Brexit trước thời điểm bước ngoặt

Gánh nặng Brexit chuyển từ vai bà Theresa May sang ông Boris Johnson.

Theo Reuters, cuộc họp “thượng đỉnh mới” về Brexit có thể sẽ diễn ra vào cuối tháng này, trước ngày 31/10, thời điểm dự kiến nước Anh rời khỏi EU cho dù không đạt bất cứ thỏa thuận nào. Tuy nhiên, giới quan sát vẫn cho rằng, các nhà đàm phán của EU và Anh đã làm lu mờ hy vọng đạt được bước đột phá nhanh chóng trong những nỗ lực được xem là sau cùng nhằm đạt được một thỏa thuận “ly hôn” giữa hai bên khi quỹ thời gian đang dần cạn kiệt- kể cả có một cuộc họp thượng đỉnh bất thường.

Tại nước Anh, mâu thuẫn giữa Chính phủ mà người đứng đầu là Thủ tướng Boris Johnson với Hạ viện được coi là tạm thời lắng dịu. Cả hai bên đều “nín thở qua sông”, có nghĩa là mỗi bên đều lặng lẽ “ủ mưu” miễn là giành được lợi thế về mình. Điều đó có cảm giác như Hạ viện đã ngả dần theo việc ông B.Johnson đàm phán với châu Âu, cho dù không thành công thì vẫn “ly hôn” vào ngày 31/10; chứ không phải kéo dài thời hạn 3 tháng.

Động thái đáng chú ý nhất lại xuất phát từ Nữ hoàng Elizabeth II, khi vào ngày 14/10 đã xác nhận Anh ưu tiên thực hiện Brexit. Trong bài diễn văn đọc tại Quốc hội ngày 14/10, Nữ hoàng nhấn mạnh rằng Anh muốn trở thành đối tác mới của EU dựa trên nguyên tắc tự do thương mại và hợp tác hữu nghị, và sẽ “ưu tiên Chính phủ tìm cách đảm bảo việc đưa nước Anh rời EU vào ngày 31/10 tới”. Nữ hoàng cũng khẳng định Chính phủ sẽ đảm bảo quyền cư trú của các công dân EU, những người đã làm việc và đóng góp cho xã hội Anh được quyền cư trú vĩnh viễn trên đất Anh; cam kết rằng sau Brexit, nước Anh sẽ tiếp tục giữ vững vai trò là một trong những nước dẫn dắt các vấn đề trên thế giới, bảo vệ quyền lợi của nước Anh và thúc đẩy quảng bá “giá trị Anh” ra thế giới; đẩy mạnh tự do thương mại toàn cầu và phối hợp chặt chẽ với các đối tác trên thế giới để giải quyết những thách thức cấp bách nhất hiện nay. Nữ hoàng Elizabeth II đồng thời khẳng định sự toàn vẹn lãnh thổ và sự phồn vinh của Liên hiệp Vương quốc Anh là điều quan trọng nhất, theo đó Chính phủ Anh cam kết sẽ làm việc với tất cả đảng chính trị tại Bắc Ireland cũng như giải quyết những khúc mắc còn tồn tại.

Trong một diễn biến liên quan, cũng trong ngày 14/10, phát biểu trước báo giới khi tới Luxembourg tham dự cuộc họp với các ngoại trưởng EU, Phó Thủ tướng kiêm Ngoại trưởng Ireland Simon Conveney cho rằng, một thỏa thuận là khả thi và có thể đạt được trong tháng này, thậm chí trong tuần này, song vẫn còn nhiều việc phải làm. Theo ông Coveney, các bên sẽ tiến hành các cuộc đàm phán kỹ thuật và cần tạo thời gian cũng như không gian cho công việc này. Tuy nhiên, Trưởng đoàn đàm phán Brexit của EU, ông Michel Barnier nhấn mạnh còn nhiều việc cần phải làm vì “vẫn chưa có bất cứ đột phá nào” và các cuộc thương lượng vẫn đang diễn ra. Nhưng, trái lại, Ngoại trưởng Luxembourg Jean Asselborn cũng như Ngoại trưởng Tây Ban Nha Jossep Borrel đều cho rằng có khả năng một thỏa thuận sẽ sớm đạt được. Có nghĩa là cả Anh và EU đều đặt mục tiêu có thể nhất trí về một thỏa thuận Brexit tại Hội nghị thượng đỉnh EU vào ngày 17-18/10 này để Anh ra đi đúng hạn chót vào ngày 31/10 tới.

Cùng ngày, Bộ trưởng Tài chính Anh Sajid Javid thông báo Chính phủ nước này đang lên kế hoạch cho ngân sách đầu tiên thời kỳ “hậu Brexit” và sẽ công bố dự thảo ngân sách này vào ngày 6/11 tới, chỉ một tuần sau khi Anh chính thức rời khỏi châu Âu theo hạn chót mà Thủ tướng Boris Johnson đã đề ra. Ông Javid tuyên bố đây sẽ là ngân sách chi tiêu đầu tiên sau khi Anh rời khỏi EU, trong đó Chính phủ sẽ đưa ra kế hoạch nhằm định hình kinh tế Anh trong tương lai, khởi động cuộc cách mạng về cơ sở hạ tầng. Còn trong trường hợp xảy ra Brexit không thỏa thuận, Chính phủ sẽ nhanh chóng vạch ra cách tiếp cận mới và sớm hành động để hỗ trợ nền kinh tế, các doanh nghiệp cũng như hộ gia đình.