùng nổ trên khắp nước Mỹ. Một mặt, khán giả hào hứng với sự mê hoặc của Break my soul. Ca khúc đánh trúng tâm trạng bất ổn với cuộc sống khó khăn thích nghi đại dịch. Mặt khác, khán giả gắn bó với công việc hoài nghi về thông điệp của Beyonce.

Nhưng điều thú vị nhất của bản banger đầy hoan lạc này không phải là sự tái sinh đời sống tiệc tùng, vì mọi cảm hứng về hậu đại dịch giờ cũng đã nhàm. Đúng như tên gọi của sản phẩm album trên -Renaissance (Sự phục hưng), "nàng ong chúa" muốn một tay tái sinh lại thể loại nhạc dance thuở xưa, món ăn tinh thần đã từng là một phần của văn hóa tiệc tùng những năm 1980.

Ca khúc mô phỏng lại tiếng synth bass méo mó đã trở thành kinh điển trong Show me love của Robin S, một "thánh ca" của các hộp đêm cho người da màu vào thập niên 1990, đặc biệt là ở Chicago, cùng với đó là phần sample một ca khúc của Big Freedia - người đóng góp lớn cho dòng nhạc bounce gắn liền với cộng đồng LGBT.

Thành công lớn nhất của nữ ca sĩ là khiến cho giới truyền thông tốn giấy mực về món ăn tinh thần. Cô nói: “Ý định của tôi là tạo ra một nơi chốn an toàn, một thế giới không có phán xét. Một nơi không có gì hoàn mỹ và suy nghĩ quá thận trọng. Đó là nơi có thể hò hét, giải phóng bản thân, tự do. Đó là hành trình khám phá tuyệt vời nhất”. 16 ca khúc đưa khán giả đột nhập vào thế giới hộp đêm, thoát y vũ, vũ trường và cả những tầng hầm. Đó là thế giới ngầm của nhạc house, của những nghệ sĩ da màu đồng tính mà khán giả sẽ trải nghiệm trong Pure/Honey.

Album này đánh dấu sự hợp tác của Beyonce với rất nhiều nghệ sĩ khác. Trong album, cô quy tụ rất nhiều nhà sản xuất, nghệ sĩ tên tuổi của dòng nhạc dance như Honey Dijon. Beyonce còn là đồng tác giả ca khúc Heated (Hâm nóng) với rapper Drake. Trong Alien Superstar (Siêu sao ngoài hành tinh), danh sách tác giả lên tới 24 người, trong đó có Beyonce và Jay Z. Các ca khúc đáng nhớ như Cuff it (nhạc disco), Break my soul (house) và Move (Jamaica dance). Album cũng trích dẫn nhiều ca khúc nổi tiếng khác để tạo sự đa dạng, độ cuốn hút. Bất ngờ nhất là, bản nhạc Summer Renaissance dựa trên nền bản nhạc dance đình đám của Donna Summer, I feel love (Em cảm nhận tình yêu).

Âm nhạc: Nơi điểm xuyết những giá trị của chính trị và xã hội

Một ca khúc đáng nhớ trong album là America Got a problem (Nước Mỹ có vấn đề). Nguyên bản ca khúc này của rapper người Atlanta, Kilo Ali năm 1990 có tựa đề Cocaine (America Got A Problem). Khi chuyển qua tay Beyonce, sản phẩm âm nhạc trở thành một thông điệp ẩn ý rằng một bà hoàng da màu như Beyonce có thể trở thành mối nguy hiểm với bất cứ quốc gia nào. Ca từ bài hát xoáy sâu vào sự phân biệt chủng tộc với người da màu.

Tuy mới ra mắt nhưng album nhạc gặp khá nhiều rắc rối về vấn đề bản quyền và ca từ gây tranh cãi. Nữ ca sĩ Kelis lên tiếng khi Beyonce sử dụng một phần ca khúc Milkshake (2003) trong ca khúc Energy của album. Ngoài ra, Beyonce buộc phải thay đổi ca từ trong ca khúc Heated (Hâm nóng) trước những cáo buộc phân biệt đối xử với người khuyết tật. Sự kiện này tương tự như trường hợp các nghệ sĩ như Lizzo, Taylor Swift, Black Eye Peas, Micheal Jackson từng trải qua để tôn trọng khán giả.

Xét tổng quan, album Renaissance đánh dấu sự trở lại ngoạn mục của Beyonce. Ở tuổi 41, cô không ngại những thách thức trước vấn đề xã hội phức tạp của nước Mỹ. Giới phê bình và khán giả dành lời khen cho Renaissance nhờ sự đổi mới. Âm thanh thể nghiệm của dance, house, disco nhằm lăng xê sự tự do luyến ái, đề cao cái tôi bản thân.

Album Renaissance đang "ăn nên làm ra" trên các bảng xếp hạng với No.1 đầu tiên đối với một nghệ sĩ nữ tại Billboard Hot 200 trong năm nay. Single chính Break my soul cũng đã giành vị trí quán quân được 2 tuần liên tiếp trên Billboard Hot 100 và được dự đoán sẽ giữ vững ngôi vương trong những tuần sắp tới.

Beyonce vẫn luôn là Queen B, là nữ hoàng, là nàng prima donna của văn hóa đại chúng. Có lẽ đúng hơn là đại diện phục hưng thời kỳ hoàng kim của dòng nhạc dance, nhạc house, phục hưng văn hóa rực rỡ của người da đen và sức mạnh biểu đạt của người đồng tính.